شهروند ـ آرش عزیزی ـ مونترال: تحلیل‌گران سیاسی شاید آن‌را بیش از آن‌که نشانه‌ی ادامه‌ی جنبش بدانند، آواز قوی آن (حداقل در این مرحله) نامش گذارند، اما تظاهرات جنبش دانشجویی کبک در روزِ سه‌شنبه، ۲۲ اوت، هر چه نبود، تاریخی بود.
با وجود این‌که دانش‌آموزان در بیشترِ مدارسِ متوسطه‌ی «سجپ» (CEGEP) در استان کبک رای به پایان اعتصاب دانشجویی تاریخی در این استان داده‌اند، بیش از ۱۰۰ هزار نفر به فراخوان «کلاس»، بزرگترین و رادیکال‌ترین اتحادیه‌ی دانشجویی در کبک، پاسخ مثبت دادند و به خیابان ریختند. این تظاهرات حدود دو هفته پیش از انتخابات کبک برگزار می‌شد. در این انتخابات، که پایین بیشتر به آن اشاره می‌کنیم، جنبش بیش از هر چیزی خواهان پایین کشیدن ژان شاره، نخست‌وزیر لیبرال، هستند که بخش زیادی از شعارها مستقیما علیه او بود.
صدها هزار تن از پیر و جوان در تظاهرات مونترال شرکت داشتند
به گفته‌ی «کلاس»، ۹۰ هزار دانش‌آموز سجپ برای این تظاهرات دست به اعتصابِ یک‌روزه زدند. روزنامه‌ی راست‌گرای «لا پرس» در مونترال خبر از تعطیلی حداقل ده سجپ را داده بود. در سجپِ بوی ده بولون، پیکت صبحگاهی دانش‌آموزان و حامیان اجازه نداد مدرسه باز شود.
مطابق آن‌چه در دوره‌ی اخیر دیده‌ایم تظاهرات به هیچ وجه محدود به دانش‌آموزان و دانشجویان نبود. بسیاری از حامیان آن‌ها، از سنین مختلف و با پیشینه‌های مختلف، و بسیاری، مثل نگارنده، از خارجِ کبک، به تظاهرات پیوستند. از میانِ اتحادیه‌های کارگری پرچم نمایندگان فدراسیون پرستاران کبک و چند اتحادیه‌ی کارگران دانشگاه‌ها به چشم می‌خورد. گروهی از «سازمان سوسیالیست بین‌المللی» از ایالت ورمانت آمریکا آمده بودند.
تظاهرات از تقاطع خیابان پیل و رنه لوسک در مرکزِ شهر آغاز شد. از حدود ساعت ۱ بعدازظهر، یک ساعت پیش از آغاز رسمی تظاهرات، در پارکی که در این تقاطع واقع شده، دانشجویان و حامیانشان، گروه گروه، دسته دسته، و یواش یواش هزار هزار گرد می‌آمدند. با توجه به زوالِ جنبش در دوره‌ی اخیر و استعفای محبوب‌ترین رهبر آن، گابریل نادو دوبوآ، خیلی‌ها، تا حدودی امید خود را به بزرگ بودن این تظاهرات از دست داده بودند و در پارک نیز تمرکز جمعیت طوری بود که تخمین زدن تعداد کار راحتی نبود.
هنوز در خیابان روان نشده تخمین تعداد تظاهرکنندگان سخت بود
تخمین‌ها را ۱۰ هزار ۱۰ هزار بالا می‌بردیم، تا این‌که در پیچ خیابان نسبتا بلند اما نه چندان عریضی افتادیم و ناگهان متوجه شدم در میان سیلی از جمعیت هستم. در جلو و پشت، تا جایی که چشم کار می‌کرد، آدم بود. از آن لحظه معلوم بود که رقم صد هزار حداقل میزان شرکت‌کنندگان است؛ تخمینی که با دیدن عکس های هوایی کاملا تایید شد.
دانشجویان از خیابان‌های اصلی مرکز شهر گذشتند و خود را به مونترالِ کهن و اسکله‌ی «بندر کهن» رساندند. آن‌جا در میان یکی از توریستی‌ترین محلات شهر، همه گرد آمدند تا به سخنان آتشین رهبران دانشجویی گوش فرا دهند.
این جنبش با آن‌که موفق شده بزرگترین جنبش اجتماعی تاریخ کبک و کانادا باشد هنوز از رسیدن به کوچک‌ترین خواسته‌اش بازمانده است. نه تنها خبری از کاهش یا از میان بردن شهریه‌ها نیست که دولتِ لیبرال حتی حاضر نشده افزایش شهریه‌های کنونی را، که جنبش را جرقه زدند، از میان بردارد. حزب اصلی اپوزیسیون، «حزب کبک» به رهبری پائولین ماروآ، نیز تنها گفته افزایش شهریه‌ها را تا یک سال به تاخیر می‌اندازد و پس از آن معلوم نیست چه شود.
بحثِ «چه باید کرد» و «چه گذشته است» طبیعتا بین دانشجویان داغ بود. چپ‌ها و مارکسیست‌ها با حرارت از فقدان رهبری سوسیالیستی مورد نیاز در صدر اتحادیه‌های دانشجویی می‌گفتند. برای آن‌ها عدم پیروزی جنبش یک دلیل مشخص داشت: عدم به میان آوردن طبقه‌ی کارگر به عنوان نیرویی که بتواند برنامه‌ی ریاضت‌کشی دولتِ شاره را در هم بشکند.
با وجود موضعِ مبهم ماروآ درباره‌ی جنبش دانشجویی، مشخص است که ضدیت عظیم جنبش با شاره به نفع ماروآ و حزبش تمام می‌شود. پرچم‌های متعددی در دفاع از او در تظاهرات به چشم می‌خورد.
با وجود موضعِ مبهم ماروآ درباره‌ی جنبش دانشجویی، مشخص است که ضدیت عظیم جنبش با شاره به نفع ماروآ و حزبش تمام می‌شود. پرچم‌های متعددی در دفاع از او در تظاهرات به چشم می‌خورد. به اضافه شعارهایی علیه شاره و فرانسوا لگوآ (رهبر «ائتلاف برای آینده‌ی کبک» که اخیرا از «حزب کبک» منشعب شده) نیز موجود بود که عملا رای به ماروآ را تداعی می‌کرد.
تنها حزب چپ‌گرای موجود در مجلس ملی کبک، «حزب همبستگی کبک» به رهبری مشترک امیر خدیر (نماینده‌‌ی ایرانی‌تبار مونترال) و فرانسوا داوید است، حزبی نوپا که هنوز نتوانسته در میان توده‌‌های استان ریشه بدواند. این حزب تنها حزبی است که با خواست تحصیلات دانشگاهی رایگان به میان آمده اما سیاست آشتی‌طلبانه‌ی آن نسبت به «حزب کبک» باعث شده نتواند جای آن‌را به عنوان آلترناتیوی اصلی بگیرد. با این همه هزاران نفر از دانشجویان و مردم به این حزب به عنوان آلترناتیو می‌نگرند.
تظاهرات روزِ سه‌شنبه بدون شک خبر خوبی برای خدیر و برای تمام چپ های استان بود. در این روز بار دیگر ثابت شد که اگر هم اعتصاب کنونی دانشجویان به پیروزی نرسد، این جنبش بنیان‌های اجتماعی قدرتمندی دارد. ساختن نیرویی چپ در کبک فعلا به نظر کسب و کاری می‌رسد که پتانسیل خوبی دارد.
تظاهرات روزِ سه‌شنبه ثابت کرد که اگر هم اعتصاب کنونی دانشجویان به پیروزی نرسد، این جنبش بنیان‌های اجتماعی قدرتمندی دارد
انتخابات کبک در روز ۴ سپتامبر از راه می‌رسد، اما چه این انتخابات، آن‌‌گونه که اکنون محتمل به نظر می‌رسد، به دولتی متزلزل و اقلیتی منجر شود و چه نه، آن زمین‌لرزه‌ای که شش ماه کبک را لرزاند به هیچ وجه آرام نشده است.
