گفت‌وگوی هفته با پیام اخوان درباره اعتراف سایت بازتاب به جنایتِ رژیم علیه بشریت
۲۵ آذر / ۱۵ دسامبر وب‌سایت «بازتاب‌ِ امروز» منتسب به آقای محسن رضایی خبری منتشر کرد که بسیاری از ناظران را شگفت زده کرد. متن خبر بدون هیچ‌گونه دخل و تصرف چنین است:
«با گذشت ربع قرن از تابستان سال ۱۳۶۷ و طرح مسایل مختلف درباره این موضوع، خبرنگار «بازتاب» به ناگفته‌هایی درباره جلوگیری از اعدام زندانیان مارکسیست و چپ در این سال دست یافته است.
پیام اخوان سرپرست تیم دادستانی ایران تریبونال
یک منبع آگاه در این باره به خبرنگار «بازتاب» گفت: پس از صدور حکم تشکیل محاکم سه نفره در سال ۱۳۶۷ برای اعضای سازمان مجاهدین خلق(منافقین)، افرادی که این حکم را از امام دریافت کرده بودند، توانستند حکم مشابهی را در مورد اعضای سازمان های چپ و مارکسیستی اعم از چریک های فدایی خلق، حزب توده و… دریافت کنند.
با آگاهی وزیر وقت اطلاعات، حجت الاسلام ری شهری از این موضوع، گزارشی به امام خمینی ارائه گردید و ایشان پس از دریافت این گزارش، حکم را متوقف و موضوع را جهت تصمیم‌گیری نهایی به مجمع تشخیص مصلحت ابلاغ کردند.
مجمع تازه تاسیس تشخیص مصلحت که در آن دوره به ریاست رییس جمهور تشکیل می‌گردید و از اعضای معدودی تشکیل می‌شد، به این موضوع رسیدگی کرد.
در جلسه این مجمع که در دفتر آیت‌الله خامنه‌ای تشکیل گردید، ایشان پس از طرح موضوع با صراحت و شدت با این اقدام مخالفت کرده در سخنان صریح و تندی به مخالفت با این رویه می‌پردازد و بر اساس این نظر آیت‌الله خامنه ای و حمایت رییس وقت مجلس شورای اسلامی و سایر اعضا از این نظر، موضوع اعدام‌های زندانیان چپ که تعدادشان به هزاران نفر بالغ می‌شد، منتفی گردید.»
در این خبر کوتاه نکات بسیاری نهفته است: پذیرش نیمه رسمی صدور دستور اعدام زندانیانِ عضو و یا منتسب به مجاهدین خلق، صدور حکم اعدام زندانیان چپ و مارکسیست و حضور هزاران زندانی چپ و مارکسیست در زندان‌های دهه شصتِ ایران.
اینکه چرا چنین اعترافی امروز، مدت کوتاهی بعد از جاری شدن حکم دادگاهِ مردمیِ «ایران تریبونال» منتشر می‌شود سبب شد تا از طرف هفته با دکتر پیام اخوان از حقوق‌دانان محوری «ایران تریبونال» دراین‌باره گفت وگو کنیم.
در زیر متن این پرسش و پاسخ ارائه می‌شود.
پیام اخوان استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه مک گیل است و در عرصه حقوق بشر بین الملل تحقیقات گسترده‌ای انجام داده است. او همچنین در پرونده‌های بزرگ حقوق بشری در دادگاه جنایات جنگی و در تریبونال کامبوج و در پرونده روآندا نقش جدی داشته و دارد.
آقای اخوان، دیروز، شنبه، سایت بازتاب، منتسب به محسن رضایی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، برای اولین بار نوشته‌ای درباره اعدام‌های زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ منتشر‌کرده که در نوع خود بی‌نظیر است. نظر شما در این پیوند چیست؟
ـ این مقاله کاملا غیرعادی و غیرمنتظره است. پس از ۲۵ سال انکارِ پیگیرانه، این نوشته تایید می‌کند که خمینی دستور اعدام ها را صادر کرده بود. از سوی دیگر به‌طور همزمان این نوشته ادعا می‌کند که خامنه‌ای همچون یک قهرمان حقوق بشر با قدرت تمام با دستور مذکور مخالفت و جان هزاران نفر را نجات داده است. این نوشته به گونه‌ای شگفت‌انگیز به انجام جنایت صورت گرفته علیه بشریت اعتراف می‌کند و همچنین ضمن این تجدید نظر تاریخی هرگونه مسئولیت را از شانه خامنه‌ای برمی‌دارد
به گمان من این نوع جدیدی از پروپاگاندا است که گونه‌ای از «پوزش‌خواهی» برای جنایات گذشته محتوی آن است. همزمان این نشانه خوبی‌ست از اینکه رژیم متوجه شده که برایش راه فرار از این موضوع وجود ندارد و همچنین اینکه رهبری در مقابل مردم پاسخ‌گو است.
این نوشته که به اطلاعات «منبع آگاه» تکیه دارد تلاش می‌کند رهبر کنونی جمهوری اسلامی را از مسئولیت برهاند. آیا شما هیچ رابطه ای میان انتشار این نوشته در مقطع زمانی حاضر، و دادگاه نمادین «ایران تریبونال» می‌بینید؟
ـ به طور قطع! این موفقیتِ منحصربه‌فردِ تریبونال بود که توانست با تکیه بر گواهی‌های حقوقی و معتبر صد قربانی و شاهد، میلیون‌ها ایرانی را در جریان یک حقیقت بزرگ تاریخی قرار بدهد. وگرنه چرا رژیم باید پس از ۲۵ سال به چنین اعترافی دست بزند؟ وگرنه چرا آنها باید به این مساله به عنوان موضعی که نیاز به حل شدن دارد، بپردازند. این یک پیروزی برجسته‌ای برای عدالت‌جویی مردمی است. این نشان می‌دهد که هرگاه بیان حقیقت در برابرِ قدرت، با جنبشی دارای پرنسیپ و تشخص همراه شود می‌تواند نتایجی دامنه‌دار داشته باشد. این حتی می‌تواند در آینده در روند ایجاد فرهنگ پاسخ‌گویی در حکومت ایران یک نقطه‌ی عطف به حساب بیاید که مردم رهبران را وادار به پاسخ‌گویی کنند.
اعتراف منتشر شده درباره تاثیر حرکت‌های مشابهِ «ایران تریبونال» چه معنایی دارد؟
ـ معتقدم کلام قربانیان به اندازه صدها کتاب و گزارش ارزش دارد. رژیم و همراهان او می‌توانند با اتهامات «جاسوسی» آمریکا و اسرائیل، به من و همکارانم حمله کنند، اما آنها نمی‌توانند حقیقت مادری را انکار کنند که تصویر ۴ فرزند اعدام شده‌اش را نشان می‌دهد و درد و رنج خود را با یک ملت به اشتراک می‌گذارد. این نیروی درد مشترک است که بر تفاوت‌های سیاسی و مذهبی تفوق می‌یابد. ملت ما پس از این همه خشونت به دوران نقاهت و بهبودی نیاز دارد. برای ما لازم است تفاوت میان عدالت و انتقام را متوجه شویم و فرق خشونت و عدم خشونت را یاد بگیریم. و این تریبونال که ابتکار بازماندگان و خانواده‌های قربانیان است، در عمل قدرت شگفت‌انگیز اتحاد مردم حول خواسته‌ی عدالت و فردایی بهتر را به نمایش گذاشت.
دکتر پیام اخوان از شما سپاسگزاریم.
