یازدهمین شماره ی پیاپی شهروند به رویدادهای سال ۱۳۶۸ می پردازد.
از شماره ۱۳۵۸ مرور سال ۵۸ را آغاز کردیم و بنا داریم رویدادهای مهم این ۳۳ سال حکومت جمهوری اسلامی را در ۳۳ شماره ی شهروند بیاوریم. برای سه سال اول با استفاده از آرشیو روزنامه های اطلاعات و کیهان توانستیم تقریبا به همه آنچه که در آن زمان ها در روزنامه ها منعکس می شد، اشاره کنیم. از سال ۶۱ ما ماندیم و اینترنت، ضمن اینکه بارها از خوانندگانمان تقاضا کردیم در این مسیر ما را یاری کنند و اگر رویداد یا نکته ای باید گفته شود را یادآوری نمایند، یا خاطرات خودشان را از آن سالها برایمان بفرستند. این خاطره ها در همه زمینه ها می تواند باشد، از خانه و مدرسه گرفته تا جامعه و جنگ و زندان.
حاصل این است و می دانیم که کامل نیست.
۵ فروردین ۶۸ ـ موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی می نویسد: “در سال ۱۳۶۸ انگلستان به تلافی قطع روابط سیاسی و مسئله سلمان رشدی اقدام به اخراج دانشجویان ایرانی کرد. در تاریخ پنجم فروردین ۱۳۶۸ با اخراج ۹ ایرانی جمع اخراجی‌ها را به ۱۸ تن رسانید. جرم این اخراج‌شدگان اعتقادات اسلامی و طرفداری از حکم امام خمینی در رابطه با قتل سلمان‌رشدی و شرکت در مراسم مذهبی عنوان شد. در یک اقدام تلافی‌جویانه دولت ایران نیز متقابلاً در تاریخ ۶ اردیبهشت‌ماه ۱۳۶۸، هجده تن از اتباع انگلیسی را به عنوان عنصر نامطلوب از ایران اخراج کرد. این هجده تن از بازرگانان و کارمندان انگلیسی مقیم ایران بودند. …
کوروش فولادی نماینده خرم آباد در مجلس. رژیم جمهوری اسلامی ایران ادعا می کند که او در سن ۱۵ سالگی برای ادامه تحصیل! به انگلستان اعزام شده بود
دولت انگلیس در شهریورماه این سال کوروش فولادی دانشجوی ایرانی را پس از گذشت ده سال که در زندان های انگلیس به سر می‌برد آزاد نمود. کوروش فولادی که در ۱۳۴۲، در خرم‌آباد متولد شده و در ۱۳۵۷ (در سن ۱۵ سالگی) برای ادامه تحصیل به انگلستان رفته بود، در ۱۹۸۰ (در سن ۱۶ سالگی) پس از وقوع یک انفجار در مرکز لندن که طی آن دو ایرانی جان خود را از دست دادند، دستگیر شد. انفجار در اتومبیل او روی داده بود و پلیس مدعی شد که وی قصد داشته است آن را علیه مخالفان ایرانی به کار گیرد.”
۷ فروردین ۶۸ ـ عزل آیت الله منتظری
حسینعلی منتظری مرجع تقلید شیعه، از رهبران انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷، رییس مجلس خبرگان قانون اساسی و قائم‌مقام رهبر، روح‌الله خمینی از جانشینی رهبر عزل شد.
منتظری در سال ۱۳۶۴ از سوی مجلس خبرگان رهبری به قائم‌مقامی ولی فقیه انتخاب شده بود. اختلاف اصلی وی با خمینی بر سر مسائل حقوق بشری به‌ویژه کشتار زندانیان سیاسی در شهریور ۱۳۶۷ بود.
اعلام برکناری منتظری از قائم‌مقامی رهبری (تحت عنوان استعفای او) توسط رسانه‌های جمعی همزمان با نامهٔ خمینی در تاریخ هشتم فروردین منتشر شد. خمینی در نامه عزل منتظری نوشت:
“از آنجا که روشن شده‌است که شما این کشور و انقلاب اسلامی عزیز مردم مسلمان ایران را پس از من به دست لیبرالها و از کانال آنها به منافقین می‌سپارید، صلاحیت و مشروعیت رهبری آینده نظام را از دست داده‌اید. شما در اکثر نامه‌ها و صحبت ها و موضع گیری هایتان نشان دادید که معتقدید لیبرالها و منافقین باید بر کشور حکومت کنند. به قدری مطالبی که می‌گفتید دیکته شده منافقین بود که من فایده‌ای برای جواب به آنها نمی‌دیدم. مثلا در همین دفاعیه شما از منافقین تعداد بسیار معدودی که در جنگ مسلحانه علیه اسلام و انقلاب محکوم به اعدام شده بودند را منافقین از دهان و قلم شما به آلاف و الوف رساندند ومی بینید که چه خدمت ارزنده‌ای به استکبار کرده‌اید”
۱۷ فروردین ۶۸ ـ لیلا کسری با نام هنری هدیه شاعر و ترانه سرای ایرانی در سن ۵۰ سالگی به دلیل ابتلا به سرطان سینه در لس آنجلس کالیفرنیا درگذشت. او از سنین جوانی به شعر روی آورده بود و یکی از مجموعه‌های شعر او یعنی کتاب “فصل مطرح نیست” به عنوان بهترین کتاب شعر نو در سال ۱۳۴۸ انتخاب شده بود، از سال ۱۳۵۴ به عرصه ترانه سرایی وارد شد و فعالیت در این عرصه را تا پایان عمر خویش ادامه داد.
لیلا کسری قبل از انقلاب برای خوانندگانی چون نوش آفرین، نسرین، ستار، مهستی، ابی، ایرج، گلپا، الهه و بعد از انقلاب برای خوانندگان دیگری چون: اندی، ، معین، فرزین، ویگن، و داریوش ترانه سرود. به یادماندنی ترین آثار او، کارهایی است که وی با هایده انجام داده است. چراکه او ترانه سرای اختصاصی هایده به شمار می‌آمد و سرودن اغلب ترانه‌های این خواننده را بر عهده داشت.
مرگ آیت الله خمینی، عزل منتظری از رهبریت، انتخاب خامنه ای به عنوان رهبر، ترور عبدالرحمان قاسملو و خودکشی عباس نعلبندیان از خبرهای مهم سال ۱۳۶۸
۹ اردیبهشت ۶۸ ـ احسان‌الله طبری نویسنده، شاعر و نظریه‌پرداز مارکسیست و عضو کمیته مرکزی حزب توده ایران در سن ۷۳ سالگی درگذشت.
طبری متولد ۱۲۹۵ ساری، در سن ۲۱ سالگی در دوران رضاشاه به خاطر ارتباط با دکتر تقی ارانی دستگیر و زندانی شد.
پس از شهریور ۱۳۲۰ آزاد شد و در تأسیس حزب توده ایران شرکت داشت. پس از اینکه غیابا محاکمه و محکوم به اعدام شد در سال ۱۳۲۸ از ایران خارج شد.
احسان طبری از جوانی در رشته‌های مختلف شعر، قصه، نقد هنری، بررسی‌های فلسفی و تاریخی و زبانی، می نوشت و در مهاجرت تحصیلات خود را در آکادمی علوم اجتماعی مسکو و برلین انجام داد.
پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ همراه با دیگر رهبران حزب به ایران بازگشت و در حزب توده ایران فعالیت می‌کرد. با شروع سرکوبی حزب، در یورش دوم، او نیز دستگیر و زندانی شد. پس از مدتی مانند بسیاری از دیگر رهبران حزب توده ایران در مصاحبه‌های تلویزیونی که دستگاه‌های اطلاعاتی جمهوری اسلامی ترتیب داده بودند، شرکت کرد و از کارها و عقاید گذشته خود ابراز ندامت و خود را نفی کرد. در همین دوران کتابی به‌نام «کژراهه» به نام او منتشر شد که ظاهراً در آن از گذشته خود انتقاد کرده‌است.
۴ خرداد ۶۸ ـ عبدالعلی وزیری خواننده موسیقی سنتی ایرانی در سن ۷۸ سالگی درگذشت.
او از ۱۲ سالگی به آموختن تار و آواز مشغول شد و از سال ۱۳۲۲ همکاری با رادیو ایران را آغاز کرد و اولین خواننده مرد برنامهٔ گل‌ها بود.
۷ خرداد ۶۸ ـ خودکشی عباس نعلبندیان نمایشنامه نویس
نعلبندیان در سال۱۳۲۸ در تهران زاده شد. دوران کودکی و نوجوانی‌اش را در روزنامه فروشی پدرش گذراند و پس از آشنایی با افرادی چون محمد آستیم و محمود استادمحمد و رفت و آمد به محافل هنری آن دوره مانند کافه فیروز در ۱۸ سالگی شروع به نوشتن کرد.
با نگارش نمایشنامه «پژوهشی ژرف و سترگ در سنگواره‌های قرن بیست و پنجم زمین‌شناسی یا چهاردهم، بیستم فرقی نمی‌کند» جایزه اول مسابقه نمایشنامه نویسی نسل جوان را از آن خود کرد. این نمایش همان سال در جشن هنر شیراز نیز جوایز متعددی را نصیب خود کرد و نویسنده را به شهرت رساند، “پژوهشی ژرف و سترگ” بعد از آن در سال ۴۸ در تالار سینمای کانون و به کارگردانی “آربی آوانسیان” به اجرای عمومی در آمد.
عباس نعلبندیان در سال ۴۸ به عنوان مدیر و عضو شورا در کارگاه نمایش مشغول به کار شد و تا اواخر سال ۵۷ در همین سمت باقی ماند.
نعلبندیان در اول خرداد سال ۶۸ در سن ۴۰ سالگی با خوردن قرص اقدام به خودکشی کرد. در زمان مرگ صدای خود راضبط کرد و آخرین سخنان را بر زبان جاری کرد و در هفتم خرداد جان سپرد و در هشتم خرداد به خاک سپرده شد. بر سنگ مزارش نوشته در این غربت قریب عطر تو را از کدامین طوفان باید خاست. نعلبندیان املاء خاص خود را داشت (تلا ـ خاهش ـ خاهر- سدا – سندلی – خاست و…)
۱۳ خرداد ۶۸ ـ درگذشت آیت الله خمینی
سیّد روح‌الله مصطفوی موسوی خمینی مشهور به امام خمینی (۱مهر ۱۲۸۱ ـ۱۳ خرداد ۱۳۶۸)؛ فقیه و مرجع تقلید شیعه و اولین رهبر ایران در نظام جمهوری اسلامی بود که انقلاب ۱۳۵۷ ایران را رهبری کرد و در پی به نتیجه رسیدن آن، نظام جمهوری اسلامی ایران را بنیان گذارد و تا پایان عمرش رهبر ایران ماند. وی یکی از نظریهپردازان ولایت فقیه به شمار می‌رود. از او بیش از چهل کتاب در زمینه‌های اخلاق، فقه، عرفان، فلسفه، حدیث، شعر و تفسیر به جای مانده که بیشتر آنها را پیش از انقلاب ایران نگاشته است. در زمان حکومت محمدرضا پهلوی، او زندان و تبعید شد. ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ از تبعید روانه ایران شد و در ۲۲ بهمن انقلاب به رهبری او به پیروزی رسید.
جمعیت انبوهی از هواداران رژیم در تشییع جنازه خمینی حضور یافتند و حتی کفن را بر تن او دریدند
او در دوران رهبری پس از انقلاب اسلامی، قوانینی همانند حجاب را اجباری کرد؛ صدها نفر را به خاطر سوابق پیش از انقلاب اعدام نمود. به فرمان او انقلاب فرهنگی با هدف تسویهٔ دانشگاه‌ها شروع شد و بسیاری از دانشجویان و استادان چپ، لیبرال و بهایی از دانشگاه‌ها اخراج شدند. او بسیاری از متحدان پیشین خود را سرکوب یا اعدام کرد. در سال ۱۳۶۷ بیش از ۴۰۰۰ نفر از زندان سیاسی به «حکم حکومتی» او در زندان‌ها اعدام شدند.
خمینی به دنبال بروز مشکل دستگاه گوارش در ۲۸ اردیبهشت ۱۳۶۸ روز ۲ خرداد تحت عمل پزشکی قرار گرفت. به دنبال مشکل اساسی که در ساعت سه بعد ظهر ۱۳ خرداد در روند بیماری وی به وجود آمده بود و طی اعلامیه‌ای در ساعت ۸ و نیم به اطلاع عموم مردم رسید، وی در شامگاه شنبه، ساعت ۲۲ و ۲۰ دقیقه ۱۳ خرداد سال ۱۳۶۸، (۳ ژوئن ۱۹۸۹) در سن ۸۷ سالگی درگذشت.
۱۴ خرداد ۶۸ ـ انتخاب خامنه ای به عنوان رهبر
پس از درگذشت سید روح‌الله موسوی خمینی، مجلس خبرگان رهبری در تاریخ ۱۴ خرداد ۱۳۶۸، علی خامنه‌ای را که در آن زمان ریاست جمهوری ایران را به عهده داشت، به سمت «رهبر جمهوری اسلامی ایران» منصوب کرد. در ابتدا شورای رهبری سه نفره مرکب از علی مشکینی، موسوی اردبیلی و علی خامنه‌ای برای جانشینی روح الله خمینی پیشنهاد شد که نتوانست آرای کافی را به دست بیاورد. پس از آن علی خامنه‌ای و گلپایگانی به عنوان کاندید رهبری در مجلس خبرگان به اجماع گذاشته شدند که علی خامنه‌ای با به دست آوردن بیش از دو سوم آرا به عنوان رهبر جمهوری اسلامی برگزیده شد. در این جلسه هم چنین هاشمی رفسنجانی پیش از رای گیری سخنرانی کرد و به تمجید از علی خامنه‌ای پرداخت.
در زمان انتخاب علی خامنه‌ای به رهبری جمهوری اسلامی، در قانون اساسی پیش بینی شده بود که رهبر باید مرجع باشد. پس از انتخاب سید علی خامنه‌ای به رهبری حسینعلی منتظری که از مدرسان علی خامنه‌ای در حوزه بود و با او آشنایی داشت، عدم کفایت علمی و دینی رهبر جدید و فقدان مشروعیت این رژیم را مطرح کرد.
۱۲ تیر ۶۸ ـ زین‌العابدین رهنما نویسنده، مترجم، روزنامه نگار و پژوهشگر در سن ۹۶ سالگی درگذشت. او در دهه ۱۳۲۰ مدیرمسئول روزنامه ایران، رئیس انجمن قلم ایران و از برجسته‌ترین روزنامه‌نگاران ایران بود. رهنما چندین دوره نماینده مجلس شورای ملی، وزیرمختار ایران در فرانسه و سفیر ایران در کشورهای عربی نیز بوده‌است.
۲۲ تیر ۶۸ ـ ترور قاسملو دبیر کل حزب دموکرات کردستان
عبدالرحمان قاسملو فعال سیاسی چپ و دبیرکل حزب دموکرات کردستان ایران در سن ۵۹ سالگی در اتریش ترور شد.
او اول دیماه ۱۳۰۹ شمسی در ارومیه متولد شد. در سال ۱۳۲۴ فعالیت سیاسی خود را با تشکیل اتحادیهٔ جوانان دمکرات کردستان در شهر ارومیه آغاز کرد. در سال ۱۳۲۷ برای ادامه تحصیل به پاریس رفت. در فرانسه با همکاری چند تن دیگر انجمن دانشجویان کرد در اروپا را تأسیس کرد.
پس از آن به پراگ رفت و طی مدتی که در پراگ مشغول تحصیل بود در فعالیتهای اتحادیهٔ بین‌المللی دانشجویان نیز شرکت داشت. در سال ۱۳۳۱ در زمان حکومت دکتر مصدق، دکتر قاسملو بعد از اینکه در دانشگاه پراگ موفق به اخذ لیسانس علوم اجتماعی و سیاسی شد، به ایران بازگشت. قاسملو پس از کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ ناچار شد به فعالیت مخفی روی آورده و مخفیانه در تهران و کردستان مشغول فعالیت حزبی شود.
دکتر عبدالرحمان قاسملو به نمایندگان رژیم جمهوری اسلامی برای مذاکره اعتماد کرد و نتیجه اش مرگ بود
عبدالرحمن قاسملو پس از پنج سال فعالیت سیاسی در ایران و بویژه در کردستان، سال ۱۳۳۶ بار دیگر به چکسلوواکی رفت. سال ۱۳۴۱(۱۹۶۲) در دانشگاه پراگ به اخذ درجه دکترا در رشته علوم اقتصادی نایل آمد و تا سال ۱۳۴۹ در آن دانشگاه درس «اقتصاد سرمایه‌داری و اقتصاد سوسیالیستی و تئوری رشد اقتصادی» را تدریس می‌کرد.
او چند کتاب و جزوه را در رابطه با مشکلات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی به رشته تحریر درآورد. قاسملو با زبان های کردی، فارسی، ترکی، عربی، فرانسه، انگلیسی، چکی و روسی آشنایی کامل داشت.
در کنگره سوم حزب که در خردادماه سال ۱۳۵۰ برگزار شد، دکتر قاسملو به عضویت کمیتهٔ مرکزی و سپس به دبیرکلی حزب دمکرات کردستان انتخاب شد و از آن به بعد در همهٔ کنگره‌های حزبی به عنوان دبیرکل برگزیده شد.
عبدالرحمن قاسملو روز ۲۲ تیر ۱۳۶۸ در حالی که برای دستیابی به راه‌حل مسالمت آمیز در ایران با تنی چند از نمایندگان حکومت جمهوری اسلامی در وین بر سر میز گفتگو برای مذاکرات صلح نشسته بود، به دست نمایندگان دولت کشته شد. به گفته برخی اطرافیان وی، او در ماه‌های آخر معتقد بود که مساله کردستان راه حل نظامی ندارد.
به گفته مخالفان جمهوری اسلامی، تروریست‌ها با پوشش دیپلماتیک وارد اتریش شده و با همکاری سفارت ایران پس از ترور خاک اتریش را ترک کردند.
۶ مرداد ۱۳۶۸ ـ برگزاری انتخابات
همه پرسی اصلاح قانون اساسی، حذف نخست وزیری و حذف شرط مرجعیت برای رهبری همراه با انتخابات پنجمین دوره ریاست جمهوری برگزار شد.
۱۲ مرداد ۶۸ ـ اعلام چهارمین رئیس جمهور اکبر هاشمی رفسنجانی
در انتخاباتی که برای ریاست جمهوری برگزار شد، اکبر هاشمی بهرمانی مشهور به اکبر هاشمی رفسنجانی، به عنوان چهارمین رئیس جمهور اسلامی ایران انتخاب شد. او بین سال های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۸ رئیس مجلس شورای اسلامی بود. هاشمی رفسنجانی یکی از بنیانگذاران حزب جمهوری اسلامی و امام جمعه موقت تهران نیز بود. هاشمی در سال ۱۳۵۸ با مداخله همسرش از یک سوء قصد جان سالم بدر برد.
در این انتخابات اکبر هاشمی رفسنجانی با ۱۵ میلیون و ۵۵۰ هزار و ۵۲۸ رای بر تنها رقیبش عباس شیبانی پیروز شد.
تعداد واجدان شرایط رای بیش از ۳۰ میلیون نفر بود که بیش از ۱۶ میلیون رای دادند.
۱۴ مرداد ۶۸ ـ محمود لطفی بازیگر غول پیکر سینمای ایران در اثر سکته قلبی درگذشت.
او گروهبان ژاندارمری بود. بازیگری را با فیلم خواب و خیال مجید محسنی در سال ۱۳۳۴ آغاز کرد و در سال ۱۳۵۴ توسط ناصر تقوایی برای نقش شیرعلی قصاب در مجموعه تلویزیونی دایی جان ناپلئون انتخاب شد که این نقش باعث شهرت او شد.
پس از انقلاب، وی به جز یکی دو نمایش تلویزیونی کاری جلوی دوربین نکرد تا اینکه در سال ۱۳۶۷، برای بازی در یکی از نقش های ای ایران کار ناصر تقوایی انتخاب شد.
۱۳ شهریور ۶۸ ـ ترور صدیق کمانگر از اعضای جنبش کارگری ایران و از رهبران جنبش کارگری در کردستان ایران (مشهور به کاک صدیق) به ویژه در منطقه سنندج و کامیاران بود.
صدیق کمانگر در سال ۱۳ شهریور ۱۳۶۸ به دست عوامل جمهوری اسلامی در عراق ترور شد.
۲۴ مهر ۶۸ ـ مرتضی حنّانه، موسیقیدان و آهنگساز نامی در سن ۶۷ سالگی درگذشت. او از پایه گذاران ارکستر سمفونیک تهران بود.
۲۷ آبان ۶۸ ـ مهدی زین الدین یکی از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و فرمانده تیپ علی ابن ابیطالب بود.
او پس از انقلاب به واحد اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پیوست و نقش پررنگی در سرکوب مخالفان در تبریز و قم بر عهده داشت. پس از آغاز جنگ ایران و عراق وی به همراه یک گروه صد نفره با گذراندن آموزش‌های کوتاه به جبهه رفتند. در ۲۷ آبان ۱۳۶۸ مهدی زین الدین همراه با برادرش به منظور شناسایی منطقه از کرمانشاه به سوی سردشت در حال حرکت بود که در درگیری با گروه‌های مسلح کشته شد.
۲۷ آذر ۶۸ ـ موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی می نویسد:”در پی تظاهرات در اعتراض به کتاب آیات شیطانی در انگلستان دولت انگلستان پس از این تظاهرات در یک اقدام سریع با یورش به منازل ۴ تن از دانشجویان ایرانی در شهر منچستر آنان را دستگیر و زندانی کرد. این چهار تن عبارت بودند از: مهرداد کوکبی، حسین غریبی، کامران ابری‌نیا، جواد موسوی.
دو روز بعد یک دانشجوی ایرانی دیگر در لندن دستگیر شد. وی فرامرز جوانرودی نام داشت و مطبوعات انگلیس ادعا کردند، دستگیری او با تشکیل یک گروه برای قتل نویسنده کتاب آیات شیطانی مرتبط می‌باشد. در تاریخ چهاردهم بهمن‌ماه ۱۳۶۸، به ۹ ایرانی دیگر فرصت داده شد که خاک این کشور را ترک کنند. در میان اخراج‌شدگان دو عضو انجمن اسلامی دانشجویان و سرپرست دفتر صدا و سیما در لندن و یک دانشجوی مقیم منچستر دیده می‌شدند.
در پی اخراج ها، اداره کل رسانه‌های خارجی وزارت ارشاد اسلامی با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد دفتر بی‌بی‌سی در تهران در اعتراض به اقدامات کینه‌توزانه دولت انگلیس نسبت به دانشجویان و خبرنگار صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران تعطیل شد.”
۳۰ دی ۶۸ ـ درگذشت هایده
معصومه دده بالا با نام هنری هایده، خواننده ی خوش صدای ایرانی، در سن ۴۷ سالگی درگذشت.
او ۲۱ سال در زمینه موسیقی دستگاهی و موسیقی پاپ ایرانی فعالیت داشت.
هایده در تهران متولد شد. خواهر کوچک‌تر او، مهستی نیز از خوانندگان معروف ایرانی است.
هایده در ۱۳۴۷، فعالیت حرفه‌ای خود را با خواندن ترانه «آزاده» اثر استادش علی تجویدی که بر روی آخرین سروده رهی معیری ساخته شده بود آغاز کرد.
هایده در شهریور ۱۳۵۷ ایران را ترک کرد. و از ۱۳۶۱ در لس آنجلس به فعالیت ادامه داد.
بهمن ۶۸ ـ هامون در هشتمین جشنواره فیلم فجر، پنج جایزه را ازآن خود کرد. این فیلم برنده بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه (داریوش مهرجویی)، بهترین بازیگر نقش اول مرد (زنده یاد خسرو شکیبایی)، بهترین فیلمبرداری(تورج منصوری) و بهترین تدوین (حسن حسندوست) شد. فیلم مهاجر ساخته ابراهیم حاتمی کیا دوشادوش هامون با چهار جایزه از جمله بهترین فیلم و یک دیپلم افتخار قرار داشت.
۱۷ اسفند ۶۸ ـ حسین قوامی (فاخته) یکی از اولین خوانندگان دوره جدید موسیقی ایرانی در سن ۸۰ سالگی درگذشت.
او به دلیل شرایط خانوادگی و مخالفت پدرش با خوانندگی مجبور بود با نام مستعار فاخته که روح الله خالقی برایش برگزیده بود، فعالیت کند.
او نزدیک به سی سال فعالیت هنری داشت و در امامزاده طاهر کرج در جوار غلامحسین بنان و مرتضی حنانه به خاک سپرده شد.
دیگر درگذشتگان این سال:
داوود منشی زاده بنیان‌گذار حزب سومکا و از هواداران ایدئولوژی نازیسم در ایران در سن ۷۵ سالگی در سوئد درگذشت.
او یکی از اعضای حزب نازی بود و در سال ۱۳۲۲ از دانشگاه برلین دکتری فلسفه و ادبیات گرفت.
سرهنگ ابراهیم زمانی آشتیانی یکی از پاورقی نویسان مشهور در سن ۷۴ سالگی درگذشت. او در مجله ترقی با پاورقی‌های تاریخی خود طرفداران بی شماری داشت. گفته می شود تعداد صفحات به جا مانده از این نویسنده پرکار (اعم از رمان های تاریخی و اجتماعی و پاورقی های مختلف) بیش از نیم میلیون صفحه است که از لحاظ کثرت در ایران بی رقیب و در خارج با الکساندر دوما قابل مقایسه است.«به سوی روم» در سه جلد، خورشید تیسفون در سه جلد، «دلشادخاتون» در هفت جلد، «زیبای مخوف» در هفت جلد، «سلطانه جنگل» در یازده جلد، از جمله آثار اوست که ابتدا به شکل پاورقی در مجله «ترقی»، سپس در صدها دفتر (جزوه) هفتگی پنج ریالی و در نهایت به شکل مستقل، منتشر شدند.
او فیلمنامه ۱۷ فیلم فارسی را بین سال‌های ۳۷ تا ۴۹ نوشته است.
عزت روحبخش، از خوانندگان پیشکسوت در سن ۷۵ سالگی درگذشت.
عزت روحبخش اهل آشتیان بود و در شانزده سالگی با بازی در نمایش «خسرو و شیرین» و اپرت «دخترک بت پرست» وارد عرصه ی هنر شد، اما خوانندگی را با رادیو اغاز کرد. در سال ۱۳۱۹ به رادیو رفت و سالها با آن همکاری کرد.
محمدولی فرمانفرمائیان (۱۲۶۹-۱۳۶۸) شاهزاده قاجار و نوه دختری مظفرالدینشاه بود.
فرمانفرمائیان در سال ۱۲۶۹ در تبریز متولد شد. نماینده مردم تبریز در دوره پنجم، ششم و هفتم مجلس شورای ملی بود. در دوره های سیزدهم و چهاردهم از طرف مردم سراب به نمایندگی انتخاب شد و در سال ۱۳۲۶ در ترمیم کابینه احمد قوام به عنوان وزیر کار معرفی گشت. او در سال ۱۳۶۸ در نود و نه سالگی در آمریکا درگذشت.
محمدولی فرمانفرمائیان املاک وسیعی در اطراف سراب داشت.
عباس یمینی شریف آموزگار، مدیر مدرسه و نویسنده ایرانی ادبیات کودکان در سن ۷۰ سالگی درگذشت.
عباس یمینی شریف در اول خرداد سال ۱۲۹۸ در محلهٔ پامنار تهران به دنیا آمد. در سال ۱۳۲۱ اولین شعرش برای کودکان در مجله «نونهالان» منتشر شد. در سال ۱۳۲۴ اشعار او در کتاب‌های درسی دوره ابتدایی ایران وارد شد.
در سال ۱۳۳۴ دبستان روش نو را با همسرش توران مقومی پایه گذاشت که بعدها با گسترش فعالیت به مجموعهٔ آموزشی از کودکستان تا پایان دورهٔ راهنمایی تبدیل شد. آنان تا سال ۱۳۵۸ آن مؤسسه را اداره کردند.
در دی ماه سال ۱۳۳۵ به پیشنهاد جعفر بدیعی اولین شمارهٔ مجلهٔ کیهان بچه‌ها از طرف مؤسسهٔ کیهان انتشار یافت. جعفر بدیعی سردبیر و عباس یمینی شریف مشاور این نشریه بودند. جعفر بدیعی بعدها به عنوان صاحب امتیاز و عباس یمینی شریف به عنوان مدیر مجله معرفی شدند . آنان تا سال ۱۳۵۸ با موسسه کیهان همکاری داشتند.
کتاب کلاس اول ابتدایی تألیف او به کتاب «دارا و آذر» معروف است و سالها اولین کتاب آموزشی کودکان ایران بود. همچنین او به نگارش کتاب سوادآموزی به بزرگسالان برای کلاس‌های پیکار با بیسوادی نیز پرداخت.
عباس یمینی شریف از بنیانگزاران شورای کتاب کودک نیز بود. بیش از سی اثر شعر و داستان او در دوران حیاتش به انتشار رسید و برندهٔ جوایز متعدد در ادبیات کودکان شد.
یازدهمین شماره ی پیاپی شهروند به رویدادهای سال ۱۳۶۸ می پردازد. از شماره ۱۳۵۸ مرور سال ۵۸ را آغاز کردیم و بنا داریم رویدادهای مهم این ۳۳ سال حکومت جمهوری اسلامی را در ۳۳ شماره ی شهروند بیاوریم. برای سه سال اول با استفاده از آرشیو روزنامه های اطلاعات و کیهان توانستیم تقریبا به همه آنچه که در آن زمان ها در روزنامه ها منعکس می شد، اشاره کنیم. از سال ۶۱ ما ماندیم و اینترنت، ضمن اینکه بارها از خوانندگانمان تقاضا کردیم در این مسیر ما را یاری کنند و اگر رویداد یا نکته ای باید گفته شود را یادآوری نمایند، یا خاطرات خودشان را از آن سالها برایمان بفرستند. این خاطره ها در همه زمینه ها می تواند باشد، از خانه و مدرسه گرفته تا جامعه و جنگ و زندان.
