گروه موسیقی کنستانتینپل یکی از گروه‌های پژوهشی صاحب سبک موسیقی ملل در آمریکای شمالی فصل تازه برنامه سالانه فعالیت‌های هنری خود را به کنسرتی زیر عنوان آسمان سوریه اختصاص داده است. اجرای این کنسرت در کانادا از جمعه سیزده اکتبر تا دوشنبه ۱۶ اکتبر به ترتیب در تورنتو، مونترال، اتاوا و کبک برگزار شد.
در سه فصل بعدی از مجموعه چهار فصل این برنامه‌ها گروه کنستانتینپل به رهبری کیا طبسیان آهنگساز و نوازنده سه‌تار به استقبال موسیقی ایران، هند و استونی می‌رود و علاقه‌مندان را با گوشه‌هایی از ویژگی‌های موسیقی این کشورها در این سفر رنگارنگ با خود همراه می‌کند.
گروه کنستانتینپل
نوازنده مهمان در کنسرت زیر آسمان سوریه از مجموعه چهار فصل امسال «کنان عظمه» موسیقی‌دان موفق و شناخته شده سال‌های اخیرسوریه‌ای ساکن آمریکاست.
کنان عظمه آهنگساز و نوازنده کلارینت در سال ۱۹۷۶ در روستایی نزدیک دمشق به دنیا آمده است. این روستا به گفته او در سال‌های اوج‌گیری جنگ اخیر جزو منطقه سبز اعلام شد و اکنون شش سال است که تحت حکومت نظامی اداره می‌شود.
کنان عظمه یکی از آهنگ‌های خود را در کنسرت اخیر به خاطره‌ها و حال و هوای روستای خود در دوران کودکی اختصاص داده بود. در بخش دیگری از کنسرت، عظمه که تحصیلات موسیقی خود را تا دوره دکترا به ترتیب در انستیتو موسیقی دمشق، مدرسه جولیارد نیویورک و دانشگاه نیویورک سیتی به پایان برده، آثار تجربی و تجریدی‌تر خود را به اجرا گذاشت که همچون کارهای توصیفی‌اش مورد استقبال قرار گرفت.
constantinople
عظمه قبل از اجرای یکی از آهنگ‌هایش که طی سال‌های زندگی در آمریکا ساخته خطاب به حاضران در سالن موزه هنرهای زیبای مونترال گفت:
«من در سال دوهزار و یک از سوریه به آمریکا رفتم. شش سال بعد در واشنگتن در روز عید شکرگزاری مهمان یک خانواده آمریکایی بودم. پذیرایی گرم آن‌ها به من این احساس را می‌داد که در خانه خودم هستم، همان‌طور که امشب و شب‌های دیگر این کنسرت در کانادا و میان جمع پرشور شما علاقه‌مندان به موسیقی همین احساس را دارم… در آن روز، یعنی در واقع روز بعد از مراسم شکر گزاری، خانواده آمریکایی به من گفتند امروز “بلاک فرای‌دی” است، می‌خواهی با ما بیرون بیایی؟»
(یادآوری می‌شود که بلاک فرای دی، یا جمعه سیاه، آخرین جمعه ماه نوامبر، درست بعد از روز عید شکرگزاری است که مردم در آمریکا طبق سنتی که از دهه‌ها پیش متداول شده برای خرید کریسمس به فروشگاه‌ها می‌روند.)
پوستر کنسرت زیر آسمان موسیقی سوریه
عظمه پس از این مقدمه ادامه داد:
«من از “بلاک فرای دی” چیزی نمی‌دانستم، خیال کردم نام یک رستوران است و از آنجا که به اندازه کافی در روز شکرگزاری خورده و نوشیده بودم، تشکر کردم و گفتم ترجیح می‌دهم در خانه بمانم و کمی استراحت کنم. خانواده برای خرید رفت و من در آن تنهایی و سکوت و خلوت دلنشین این آهنگ را ساختم..»
کنان عظمه سپس همراه گروه کنستانتنپل شروع به نواختن کرد. آهنگی که او در روز یاد شده در سال ۲۰۰۷ ساخته، پرشور و سرشار از حس دلتنگی برای سرزمین مادری است. نوای کلارینت او در این آهنگ گویی همان نی معروف در مثنوی مولوی است که با صدایی رساتر، شفاف‌تر و بلورین‌تر، از جدایی‌ها شکایت می‌کند. امکانات تکنیکی کلارینت، سازی که بیشتر در موسیقی کلاسیک و جاز استفاده می‌شود و در اینجا شاید کمی برای اجرای نغمه‌ها و گام‌های موسیقی شرقی میزان شده بود، چنان بر دامنه صدا و زیر و بم نغمه‌ها در این قطعه توصیفی نورافشانی می‌کند که شنونده به خوبی می‌تواند فغان کودکان و مویه مادران، طنین بمب‌ها و غرش جنگنده‌ها را بشنود و خاک و خرابی و روی هم ریختن خانه‌ها را به چشم خیال ببیند..
«دیدم بشار» نوازنده قانون اهل ترکیه، ساکن مونترال، و همکار گروه کنستانتینپل از سال ۲۰۰۷ ، همراه «پیر مارتل»، نوازنده ویولا و «پاتریک گراهام» نوازنده پرکوشن با سه‌تار کیا طبسیان رهبر گروه، عظمه را در اجرای این آهنگ شورانگیز همراهی می‌کردند.
عظمه که این کنسرت را به درستی باید شب هنر و هنرنمایی او نامید، در بخش دیگری از کنسرت یکی از قطعات مدرن خود را با ترکیب‌هایی از نوع موسیقی جاز مدرن به اجرا گذاشت. تکنوازی و بداهه نوازی ماهرانه پاتریک گراهام نوازنده سازهای کوبی که گاهی همزمان از همه وسایل دور و بر، از طبل و چوب چهار پایه‌اش، تا سنج و دایره و زنگوله استفاده می‌کند؛ و همین طور گوشه‌های مدرن و تجریدی ویولا در بخش تکنوازی این قطعه و قطعه‌های دیگر بسیار شنیدنی‌اند و همچون تابلویی سرشار از رنگ‌های زنده و دل‌نواز بر شنونده و بیننده تأثیر می‌گذارند.
کیا طبسیان پس از این آهنگ‌ها قطعه‌ای از خود که سال گذشته با الهام از تماشای سالمندان در پارک‌ها و تصویرهایی از زندگی گذشته آن‌ها ساخته، با نغمه‌های شاد، لطیف و چشمگیر ارائه می‌دهد. این قطعه یادآور قطعه دیگری از طبسیان به نام «جایی که پرنده مهاجرت می‌کند» است که همراه با ساز قانون به نوازندگی دیدم بشار در سال ۲۰۱۵ توسط ارکستر سمفونیک مونترال به رهبری کنت ناگانو اجرا شد.
در پایان برنامه بار دیگر شاهد بداهه‌نوازی شورانگیز دیگری از کنان عظمه بودیم، باز هم با یک مقدمه و داستانی شیرین از شب‌های عروسی در روستاهای سوریه؛ با آهنگی به همین اسم عروسی.
عظمه از آداب روستاهای سوریه در شب‌های جشن و شادی می‌گوید که بی شباهت به دیگر کشورهای خاورمیانه نیست. وقتی صحبت از عروسی و سور و سات است هیچ کس غایب نیست. مردم روستا حتی کسانی را که با آن‌ها اختلاف دارند یا رابطه‌شان تیره است به عروسی دعوت می‌کنند، از آن بالاتر، حتی اگر دعوت هم نکنند، هیچ کس از خیر چنین سفره‌های رنگین و سخاوتمندانه ای نمی‌گذرد. نوازندگان و خوانندگان هم طبعاً جزو همین دار و دسته‌ها و از سرکرده‌ها هستند، چون به اغتنام فرصت می‌توانند هنر خود را به نمایش بگذارند. هنری که بخش عمده آن مدیون شور و حرارت مجلس و بداهه نوازی و اوج گرفتن احساس و نیروی نوازندگان به لطف تشویق‌ها و غذاهای لذیذ و سکر نوشیدنی‌هاست.
شانزدهمین فصل هنری گروه موسیقی کنستانتینپل به این ترتیب با این چهار کنسرت آغاز شد.
آسمان ایران با همکاری کیهان کلهر و آسمان هند و استونی از دیگر برنامه‌های مجموعه کنسرت‌های کنستانتینپل در فصل‌های بعدی زیر همین عنوان است.
در کنسرت زیر آسمان سوریه گروه کنستانتینپل با همکاری خانه سوریه در کانادا بخشی از بلیت برنامه‌های خود را به خانواده‌های مهاجر و پناهنده سوریه‌ای سال‌های اخیر اختصاص داده بود.
