شهروند – آرش عزیزی: کانادا برای خیلی از مهاجرین شاید قبله‌ی آمال باشد اما ظاهرا بین بعضی از پناهجویان آن‌قدرها هم محبوب نیست. حداقل پس از این‌که تقاضای پناهندگی‌شان رد شده است.
وقتی دولت فدرال حدود یک ماه پیش برنامه‌ی جدیدی معرفی کرد که طبق آن پناهجویان ناکام می‌توانند داوطلبانه به کشور خود بازگردند، انتظار نمی‌رفت استقبال چندانی از آن شود. اما اکنون بیش از ۵۰۰ نفر خواهان این بازگشت داوطلبانه شده‌اند و ۱۲۸ نفرشان در راه بازگشت هستند.
طبق این برنامه، اتاوا ۲ هزار دلار و بلیتی یک‌طرفه به پناهجویانی که تقاضایشان رد شده می‌دهد تا داوطلبانه کشور را ترک کنند. این پناهجویان در ضمن حق بازگشت قانونی به کشور را از دست نمی‌دهند. دولت در عوض مجبور به تحمل هزینه‌ی سنگین دادگاهی کردن و دیپورت این پناهجویان نمی‌شود.
این برنامه که به انگلیسی «Assisted Voluntary Return and Reintegration» نام دارد در روز ۲۹ ژوئن افتتاح شد. از آن زمان تاکنون آژانس خدمات مرزی کانادا با ۵۰۸ متقاضی آن مصاحبه کرده و ۲۹۴ نفر را پذیرفته. این افراد سپس به «سازمان بین‌المللی مهاجرت» (IOM) معرفی شده‌اند و این یکی تنها ۱۲۸ نفر را پذیرفته است.
از این میان، در زمان نوشتن این مقاله، ۱۰ نفر فی‌الحال عازم کشورهای خود شده‌اند. پیتر شاولر، استاد حقوق در دانشگاه اتاوا، در گفت و گو با تورنتو استار گفت رقم ۵۰۸ نفر نشان می‌دهد بسیاری از پناهجویان ناکام اگر کمی کمک دریافت کنند حاضر به ترک داوطلبانه‌ی کانادا هستند.
اما آن‌چه برای شاولر و بسیاری دیگر اسرارآمیز است این است که چرا سازمان بین‌المللی مهاجرت افراد بیشتری را نپذیرفته است.
شاولر گفت: «۱۲۸ نفر از ۲۹۴ نفر… یعنی کمتر از ۵۰ درصد.»
شارین آیکن، استاد حقوق در دانشگاه کوئینز، گفت کشورهای اروپایی که برنامه‌های مشابهی دارند هرگز موفق به پس فرستادن داوطلبانه‌ی این همه نفر نشده‌اند و از این رو برنامه را موفق خواند. اما او نیز گفت رد این همه نفر توسط سازمان بین‌المللی مهاجرت را نمی‌فهمد.
سازمان بین‌الملی مهاجرت به تقاضاهای متعدد تورنتو استار و سایر نشریات برای گفت و گو پاسخ نداد.
صرفه‌جویی دولت
دولت با خرید بلیت برگشت و اعطای ۲۰۰۰ دلار به هر پناهجوی ناکام که خواهان بازگشت داوطلبانه باشد مقادیر زیادی پول صرفه‌جویی می‌کند. در سیستم کنونی، پردازش قانونی تقاضای تجدید نظر هر پناهجوی ناکام حدود ۵۵ هزار دلار خرج بر می‌دارد. رقمی که البته سیستم جدید آن‌را به ۲۶ هزار دلار کاهش می‌دهد.
اعمال دیپورت هر پناهجوی ناکام، تازه اگر در درجه‌ی «ریسک کم» باشد، حداقل ۱۵۰۰ و حداکثر ۱۵ هزار دلار خرج برخواهد داشت.
