شهروند ۱۱۸۴
به طور کلی مردانی که میزان کلسترول خونشان طبیعی است و به عارضه بالا بودن کلسترول خون دچار نیستند کمتر به سرطان پروستات دچار می شوند. به همین دلیل PSA خونشان که نموداری است از امکان داشتن و یا دچار شدن به سرطان پرستات پایین است. قسمت اعظم ساختمان هورمون مردانه Testosterone ـ که در حقیقت سرطان پروستات را کنترل می کند ـ را کلسترول تشکیل می دهد که در صورت اختلال در ترشح و عملکرد آن سبب ناراحتی هایی در پروستات می گردد.
نظریه ای وجود دارد که با پایین آوردن کلسترول خون PSA هم کاهش می یابد و این عمل می تواند از بروز سرطان پروستات جلوگیری کند. طبق همین نظریه گروهی از پژوهشگران آمریکایی در فلوریدا ۱۲۱۴ نفر از مردانی را که به علت بالا بودن کلسترول خون داروی پایین آورنده کلسترول می خورند زیر پوشش تحقیقات علمی قرار داده و مرتبا میزان کلسترول خون و PSA آنها را اندازه گیری کردند. بررسی نشان می دهد که میزان بروز سرطان پروستات در این دسته از مردان که میزان کلسترول خونشان به وسیله داروی پایین آورنده کلسترول خون مانند Statins در حد طبیعی یا پایین است و در نتیجه PSA خونشان نیز بالا نیست، خیلی کمتر از افرادیست که در چنین شرایطی نیستند. این بررسی علمی بار دیگر ثابت می کند که پایین نگه داشتن کلسترول خون به وسیله غذا و ورزش و غیره و یا توسط داروهای مخصوص می تواند غده پروستات را در برابر بروز سرطان تا حدودی حفظ نماید.
در آمریکای شمالی یک نفر از هر ۹ نفر مرد در طول عمر خود به سرطان پروستات دچار می شوند که رقمی است بالا.
روش زندگی سالم و عمر طولانی
رژیم غذایی سالم، ورزش مرتب و مناسب و دوری از مصرف الکل و سیگار در درازی عمر و سالم بودن شخص نقشی مهم دارد. البته داشتن ژن خوب خود نعمتی است بزرگ ولی روش زندگی سالم نیز در بهزیستی و سلامتی و دوام عمر موثر است.
در یک پروژه تحقیقاتی درازمدت بر روی کارمندان دولت در انگلستان معلوم شده که افرادی که از یک روش زندگی سالم و بی خطر پیروی می کنند سالمتر بوده و عمر طولانی تری خواهند داشت. اصولا عواملی که در روش زندگی روزانه نقش دارند تغییر پذیرند و شخص می تواند در انتخاب و پیروی از آنها مختار باشد.
در این بررسی که حدود ده هزار نفر از کارمندان دولت در آن شرکت داشتند و بیشتر از ۱۷ سال پیگیری شده اند، معلوم گردیده که ۱۳ درصد از مردان و ۱۵ درصد از زنان به طور کلی سالم بوده و کمترین ناهنجاری از نظر سلامتی نداشته اند. با بررسی روش زندگی آنها از جمله تغذیه، ورزش و عوامل مربوط به آنها به وضوح معلوم گردیده که این دسته از افراد از عادت غذایی ناجور دوری نموده و از نظر وزن بدن و فعالیت های بدنی نیز نکاتی را رعایت می کردند و سیگار و مشروبات الکلی مصرف نمی کردند. در موقع شروع این پروژه سن این افراد بیشتر از ۴۴ سال بوده و امروز جوانترین آنها ۶۱ ساله هستند و طول عمر همه افرادی که در چنین گروهی قرار دارند پیش بینی می شود. شایان ذکر است که این افراد کمتر به عارضه استرس و اضطراب و نگرانی دچار بودند و در زندگی بهتر و راحت تر با مشکلات روبرو می شدند. مثبت بودن و امیدوار بودن این افراد نیز نقش مهمی در بهزیستی و سلامتی آنها داشته و سبب طولانی تر شدن عمر آنها شده است.
بیماری قند و هپاتیت کبد دو عامل مشترک بروز سرطان کبد
افرادی که به بیماری قند دچار هستند اگر به بیماری مزمن هپاتیت C نیز مبتلا شوند امکان بروز سرطان کبد در آنها دو برابر خواهد شد. اصولا بیماری هپاتیت کبد در نهایت سبب سیروز یا سفت و چوبی شدن کبد می شود که متاسفانه درمان قاطعی ندارد. حال اگر این بیماری مزمن با بیماری قند همراه شود می تواند منجر به سرطان کبد شود.
پژوهشگران کانادایی و اروپایی با بررسی گروهی از بیماران مبتلا به هپاتیت C که درصدی از آنها به بیماری قند دچار بودند دریافتند که افرادی که به هر دو بیماری قند و هپاتیت C دچار هستند امکان بروز سرطان کبد در آنها بیشتر از ۱۱ درصد است در حالی که این رقم در آنهایی که فقط به هپاتیت C دچار می باشند ۵ درصد است. به عبارت دیگر وقتی این دو بیماری با هم بروز می کنند امکان به وجود آمدن سرطان کبد را دو برابر می کنند و این مخصوصا در بین مردان مسن چشمگیرتر به نظر می رسد.
این پژوهشگران معتقدند که بالا بودن قند خون به عامل بروز هپاتیت کبد که نوعی ویروس است کمک می کند تا زودتر سلولهای کبدی و بافت های آن تغییر ماهیت داده و سفت و سخت شوند که در حقیقت سبب از کار افتادن آن شده و زمینه را برای بروز سرطان آماده می کنند. ممکن است عوامل دیگری در این میان وجود داشته باشند که موجب افزایش سرطان کبد می شوند، ولی به طور کلی نقش بیماری قند در کنار هپاتیت کبدی در به وجود آمدن سرطان کبد روشن و مشخص است. به طور خلاصه باید سعی نمود که این دو بیماری با همدیگر بروز نکنند و در ضمن در پیشگیری هر یک از این بیماری ها و درمان آن ها باید توجه و دقتی خاص مبذول داشت.
برای اولین بار نقش ویروس در بروز سرطان ریه مطرح می شود
تا به حال چند نوع ویروس و یا عوامل عفونت زا در بروز بعضی از سرطانها شناخته شده اند که مهمترین آن ویروس HPV است که یکی از عوامل شناخته شده سرطان رحم است.
اگر چه نقش سیگار در بروز سرطان ریه به وضوح ثابت گردیده، هنوز حدود ۱۰ درصد افرادی که سیگاری نیستند به این سرطان دچار می شوند که بیانگر وجود عامل یا عوامل ناشناخته دیگر است. مثلا گاز رادن (Radon) و عوامل عفونت زا می توانند به تنهایی یا در کنار بعضی از روشهای زندگی نامطلوب زمینه را برای بروز سرطان ریه آماده کنند.
اخیرا دو گروه تحقیقاتی در دانشگاه Louisville در آمریکا و Beer Sheva در اسرائیل ثابت کرده اند که ویروس بیماری سرخک و ویروس HPV می توانند نقشی در بروز سرطان ریه داشته باشند. جالب اینکه سرپرستی گروه تحقیقاتی را در آمریکا یک نفر ایرانی به عهده دارد و بر روی ویروس HPV بررسی کرده اند و این دو یافته در کنفرانس علمی در ژنو گزارش شده است.
سرطانزایی ویروس HPV در صدها پروژه تحقیقاتی به وضوح ثابت گردیده، ولی تا به حال بحثی درباره سرطانزا بودن ویروس سرخک به میان نیامده است. امروز پژوهشگران معتقدند که این ویروس می تواند به DNA سلولها صدمه زده و تغییراتی در آن به وجود آورد و سبب بروز سرطان گردد.
هر دو پروژه تحقیقاتی مورد بحث اثر ویروس های HPV و سرخک را در بروز نوعی سرطان ریه به نام Non-Small Cell مطرح می کنند. طبق آمار موجود حدود ۹۰ درصد سرطانهای ریه از این دسته می باشند و فقط در آمریکا هر ساله بیش از ۲۱۵ هزار نفر به این بیماری دچار می شوند.
در مورد رابطه ویروس HPV و سرطان ریه پژوهشگران از بافت ریه ۲۳ بیمار مبتلا به این بیماری نمونه برداری کرده و دریافتند که پنج بیمار به این ویروس آلوده هستند که رقمی است بالا و نمایانگر نقش ویروس معروف HPV در بروز سرطان ریه. همانطوری که اشاره شد این ویروس می تواند سبب بروز سرطانهای رحم و سر و گردن شود که تا به حال واکسن سرطان رحم برای پیشگیری آن به بازار آمده است. مطالعات بزرگتر و دقیق تری در این مورد لازم است تا به طور کلی نقش این ویروس را در بروز سرطان ریه ثابت نماید.
در مورد مطالعه دوم بر روی نقش ویروس سرخک در بروز سرطان ریه ۵۶ بیمار مبتلا به بیماری سرطان ریه در یکی از بیمارستانهای کشور اسرائیل مطالعه شده و از ریه آنها نمونه برداری گردیده تا وجود ویروس سرخک را شناسایی کنند. جالب اینکه ۵۴ درصد بیماران به این ویروس آلوده بودند که این افراد در طول عمر خود با آن درگیر شده اند. این آمار ثابت می کند که ویروس سرخک می تواند در بروز سرطان ریه نقش داشته باشد. در کشور اسرائیل تمام مردم بر ضد بیماری سرخک واکسینه می شوند و بهتر است بررسی دیگری در یکی از کشورهای جهان سوم که تمام مردم واکسن سرخک دریافت نمی کنند انجام گیرد تا به وضوح نقش این ویروس در سرطانزایی روشن شود و در ضمن بهتر است گروهی از بیماران مبتلا به سرطان ریه که سیگاری نیستند و با دخانیات سروکار نداشته و ندارند میزان وجود ویروس مورد نظر در بافت ریه مطالعه گردد. سرطان ریه دومین سرطان پس از سرطان سینه در زن ها و سرطان پروستات در مردها است.
اخبار کوتاه پزشکی
ـ پژوهشگران فنلاندی گزارش می کنند که افرادی که کلسترول خونشان بالاست ۸۶ درصد بیشتر از آنهایی که کلسترول خونشان طبیعی است به بیماری پارکینسون دچار می شوند. در یک پروژه تحقیقاتی بیش از ۲۵ هزار نفر شرکت کرده و سالها پیگیری شده اند و نتایج آن رابطه بین کلسترول بالای خون و بیماری خسته کننده پارکینسون را مطرح می کند.
ـ افراد معتاد به دخانیات که قادر نیستند و یا نمی خواهند آن را ترک کنند بهتر است برای سلامتی بدن خود مخصوصا ریه ها در رژیم غذایی روزانه خود مقدار زیادی سبزی و میوه و چای منظور کنند، زیرا این مواد خوراکی حاوی مقدار زیادی املاح و ویتامین ها و آنتی اکسیدانهای قوی هستند و از عملکرد اکسیداتیوها در صدمه سلولها جلوگیری می کنند. به هر صورت بهترین روش سالم بودن دوری از دخانیات است که اگر استفاده شود سبب بیماری های کشنده ای خواهد شد.
ـ بیماران مبتلا به بیماری قند نوع دو اگر به بهداشت و سلامتی لثه های خود توجه نکنند دچار ناهنجاریها و عوارض غیرقابل برگشتی می شوند که ممکن است زندگی آنها را به خطر اندازد. عوارض و بیماریهای لثه در افراد مبتلا به بیماری قند اصولا در ابتدا بدون درد می باشد و شخص موقعی متوجه می گردد که تقریبا دیر است و عوارض جانبی بیماریهای لثه بر قلب و عروق و دیگر اعضای بدن اثرات نامطلوبی به جا گذاشته است.
* دکتر پرویز قدیریان استاد دانشگاه مونتریال در تغذیه و استاد دانشگاه مک گیل در سرطان شناسی و کارشناس سازمان بهداشت جهانی است.
EPIDEMIOSEARCH@yahoo.com
