ایرانگردی
سرخی آرایشی نو آیینست
گوهر سرخ را بها زاینست
زر که گوگرد سرخ شد لقبش
سرخی آمد نکوترین سلبش
سرخ گل شاه بوستان نبود
گر ز سرخی درو نشان نبود (نظامی گنجوی)
جای‌جای طبیعت زیبای ایران‌زمین، سرشار از شگفتی‌های چشم‌نواز است. به هر کجا که گام بگذارید، چشمان جستجوگرخواهند دید آنچه را که در جهان بی‌مانند است. در شگفت است آدمی از این همه شگفتی، پدیده‌هایی که هر یک دیدنی‌اند و به یاد ماندنی. و یکی از بی‌مانندترین جای‌های ایران‌زمین، کهن دیار افسانه‌ای مازندران است.
چو مازندران بین دریا و کوه
نسیمی ز دریا بر البرز کوه
مازندران، سرزمین چشم‌اندازهای رویایی، رودهای خروشان، سواحل زیبا، غارهای تاریخی، آبشارهای سرکش، دره‌های مه‌آلود، چشمه‌های معدنی، تالاب‌های وهم‌انگیز، باغستان‌های میوه، شالیزارهای خوش‌عطر، کشتزارهای سرسبز و جنگل‌های انبوه دامنه‌های شمالی البرز است. جایی که سبزی جنگل به آبی دریا آمیخته و در فراسوی جنگل‌ها، قله‌ها سر به فلک کشیده و پوشیده از برف است و در این میان بلندترین قله ایران «دماوند» است سرسپید و مغرور.
اینک در کوهستان و در میانه راه کویر و دریا، دست نقاش چیره‌گر چنان اثری بر صفحه طبیعت ترسیم ساخته که به جرأت می‌توان گفت در پهنای گسترده قاره آسیا بی‌مانند است. چشمه‌های شگفت‌انگیز آب معدنی “بادآب سورت” ، میان‌راه روستاهای اروست و مال‌خواست، در ۷ کیلومتری روستای بادله قرار دارد. این منطقه در مرز میان استان سرسبز مازندران، شهرستان ساری و استان سمنان، شهرستان دامغان، در ۶۸ کیلومتری شمال دامغان واقع شده است. بلندای آن از دریای آزاد کمابیش ۱۸۴۱ متر است. شمال آن را جنگل‌های سوزنی برگ پوشانده و جنوب آن را درختچه‌ها و بوته‌های سبز دربرگرفته است. این جنگل سوزنی برگ یادگاران دورانی است که محیط زیست در ایران از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده است. و در غرب این ناحیه “متاسفانه”! معدن سنگ‌های زینتی است. ای کاش کمی دورتر می‌بود این ثروت زیرزمینی!
در بادآب‌سورت دو چشمه کاملاً ناهمسان در کنار یکدیگر آرمیده‌اند. یکی با آبی بسیار شور با استخری کوچک در پایین آن که جهت درمان دردهای کمر، پا، بیماری‌های پوستی و روماتیسم کاربرد دارد. همانند بسیاری چشمه‌های دیگر از این دست که در گرداگرد ایران‌زمین دوست داشتنی قرار دارد. آب این چشمه‌ها چندان گرم نیست، از این رو مردم سنگ‌هایی را داغ کرده درون آب استخر می‌گذارند تا آب کمی گرم‌تر شود.
دیگری چشمه شگفتی با آبی جوشان به رنگ سرخ و نارنجی و ترش مزه است. رنگ آن به رنگ رسوب اکسیدآهن بوده که در پیرامون دهانه چشمه نشت کرده است. نگارنده تنها چشمه آب معدنی “باباگُورگُور” در قروه کردستان را نزدیک به این رنگ دیده است که در نوشتار دیگری به آن خواهیم پرداخت.
فوران آب از این دو چشمه در سال‌های بی‌شمار، ده‌ها حوضچه کوچک و بسیار زیبا در رنگ‌های گوناگون سرخ و زرین و نارنجی و زرد در اندازه‌های گوناگون ساخته که پیوندی تنگاتنگ با اندیشه‌های ژرف‌نگر دانش‌پژوهان کنکاش‌گر می‌آفریند “یک نیمه رخش زرد و دگرنیمه رخش سرخ”(منوچهری دامغانی) در گاه برآمدن و فروخفتن خورشید است که غوغا می‌کند جنجال رنگ‌های گوناگون که چشم را خیره می‌سازد و دل را هشیار در کنار لاژورد آسمان.
اَبر پیشگه تختی از لاژورد
گهر درگهر ساخته سرخ و زرد (اسدی توسی)
سورت به معنی “آب گازدار” است و به گفته مردم محلی با واژه “سودا” از یک ریشه است.
چشمه‌ای همانند بادآب‌سورت اما به رنگ سپید در جنوب‌غربی ترکیه وجود دارد که پاموکاله (پنبه کُلا – پنبه قلعه) به معنی دژ سپید که شهرت جهانی کسب کرده است.
این چشمه‌های شگفتی‌آور ایران و این Iranian Yellow Stone، پس از دماوند سرسپید، به همت انجمن کوهنوردی ایران ـ شاخه لواسان ـ و زحمات فراوان آقای نادر ضرابیان، دومین اثر طبیعی ایران بشمار می‌رود که ثبت جهانی شده است.
در دیدار از این مکان می‌توان بازدید از خانه قاجاری و بسیار زیبای شهریاری، محل زندگی و فرمانروایی سردار رفیع یانه‌سری در روستای بادله، جنگل پچت واپسین زیستگاه ببر مازندران، دره هراس انگیز شمشیربُر و سرانجام سنگ‌نقش‌های اسرارآمیز سفیدچاه را در برنامه داشت.
