ﺩﺭ ﺟﺴﺖ ﻭﺟﻮﻯ ﻣﻌﻴﺎﺭ

ﻭﺍﮊﻩﻯ ﺍﺭﻭﺗﻴﻚ Erotic)= Erotik) ﺭﻳﺸﻪ ﺩﺭ ﻭﺍﮊﻩﻯ ﻳﻮﻧﺎﻧﻰ ﺍﺭﻭﺱ «Eros» ﺩﺍﺭﺩ. ﺍﺭﻭﺱ ﺩﺭ ﺍﺳﺎﻃﻴﺮ ﻳﻮﻧﺎﻥ ﻭ ﺭُﻡ ﻛﻬﻦ، ﻧﺎﻡ ﺧﺪﺍﻯ ﻋﺸﻖ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻏﺮﻳﺰﻩﻯ زندگی ﺍﺯ ﺍﻭ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﻰﮔﻴﺮﺩ. ﺍﺭﻭﺱ، ﺍﻟﻬﻪﻯ ﺑﺎﻟﺪﺍﺭ ﻭ ﺑﺮﻫﻨﻪﺍﻯ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻴﺮﻭﻛﻤﺎﻥ، ﻛﻪ ﺗﻨﺪﻳﺲﺍﺵ هم اکنون ﺩﺭ ﻣﻮﺯﻩﻯ ﺭﻡ ﺩﺭ ﺍﻳﺘﺎﻟﻴﺎ ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻯ ﻣﻰﺷﻮﺩ. ﺷﺎﻳﺪ ﻭﺍﮊﻩﻯ ﻋﺮﺑﻰ ﻋﺮﻭﺱ، ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﻯ ﺯﻥ ﻳﺎ ﻣﺮﺩﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺎﺯﻩ ﻫﻤﺴﺮ ﮔﺰﻳﺪﻩ، ﻭ ﺩﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺯﻧﻰ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎﺭ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪﻯ ﺑﺨﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺣﺠﻠﻪﻯ ﻋﺮﻭﺳﻰ ﻣﻰ ﺭﻭﺩ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻰﺷﻮﺩ، ﺭﻳﺸﻪ ﺩﺭ ﻭﺍﮊﻩﻯ ﻳﻮﻧﺎﻧﻰ ﺍﺭﻭﺱ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.

میرزاآقا عسگری ـ مانی

ﺍﺭﻭﺗﻴﻚ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﻯ ﻫﺮ ﺁﻥ ﭼﻴﺰﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻣﻬﺮﻭﺭﺯﻯ ﺑﻴﻦ ﺩﻭ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﺎ ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎﻯ معنوی، ﺟﺴﻤﻰ ﻭ ﺟﻨﺴﻰ ﺁﻥ ﺳﺨﻦ ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ، ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻥِ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎﻯ ﺗﻨﺎﻧﻪ ﻭ ﻧﻔﺴﺎﻧﻰ ﻋﺸﻖ ﺩﺭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﺍﺭﻭﺗﻴﻜﻰ، ﺑﻴﺶ ﺍﺯﮔﻮﻧﻪﻫﺎﻯ ﺩﻳﮕﺮِ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﺍﺳﺖ. ﺑﺮﺍﻯ ﻧﻤﻮﻧﻪ، ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻋﺮﻓﺎﻧﻰ، ﺟﻨﺒﻪﻯ ﭘﺎﺭﺳﺎﻳﺎﻧﻪﻯ (عارفانه ی) ﻋﺸﻖ ﺭﺍ ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻰﻛﻨﺪ، ﻭ ﺑـُﻦﻣﺎﻳﻪﻯ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﻋﺸﻖ، ﻳﻌﻨﻰ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺭﺍ، ﺍﺯ ﻣﻬﺮﺑﺎﺯﻯ ﻛﻨﺎﺭ ﻣﻰﻧﻬﺪ، ﻭ ﺑﻪ ﻋﺸﻖ، ﺟﻨﺒﻪﺍﻯ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﻓﺮﺍﺍﻧﺴﺎﻧﻰ ﻣﻰبخشد. ﻋﺮﻓﺎﻥ، ﻳﻜﺴﺮﻩ ﺑﻪ ﻳﮕﺎنگی ﻭ ﺁﻣﻴﺨﺘﮔﻰ ﺑﺎ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﺎلا ﻣﻰﭘﺮﺩﺍﺯﺩ، ﻭ ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠﻪﻯ ﻫﻔﺘﻢ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﻓﻨﺎﻓﻰﻟﻠﻪ ﻳﺎ ﻓﻨﺎﻓﻰﺍﻟﺤﻖ ﻣﻰﺭﺳﺪ. ﻳﻌﻨﻰ ﻋﺎﺷﻖ، ﺩﺭ ﻣﻌﺸﻮﻕ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪﻩ، ﻳﺎ ﻣﻌﺸﻮﻕ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ ﻳﻜﻰ ﻣﻰﻛﻨﺪ. ﻓﺮﺍﻳﻨﺪِ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎﺭﻯ، ﺩﻳﮕﺮ ﺭﻧﮓ ﻭ ﻧﺸﺎﻧﻰ ﺍﺯ ﺩﻭ ﺳﻮﻯ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪﻯ ﻋﺸﻖ ﻧﺪﺍﺭﺩ. ﭼﻴﺰﻯ ﺍﺳﺖ ﺗﺠﺮﻳﺪﻯ، ﻭﺍﺑﺮﻳﺪﻩ ﻭ ﺁﺑﺴﺘﺮﻩ، ﻏﻴﺮﺯﻣﻴﻨﻰ ﻭ ﺳﻮﺭﺭﺋﺎﻟﻴﺴﺘﻰ. ﺣﺎﻝ ﺁﻥ ﻛﻪ ﺍﺭﻭﺗﻴﺴﻢ ﺍﺩﺑﻰ ﺑﺮ ﺟﻨﺒﻪﻯ ﺟﺴﻤﺎﻧﻰِ ﻋﺸﻖ ﻫﻢ ﺩﺭﻧﮓ ﺩﺍﺭﺩ. ﺍﻳﻦ ﺩﺭﻧﮓ ﻭ ﺩﻝ بستگی، ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﻯ ﻣﻄﻠﻖ ﻛﺮﺩﻥ ﻋﺎﻟﻢ ﺍﻧﻔُﺲ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻋﺎﻟﻢ ﺁﻓﺎﻕ ﻧﻴﺴﺖ، ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﻯ ﻣﻄﻠﻖ ﻛﺮﺩﻥ ﺟﺴﻢ ﻭ ﺭﻓﺘﺎﺭﻫﺎﻯ ﻏﺮﻳﺰﻯِ ﻫﻤﺎﻣﻴﺰﻯ ﻧﻴﺴﺖ، ﺑﻞ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖﮔﺮﺍﺋﻰ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﻰﮔﻴﺮﺩ. ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻋﺮﻓﺎﻧﻰ ﻣﻰﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﺎ ﻛﻨﺎﺭ ﺯﺩﻥ ﺟﺴﻢ، ﻛﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ «ﺣﺠﺎﺏ ﭼﻬﺮﻩﻯ ﺟﺎﻥ» ﻣﻰﺩﺍﻧﺪ، ﻭ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺯﺩﻭﺩﻥ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻭ ﺩﻭﮔﺎنگی ﺑﻴﻦ ﻣﻌﺒﻮﺩ (ﺁﻓﺮﻳﻨﻨﺪﻩ، ﻳﺎ ﻛﻞ ﻫﺴﺘﻰ) ﻭ ﻋﺎﺑﺪ ﻭ ﻋﺎﺭﻑ (ﻋﺎﺷﻖ، ﻳﺎ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺧﺎﻛﻰ)، ﺟﻬﺎﻧﻰ ﻓﺮﺍﻃﺒﻴﻌﻰ ﻭ ﺍﺛﻴﺮﻯ ﺑﻴﺎﻓﺮﻳﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻧﻴﺴﺖ ﮔﺮﺩﺩ. ﮊﺭﻓﺎﻯ ﻳﻚ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩﻯ ﻋﺮﻓﺎﻧﻰ ﺩﺭﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪﻯ ﺑﻴﺸﺘﺮﻯ ﺑﺎ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺑﮕﻴﺮﺩ، ﻭ ﺑﻪ ﺳﻔﺮﻯ ﺩﺭ ﺳﻮﺭﺭﺋﺎﻟﻴﺴﻢ ﻓﻠﺴﻔﻰ ﺑﺮﻭﺩ.

ﻣﻴﺎﻥ ﻋﺎﺷﻖ ﻭ ﻣﻌﺸﻮﻕ، ﻫﻴﭻ ﺣﺎﻳﻞ ﻧﻴﺴﺖ

ﺗﻮ ﺧﻮﺩ ﺣﺠﺎﺏ ﺧﻮﺩﻯ ﺣﺎﻓﻆ، ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ ﺑﺮﺧﻴﺰ

                                                            ﺣﺎﻓﻆ

ﺣﺠﺎﺏ ﭼﻬﺮﻩﻯ ﺟﺎﻥ ﻣﻰﺷﻮﺩ ﻏﺒﺎﺭ ﺗﻨﻢ

ﺧﻮﺷﺎ ﺩﻣﻰ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﭼﻬﺮﻩ ﭘﺮﺩﻩ ﺑﺮﻓﻜﻨﻢ

                                                            ﺣﺎﻓﻆ
ﺍﻳﻦ ﻣﻴﺎﻥ، ﺁﻥ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﺮﺍ ﻣﻄﻠﺐ

ﻛﻮﻣﻴﺎﻥ ﺍﻧﺪﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻴﺎﻥ ﻛﻪ ﻣﻨﻢ

                                                            ﻣﻮﻟﻮﻯ
ﺍﺭﻭﺗﻴﺴﻢ ﺍﺩﺑﻰ ﺍﻣﺎ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﮔﻰِ این جهانی ﺧﻮﺩ، ﺑﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻏﺮﻳﺰﻯ ﻭ ﺟﻨﺴﻰ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻰﭘﺮﺩﺍﺯﺩ. ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻧﻤﻰﺗﻮﺍﻧﺪ ﻳﻜﺴﺮﻩ ﺑﻪ ﻫﺴﺘﻰِ ﭘﺴﺎﺋﻴﺪﻧﻰ ﭘﺸﺖ ﻛﺮﺩﻩ، ﻭ ﺑﻪ ﻓﺮﺍﺳﻮﻯ ﺁﻥ ﺳﻔﺮ ﻛﻨﺪ. ﺑﻪ ﺑﻴﺎﻧﻰ ﺩﻳﮕﺮ، ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﺍﺭﻭﺗﻴﻜﻰ، ﺑﺎﻟﻰ ﺩﺭ ﻋﺎﻟﻢ ﻣﻌﻨﺎ، ﻭ ﺑﺎﻟﻰ ﺩﺭ ﻋﺎﻟﻢ ﺟﺴﻢ ﺩﺍﺭﺩ، ﻭ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺩﻭ ﭘﻬﻨﻪﻯ ﺭﻭﺍﻥ ﻭ ﺁﻓﺎﻕ – واقعی و فراواقعی – ﭘﺎﻓﺸﺎﺭﻯ ﻣﻰﻛﻨﺪ. ﻭ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻫﮕﺬﺭ ﺑﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﻬﺮﺑﺎﺯﻯ ﻭ ﺑﻪ ﺳﺮﺷﺖ ﺁﺩﻣﻰ ﻧﺰﺩﻳﻚﺗﺮ ﺍﺳﺖ. ﺩﺭ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﺍﺩﺑﻰ، ﺳﺮﭼﺸﻤﻪﻯ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦِ ﻋﺸﻖ، ﻛﻪ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﺟﻔﺖﺟﻮﺋﻰ و آمیزش جنسی ﺍﺳﺖ، ﻳﻜﺴﺮﻩ ﻛﻨﺎﺭ ﻧﻬﺎﺩﻩ ﻣﻰﺷﻮﺩ ﺗﺎ ﮔﻮﻧﻪﺍﻯ ﭘﺎﻛﺪﺍﻣﻨﻰِ ﭘﺎﺭﺳﺎﻣﻨﺸﺎﻧﻪ ﭘﺪﻳﺪ ﺁﻳﺪ. ﮔﻮﻧﻪﺍﻯ ﻭﺣﺪﺍﻧﻴﺖ ﺍﻟﻬﻰ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻧﻰ ﭘﻨﺪﺍﺭﻳﻦ: «ﻧﻘﻞ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺴﻦ، ﺭﺍﺑﻌﻪ ﺭﺍ ﮔﻔﺖ: ﺭﻏﺒﺖ ﺷﻮﻫﺮ ﻛﻨﻰ؟ ﮔﻔﺖ: ﻋﻘﺪ ﻧﻜﺎﺡ ﺑﺮ ﻭﺟﻮﺩﻯ ﻭﺍﺭﺩ ﺑﻮﺩ. ﺍﻳﻦﺟﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﻛﺠﺎﺳﺖ؟ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻣﻦ ﻧﻰﺍﻡ، ﺍﺯ ﺁﻥ ﺍﻭﻳﻢ ﺩﺭ ﺳﺎﻳﻪﻯ ﺣﻜﻢ ﺍﻭ. ﺧﻄﺒﻪ ﺍﺯ ﺍﻭ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺮﺩ.» ﺍﺭﻭﺗﻴﺴﻢ ﺍﺩﺑﻰ، ﺗﻨﻬﺎ ﭘﻰﺟﻮﻯِ ﻋﺸﻖ ﺍﺯﻟﻰ ﻧﻴﺴﺖ، ﺍﺯ ﻋﺸﻖ ﻭﺍﻗﻌﻰ ﻧﻴﺰ ﺑﻬﺮﻩ ﻣﻰﮔﻴﺮﺩ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻮﻳﺘﻰ ﺍﺩﺑﻰ، ﻣﺘﻜﻰ ﺑﺮ ﺯﻳﺒﺎﺋﻰﺷﻨﺎﺳﻰ ﻫﻨﺮﻯ ﺩﺳﺖ ﻳﺎﺑﺪ.

ﻧﻘﻄﻪﻯ ﺑﺮﺍﺑﺮِ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﺍﺩﺑﻰ، ﭘﻮﺭﻧﻮﮔﺮﺍﻓﻰ ﺍﺳﺖ.ِ ﭘﻮﺭﻧﻮﮔﺮﺍﻓﻰ ﺍﺯ ﺩﻭ ﻭﺍﮊﻩﻯ ﭘﻮﺭﻧﻮ (ﻫﻴﺰ ﻭ ﻫﺮﺯﻩ =Porno) ﻭ ﮔﺮﺍﻓﻰ (ﻧﻮﺷﺘﻦ، ﻧﮕﺎﺷﺘﻦ =Graffein) ﺩﺭﺳﺖ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻓﻮﺍﺣﺶ ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻣﻴﺪه اﻧﺪ. ﺩﺭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﺩﺑﻰ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻭ ﻋﺮﺏ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺍﻟﻔﻴﻪ ﻭ ﺷﻠﻔﻴﻪ ﻣﻰﮔﻔﺘﻪﺍﻧﺪ. (ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﻯ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥﻫﺎﻯ ﺷﻬﻮﻯ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻛﺘﺎﺏﻫﺎﺋﻰ ﻣﺪﻭﻥ، ﻭ ﺑﺎ ﺗﺼﺎﻭﻳﺮ ﺷﻬﻮﺕﺍﻧﮕﻴﺰ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﺮﺩﻡ ﻣﺘﺪﺍﻭﻝ ﺑﻮﺩ. ﺍﺯﺭﻗﻰ، ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﺍﻯ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻧﻈﻢ ﺩﺭﺁﻭﺭﺩ. ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻓﺎﺭﺳﻰ. ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻌﻴﻦ)

ﭘﻮﺭﻧﻮﮔﺮﺍﻓﻰ ﺑﺮ ﺭﻓﺘﺎﺭﻫﺎﻯ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﺟﻨﺴﻰ ﺑﻴﻦ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎ ﭘﺎﻓﺸﺎﺭﻯ ﻣﻰﻛﻨﺪ، ﻭ ﻳﻜﺴﺮﻩ ﺍﺯ ﺟﺴﻢ ﻭ ﺁﻣﻴﺰﺵ ﺟﻨﺴﻰ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺭﺩ، ﻭ ﺑﺎ ﺯﺩﻭﺩﻥ ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﻋﺸﻖ، ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻏﻮﺷﻰِ ﻧﺎﺏ ﻭ ﺑﻰﻣﺤﺘﻮﺍ ﻓﺮﻭ ﻣﻰﻛﺎﻫﺪ. ﻫﺪﻑ ﭘﻮﺭﻧﻮﮔﺮﺍﻓﻰ، ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮﺍﻧﮕﻴﺨﺘﻦ ﻧﻴﺎﺯﻫﺎﻯ ﺟﻨﺴﻰ ﺍﺳﺖ. ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ، ﺍﺯ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻓﺮﻫﻨﮓﻣﻨﺪ، ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﻭﺭﺯ ﻭ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ، ﻧﺸﺎﻥ ﺯﻳﺎﺩﻯ ﻧﻴﺴﺖ. ﮔﺮﺍﻧﻴﮕﺎﻩ ﺍﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ، ﺗﻨﻬﺎ ﺭﻭﻳﻪﻯ ﺷﻬﻮﺍﻧﻰِ ﭘﺮﺳﻮﻧﺎﮊﻫﺎﻯ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻰ ﺍﺳﺖ. ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﻧﺴﺒﺖ ﻛﻪ ﻋﺮﻓﺎﻥ، ﺟﺴﻢ، ﻭ ﺣﺘﻰ ﺍﻧﺴﺎﻥ، ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪﻯ ﻋﺸﻖ ﭘﺎﻙ ﻣﻰﻛﻨﺪ، ﭘﻮﺭﻧﻮﮔﺮﺍﻓﻰ، ﺭﻭﺍﻥ ﻭ ﺷﻌﻮﺭ ﺭﺷﺪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻰﻛﺎﻫﺪ. ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺁﻥ، ﺍﺭﻭﺗﻴﺴﻢ، ﻫﺮ ﺩﻭﻯ ﺍﻳﻦ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻫﻢ ﻣﻰﺁﻣﻴﺰﺩ، ﻭ ﺑﻪ ﺁﻣﻴﺰش جنسی، ﮔﺴﺘﺮﻩ ﺍﻯ ﻣﻌﻨﻮﻯ (ادبی)، ﻭ ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﻌﻨﻮﻯ، ﻭﻳﮋﻩﮔﻰِ ﺯﻣﻴﻨﻰ ﻣﻰﺑﺨﺸﺪ. ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺍﺭﻭﺗﻴﺴﻢ ﻳﻚ ﻣﺸﺮﺏ ﻳﺎ ﺩﺑﺴﺘﺎﻥ ﺍﺩﺑﻰ ﻳﺎ ﻓﻠﺴﻔﻰ ﻧﻴﺴﺖ، ﮔﻮﻧﻪﺍﻯ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻫﻤﻪﻯ ﮊﺍﻧﺮﻫﺎﻯ (Genre) ﺍﺩﺑﻰ – ﻫﻨﺮﻯ، ﻭ ﺩﺭ ﻫﻤﻪﻯ ﻣﻜﺘﺐﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻰﺷﻮﺩ، ﻭ ﻳﺎ ﻣﻰﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ. ﺑﺮﺍﻯ ﻧﻤﻮﻧﻪ، ﺑﻮﻑ ﻛﻮﺭ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻛﻪ ﮔﻮﻧﻪﺍﻯ ﺳﻮﺭﺭﺋﺎﻟﻴﺴﻢ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻰ ﺍﺳﺖ، ﺍﺯ ﺍﺭﻭﺗﻴﺴﻢ ﺍﺩﺑﻰ ﺑﻬﺮﻩ ﻣﻰﺟﻮﻳﺪ ﺗﺎ ﻫﺪﻑﻫﺎﻯ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻴﺎﻥ ﻛﻨﺪ. ﻫﺪﺍﻳﺖ ﺩﺭﺍﻳﻦ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ، ﭘﻴﺎﭘﻰ ﻣﻴﺎﻥ ﺩﻭ ﺩﻧﻴﺎﻯ ﺭﺋﺎﻝ ﻭ ﺳﻮﺭﺭﺋﺎﻝ، ﻣﻴﺎﻥ ﭘﻴﻜﺮ ﻭ ﺭﻭﺍﻥ، ﻭ ﻣﻴﺎﻥ ﻋﺸﻖ ﺟﻨﺴﻰ ﻭ ﻋﺸﻖ ﺍﺛﻴﺮﻯ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻰﻛﻨﺪ. ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﻋﺎﻟﻢ ﺩﺭ ﺑﻮﻑ ﻛﻮﺭ ﭼﻨﺎﻥ ﺩﺭﻫﻢ ﺁﻣﻴﺨﺘﻪﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﺟﺪﺍ ﻛﺮﺩﻧﺸﺎﻥ ﺍﺯ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺷﺪﻧﻰ ﻧﻴﺴﺖ، ﻭ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺟﺪﺍﺳﺎﺯﻯ، ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺍﺯ ﻫﻢ ﭘﺎﺷﻴﺪﮔﻰ ﺭﻭﺑﺮﻭ ﻣﻰﻛﻨﺪ. ﺑﻮﻑ ﻛﻮﺭ ﺑﺎ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﺍﺭﻭﺗﻴﺴﻤﻰ ﻛﻪ ﮔﺎﻩ ﺑﻪ ﺳﺎﺩﻳﺴﻢ ﭘﻬﻠﻮ ﻣﻰﺯﻧﺪ، ﺳﺮ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺳﻮﻯ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖﻫﺎﻯ ﻋﺸﻖ ﺩﺭﻣﻰﺁﻭﺭﺩ، ﻭ ﮔﻮﻧﻪﺍﻯ ﺯﻳﺒﺎﺋﻰ ﺷﻨﺎﺳﻰِﻣﺪﺭﻥ ﻫﻨﺮﻯ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻧﻮﻳﺴﻰِ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﭘﺎﻳﻪ ﮔﺬﺍﺭﻯ ﻣﻰﻛﻨﺪ. ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﭙﺴﺘﺮ ﻣﺎﺭﻛﺰ ﺩﺭ ﺳﺪ ﺳﺎﻝ ﺗﻨﻬﺎﺋﻰ ﺧﻮﺩ، ﺑﻪ ﺁﻥ ﺩﺳﺖ ﻣﻰﻳﺎﺑﺪ. ﭼﺮﺧﺸﮕﺎﻩِ ﺭﻣﺎﻥ ﺳﺪ ﺳﺎﻝ ﺗﻨﻬﺎﺋﻰ، ﻳﻌﻨﻰ ﺁﻥ ﭼﻪ ﻫﻤﻪﻯ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﻣﺎﻥ ﺑﺮﺁﻥ ﺑﻨﺎ ﻣﻰﺷﻮﺩ، ﻫﻤﺎﻥ ﺍﺭﻭﺗﻴک ﺍﺳﺖ. امّا ﻣﺎﺭﻛﺰ ﺑﺮﺍﻳﻦ ﭼﺮﺧﺸﮕﺎﻩ ﻭ ﺑﺮﺍﻳﻦ ﭘﺎﻳﻪ، ﺑﻪ ﺯﻳﺒﺎﺋﻰ ﺷﻨﺎﺳﻰ ﻣﻌﻨﻮﻯ ﻭ ﻓﺮﺍﻋﺎﺩﻯ ﻣﻰﺭﺳﺪ ﻛﻪ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎﻯ ﺳﻮﺭﺭﺋﺎﻟﻴﺴﺘﻰ ﺁﻥ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ ﺍﺳﺖ. ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺳﻮﺭﺭﺋﺎﻟﻴﺴﻢ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻭ ﻣﺎﺭﻛﺰ ﻫﻤﺎﻥ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﺷﺮﻗﻰ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺪﺭﻥ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ، ﻭ ﺍﺯ ﺷﻜﻞﻫﺎﻯ ﻧﻮﻳﻦﺗﺮ ﺍﺩﺑﻰ ﺳﻮﺩ ﺑﺮﺩﻩ ﺑﺎﺷﺪ. ﭘﺎﻳﻪﻫﺎﻯ ﺍﺳﺘﻪﺗﻴﻚ ﻳﺎ ﺯﻳﺒﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻰ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﻫﻤﺎﻥ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻓﻠﺴﻔﻰ ﻋﻄﺎﺭ ﻳﺎ ﻣﻮﻟﻮﻯ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ. ﻣﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ، ﻭ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﻫﺎﻯ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺁﻥﻫﺎ، ﺑﺎ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎﻧﻰ ﺭﻭﺑﺮﻭ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻓﻠﺴﻔﻰِ ﻧﺎﻳﻜﺴﺎﻧﻰ ﺭﺍ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ. ﺍﻳﻦ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎﻥ ﺩﺭ ﭘﻰ ﻓﻨﺎ ﻓﻰﻟﻠﻪ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ، ﻭ ﺑﺎﻧﮓ ﺍﻧﺎﺍﻟﺤﻖ ﻧﻤﻰﺯﻧﻨﺪ. ﻣﻌﺸﻮﻕ ﺩﺭ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﻫﺎﻯ ﺍﻳﻨﺎﻥ ﺯﻣﻴﻨﻰ ﺍﺳﺖ. ﻣﻨﺘﻬﺎ ﺟﺴﺘﺎﺭ ﺍﻳﻦ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎﻥ ﺩﺭ ﺭﻭﺍﻥ ﻭ ﻧﺎﺧﻮﺩﺁﮔﺎﻩ ﺁﺩﻣﻰ، ﺑﻪ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﻫﺎﺷﺎﻥ ﮔﺴﺘﺮﻩ ﻫﺎﺋﻰ ﻋﻤﻴﻘﺎً ﻣﻌﻨﻮﻯ ﺑﺨﺸﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺣﺎﻝ ﺁﻥ ﻛﻪ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ، ﻛﻪ ﺩﺭ ﺷﻌﺮ ﻭ ﻧﺜﺮ ﻛﻬﻦ ﺳﺮﺷﺘﻰ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎﺭ به دﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ، ﺍﺯ ﻏﺮﻳﺰﻩ ﻫﺎﻯ ﻃﺒﻴﻌﻰ، ﻭ ﺍﺯ ﻋﺸﻖ ﺯﻣﻴﻨﻰ، ﻓﺎﺻﻠﻪﺍﻯ ﻛﻴﻬﺎﻧﻰ ﻣﻰﮔﻴﺮﺩ، ﻭ – ﻣﮕﺮ ﺩﺭ ﺟﺎﻫﺎﺋﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺧﻮﺍﻫﻢ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ- ﺑﻪ ﺯﺩﻭﺩﻥ ﻳﻚ ﻳﺎ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺳﻮﻯِ ﻋﺸﻖ (ﻋﺎﺷﻖ ﻭ ﻣﻌﺸﻮﻕ) ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻣﻰﮔﻴﺮﺩ. «ﻃﻠﺐ» ﻭ «ﻭﺻﻞ» ﺩﺭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻋﺮﻓﺎﻧﻰ، ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻫﻴﭻ ﺭﻧﮓ ﻭ ﻧﺸﺎﻧﻰ ﺍﺯ ﺧﻮﺍﻫﺶ ﻭ ﻛﺎﻣﻴﺎﺑﻰ ﺩﺭ ﻋﺸﻖ ﺯﻣﻴﻨﻰ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ، ﺑﻞ ﻛﻪ ﺧﻮﺩ ﻣﺮﺣﻠﻪﻯ ﻏﺒﺎﺭﺷﺪﻥ ﻭ ﻳﻜﻰ ﺷﺪﻥ ﻋﺎﺷﻖ ﻭ ﻣﻌﺸﻮﻕ ﺩﺭ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ. «ﺍﻳﻨﺠﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻓﻨﺎ ﻗﺒﻠﻪﻯ ﺑﻘﺎ ﺁﻳد ﻭ ﻣﺮﺩ ﻣﺤﺮﻡ ﭘﺮﻭﺍﻧﻪ ﻭﺍﺭ ﺍﺯ ﺳﺮ ﺣﺪ ﺑﻘﺎ ﺑﻪ ﻓﻨﺎ ﭘﻴﻮﻧﺪد».

ﺳﻨﺠﺸﻰ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﻴﺎﻥ ﻋﺮﻓﺎﻥ، ﺍﺭﻭﺗﻴﺴﻢ ﻭ ﭘﻮﺭﻧﻮﮔﺮﺍﻓﻰ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺭﻭﻯ ﺑﺎﻳﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﺳﻪ ﺍﺯ ﻋﺸﻖ، امّا ﺑﺎ ﺳﻪ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﻧﺎﻳﻜﺴﺎﻥ ﻭ ﻧﺎﻫﻤﮕﻮﻥ ﺳﺨﻦ ﻣﻰﮔﻮﻳﻨﺪ. ﺑﺮﺍﻯ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺷﺪﻥ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﺋﻰ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺍﺭﻭﺗﻴﺴﻢ ﺍﺩﺑﻰ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﻣﻰﺷﻮﺩ، ﭼﻨﻴﻦ ﺳﻨﺠﺸﻰ ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ ﺍﺳﺖ. ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻫﻤﻪ، ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻮﺷﻴﺪ ﺑﺮﺍﻯ ادبیات اروتیکی ﺑﺮﺍﺑﺮﻧﻬﺎﺩﻯ ﭘﺎﺭﺳﻰ ﻳﺎﻓﺖ. ﭘﻴﺪﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺁﻣﻴﺰﻩﻯ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﻧﻤﻰﺗﻮﺍﻧﺪ ﻫﻤﻪﻯ ﻣﻔﻬﻮﻡﻫﺎﻯ ﺍﺩبیات اروتیکی ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮﺑﮕﻴﺮﺩ. ﭼﻮﻥ ﺯﻳﺮ ﺍﻳﻦ ﻧﺎﻡ، ﻫﻢ ﻣﻰﺷﻮﺩ ﻛﺘﺎﺏ ﺳﻮﺍﻧﺢ ﻏﺰﺍﻟﻰ ﺭﺍ ﺟﺎﻯ ﺩﺍﺩ، ﻭ ﻫﻢ ﺩﻳﻮﺍﻥ ﺷﻤﺲ، ﺑﻮﻑ ﻛﻮﺭ ﻭ ﻳﺎ ﺳﺮﻭﺩﻩ ﻫﺎﻯ ﺍﺭﻭﺗﻴﻜﻰ ﻓﺮﻭﻍ ﻓﺮﺧﺰﺍﺩ ﺭﺍ. ﺷﺎﻳﺪ ﻧﺎﻡﻫﺎﺋﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ، ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﺗﻐﺰﻟﻰ، ﺗﻐﺰﻝ ﺍﺩﺑﻰ، تنکامگی ﻳﺎ ﺗﻨﺎنگی ﺍﺩﺑﻰ ﺑﺘﻮﺍﻧﻨﺪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﭘﮋﻭﻫﺶ، ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ ﺭﺍ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﻰ ﻛﻨﻨﺪ.

* متن بالا بریده‌ای از کتاب «ادبیات و اروتیسم» نوشته ی میرزاآقا عسگری(مانی) است. چاپ نخست آن سال ۱۳۷۴ در آمریکا توسط “بررسی کتاب”،  و چاپ سوم پائیز ۲۰۰۵ در آلمان انجام شده است.