بی بی سی: اسرائیل بیش از ۱۲۰ تن از فعالان خارجی را که به دنبال حمله ای مرگبار به یک کاروان دریایی امدادرسانی برای غزه بازداشت کرده بود، آزاد کرده است.
این گروه از فعالان به کشور اردن منتقل شده اند. صدها فعال دیگر که اغلب آنها اهل ترکیه هستند، قرار است به زودی اخراج شوند.
۹ فعال در حمله روز دوشنبه (۳۱ می)، به کاروان فعالان حامی فلسطینیان که توسط کماندوهای اسرائیلی انجام شد، کشته شدند.کاروان دریایی فعالان از شش کشتی متشکل شده بود و سفرش به سمت غزه با این انگیزه بود که محاصره اقتصادی نوار غزه توسط اسرائیل را بشکند.
کوین نش یکی از کانادایی هایی که در کشتی های امدادی به سوی غزه می رفت پس از آزادی از زندان اسرائیل در راه خانه به ونکوور است
فعالان در مجموع ۶۸۲ نفر بوده اند و گفته می شود که آنها از ۳۵ کشور مختلف به این کاروان ملحق شده بودند.
اسرائیل پیشتر گفته بود تعدادی از این فعالان را به اتهام ضرب و شتم سربازانش در یکی از کشتی ها، محاکمه خواهد کرد. اسرائیل می گوید تعدادی از سربازانش در درگیری با فعالان صلح زخمی شدند.
دولت اسرائیل همچنین می گوید در کشتی مرمره آبی به سربازانش حمله شده بود و آنها در دفاع از خود به روی فعالان آتش گشودند.
مسافران کشتی این نظر را رد می کنند و می گویند سربازان اسرائیلی به روی آنها آتش گشوده بودند و آنها از خود دفاع کرده اند.
رسانه های اسرائیل در گزارش های روز (۲ جون)، خود آورده اند که به اقوام دیپلمات های این کشور مستقر در ترکیه دستور داده شده است هر چه زودتر به اسرائیل بازگردند.
ترکیه، که پیش از این از متحدان نزدیک اسرائیل قلمداد می شد، یکی از کشورهایی بوده است که به شدت حمله نظامیان اسرائیل به کشتی حامل فعالان را محکوم کرده است.
منابع دیپلماتیک در ترکیه گفته اند دست کم چهار تن از فعالانی که کشته شده اند اهل ترکیه بوده اند. رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه نیز اسرائیل را به قتل عام خونین متهم کرده است.
این حادثه نگرانی گسترده ای را به وجود آورده و باعث افزایش فشار بر اسرائیل شده است که محاصره اقتصادی نوار غزه را لغو کند.
هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا، گفته است وضعیت کنونی در منطقه غزه قابل دوام نخواهد بود. او روز گذشته گفت دولت آمریکا از تحقیقات اسرائیل درباره حمله روز دوشنبه حمایت می کند، اما همانطور که شورای امنیت سازمان ملل متحد گفته است این تحقیقات باید سریع، بی طرف، معتبر و شفاف باشد.
باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا نیز با رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه گفتگو کرده و کشته شدن چهار شهروند ترکیه را تسلیت گفته است.
آمریکا حمله اسرائیل را محکوم نکرده، اما وضعیت جاری را “غیرقابل قبول” دانسته است.
سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) نیز به درخواست ترکیه یک جلسه اضطراری تشکیل داد تا حمله اسرائیل را بررسی کند.
در کشورهای مختلف از جمله یونان، ترکیه و لبنان علیه اقدام نظامی اسرائیل تظاهرات اعتراض آمیز برگزار شده است.
اسرائیل، نوار غزه را از زمانی که کنترل آن در دست گروه حماس قرار گرفته (۲۰۰۶)، در محاصره اقتصادی نگه داشته است. البته کنترل کامل حریم هوایی، قلمروی دریایی و همچنین اکثر گذرگاه های خاکی نوار غزه از سال ۲۰۰۵ که نظامیان اسرائیل و شهرک نشینان یهودی از این اراضی خارج شدند در دست اسرائیل بوده است.
شورای امنیت محکوم کرد
شورای امنیت سازمان ملل متحد در بیانیه ای در مورد عملیات نظامی اسرائیل علیه کاروان دریایی حامل کمک های بشردوستانه عازم غزه، کشته شدن تعدادی از سرنشینان یکی از این کشتی ها را محکوم کرده است.
روز سه شنبه، ۱۱ خرداد (۱ جون)، شورای امنیت پس از چند ساعت مذاکره در نشستی اضطراری که به درخواست دولت ترکیه برای بررسی عملیات مرگبار کماندوهای ارتش اسرائیل علیه چند شناور حامل کمک های بشردوستانه تشکیل شده بود، با صدور بیانیه ای از سوی رئیس شورا، عملیات منجر به تلفات غیرنظامی را محکوم کرده و خواستار تحقیقات در این زمینه شده است.
در حمله کماندوهای اسرائیلی به شش کشتی حامل اقلام بشردوستانه عازم غزه که روز گذشته در آب های بین المللی صورت گرفت، دست کم نه نفر کشته و تعدادی دیگر، از جمله چند تن از نظامیان اسرائیلی، زخمی شدند.
ترکیه و کشورهای عربی در درخواست تشکیل جلسه اضطراری شورای امنیت از اعضای شورا خواسته بودند با صدور قطعنامه ای، عملیات اسرائیل علیه کاروان دریایی عازم غزه را محکوم کنند.
در مقابل، بیانیه رئیس شورای امنیت به نحوی تدوین شده که به طور مشخص اسرائیل را محکوم نمی کند، بلکه واقعه کشته شدن غیرنظامیان را محکوم می داند در حالیکه اسرائیل گفته است که کماندوهای این کشور در دفاع از خود در برابر حمله تعدادی از سرنشینان کشتی ها به تیراندازی مبادرت کردند.
در عملیات روز دوشنبه، نیروی دریایی اسرائیل با اسکورت کشتی های حامل اقلام کمکی به بنادر این کشور، آنها را توقیف و سرنشینان آنها را بازداشت کرد.
تا کنون اسرائیل تعدادی از سرنشینان بازداشتی را به کشورهای آنان بازگردانده، اما ظاهرا تشکیلات امنیتی اسرائیل همچنان به بازرسی محموله کشتی ها و بررسی هویت بقیه سرنشینان آنها ادامه می دهد.
نشست اضطراری شورای امنیت همچنین خواستار انجام “سریع تحقیقات مستقل و بیطرفانه” در مورد این حادثه و اقدام فوری دولت اسرائیل در بازگرداندن کشتی های توقیف شده و آزادی سرنشینان بازداشتی آنها شده است.
شورای امنیت از صدور قطعنامه ای علیه حمله کماندوئی اسرائیل به کشتی های امدادرسانی خودداری ورزیده و به جای آن به انتشار بیانیه رئیس شورا اکتفا کرده که اگرچه صدور آن مستلزم توافق تمامی اعضا بر سر محتوای آن است اما برخلاف قطعنامه های شورا، نیازمند رای گیری رسمی نبوده است.
هنگام طرح پیشنهاد صدور قطعنامه یا بیانیه ای شدید اللحن علیه اسرائیل، امکان واکنش منفی ایالات متحده و رای منفی آن کشور مطرح شد و در نتیجه، محتوای بیانیه صادر شده به مراتب ملایم تر از متنی است که کشورهای عربی و ترکیه در محکومیت اقدام اسرائیل در نظر داشتند.
محکومیت اسرائیل
رئیس شورای امنیت در بیانیه خود خواستار محکومیت کشته شدن سرنشینان کشتی ها “به شدیدترین لحن ممکن” شده و گفته است “شورای امنیت با عطف توجه به گزارش دبیرکل سازمان ملل در مورد لزوم انجام تحقیقات جامع در مورد این موضوع، خواستار تحقیقات فوری، بی طرفانه، معتبر و شفاف و منطبق با معیارهای بین المللی است.”
درعین حال، هنوز مشخص نیست که این تحقیقات از سوی چه سازمان و نهادی و به چه نحو انجام خواهد شد.
در جریان عملیات کماندویی اسرائیل، ده تن نفر از چند صد فعال طرفدار فلسطینیان که با کشتی های حامل اقلام کمکی عازم نوار غزه بودند جان خود را از دست دادند و ناوهای نیروی دریایی اسرائیل کشتی ها را همراه با سرنشینان و محموله های آنها به بندر اشدود در اسرائیل انتقال دادند.
عملیات نظامی اسرائیل اعتراض بسیاری از دولت ها و نهادهای بین المللی را در پی داشته و در بسیاری از کشورهای جهان تظاهراتی در محکومیت این اقدام برگزار شده است.
وزیر امور خارجه ترکیه در سخنان خود در اجلاس اضطراری شورای امنیت، این عملیات را “قتل عمد” توسط اسرائیل توصیف کرد و با محکوم کردن آن، خواستار تحقیقات بین المللی در این زمینه شد.
کاروان امدادرسانی دریایی به ابتکار و با حمایت یک سازمان غیردولتی ترکیه و با شرکت دهها تن از شهروندان کشورهای مختلف تشکیل و عازم غزه شده بود اما ظاهرا اکثر قربانیان حمله کماندویی اسرائیل اتباع ترکیه بوده اند.
وزیر امور خارجه ترکیه تاکید کرد که اسرائیل باید فورا به خاطر حمله به کشتی های غیرنظامی عذرخواهی کند، و با آزاد کردن کشتی ها و بازگرداندن سرنشینان آنها به کشورهایشان، آمادگی خود را برای پرداخت غرامت به آسیب دیدگان اعلام کند.
در مقابل، نماینده دولت اسرائیل در سازمان ملل متحد در سخنانی در نشست شورای امنیت گفت که کماندوهای اسرائیلی برای متوقف کردن کشتی ها از ادامه مسیر خود به سوی غزه در آنها پیاده شدند، اما هنگامی که هدف حمله سرنشینان آنها قرار گرفتند، به دفاع از خود پرداختند.
پیشتر، اهود باراک، وزیر دفاع اسرائیل با تاکید بر اینکه حمله مسلحانه کماندوهای این کشور به سرنشینان کشتی ها در “دفاع از خود” صورت گرفت، ابراز امیدواری کرد که جامعه جهانی خطری را که سازمان تندرو حماس پس از تسلط بر نوار غزه متوجه اسرائیل کرده است درک کند.
محاصره اقتصادی غزه
از جون سال ۲۰۰۷ که شبه نظامیان حماس با اخراج ماموران تشکیلات خودگردان فلسطینی از نوار غزه، بر این بخش از سرزمین های فلسطینی مسلط شدند، اسرائیل محدودیت های اقتصادی شدیدی را علیه غزه به اجرا گذاشته است.
ارتباط نوار غزه با خارج از جمله سرزمین های فلسطینی واقع در کرانه باختری رود اردن تنها از طریق خاک اسرائیل و یا عبور از مرز غزه و مصر امکان پذیر است و محاصره اقتصادی غزه از سوی اسرائیل این منطقه را با دشواری هایی روبرو کرده هر چند دولت اسرائیل تاکید دارد که مانع از دسترسی ساکنان غزه به اقلام مورد نیاز آنان نمی شود.
دولت مصر نیز براساس تعهد خود هنگام خروج یک جانبه اسرائیل از نوار غزه در سال ۲۰۰۵، تنها با حضور ماموران تشکیلات خودگردان و ناظران اتحادیه اروپا اجازه رفت و آمد و حمل نقل کالا از گذرگاه مرزی خود با غزه را می دهد در حالیکه ناظران اتحادیه اروپا نیز از غزه خارج شده اند.
کاروان کشتی های حامل اقلام امدادی با هدف شکستن محاصره غزه عازم این منطقه شد، اما اسرائیل هشدار داد که هر نوع کمک بشردوستانه باید از طریق خاک این کشور و یا مصر و پس از حصول اطمینان از اینکه حاوی اسلحه و اقلام ممنوعه برای تندروهای فلسطینی نیست، به غزه منتقل شود.
روز سه شنبه، معاون وزیر دفاع اسرائیل در مصاحبه ای با رادیو دولتی این کشور تاکید کرد که با وجود حوادث روزهای اخیر، اسرائیل به هیچ کشتی خارجی اجازه ورود به سواحل غزه را نخواهد داد زیرا، به گفته وی، از این منطقه برای حمله به اسرائیل استفاده می شود.
پس از حمله روز دوشنبه، دولت اسرائیل گفت که محموله های کشتی ها را به استثنای کالاهای ممنوعه به غزه حمل خواهد کرد و در اختیار ساکنان فلسطینی این سرزمین قرار خواهد داد.
همزمان، برخی خبرگزاری ها به نقل از یکی دست اندرکاران کاروان امدادرسانی دریایی به غزه گزارش کرده اند که این گروه قصد دارد چند قایق را به عنوان نماد شکستن محاصره غزه، به سواحل این بخش از سرزمین های فلسطینی اعزام کند اما این خبر رسما تایید نشده است.
