در جستجوی کرسیِ شورای امنیت سازمان ملل
محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهوری اسلامی، انصافا از روحیه خوبی برخوردار است. با این‌که هر بار که قدم به نیویورک می‌گذارد با تظاهرات چند هزار نفره مخالفان به استقبالش می‌روند و حتی شب‌ها هم جلوی هتلش نمی‌گذارند خواب راحت داشته باشد و تازه بعد که برگشت تا مدت‌ها سوژه طنز مردم ایران می‌شود، از زمان ریاست‌جمهوری‌اش تا به حال هر سال در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک ظاهر شده و در نتیجه دارد در این زمینه، همچون نقض حقوق بشر در ایران رکورد می‌شکند.
بیشتر روسای دولت‌های جهان فقط در مواردی معدود در مجمع عمومی شرکت و سخنرانی می‌کنند. از جمله استفن هارپر، نخست‌وزیر کانادای خودمان، که هفته پیش برای دومین بار در طول دوره ۵ ساله نخست‌وزیری‌اش، به نیویورک رفت و در صحن مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کرد.
هارپر البته به ناآشنایی‌اش با خارج و خارجی‌ها معروف است. باور کنید یا نه او تا پیش از ورودش به سیاست پایش را از کانادا بیرون نگذاشته بود و پس از آن هم به جز آمریکا و سفری کوتاه به هلند به جایی نرفته بود (تا پیش از نخست‌وزیری‌اش). سال قبل موقع مجمع عمومی سازمان ملل، هارپر به جای این که در نیویورک حاضر شود در حال افتتاح کافی‌شاپ تیم هورتون جدیدی در همیلتون بود!
امسال اما حضور هارپر ضروری بود چرا که دولت او سخت به دنبال کسب یک کرسی در شورای امنیت سازمان ملل است.
هارپر در سخنرانی خود به درگیری‌های جهانی کانادا اشاره کرد. او گفت:”کانادا به عنوان عضو بنیانگذار سازمان ملل و هفتمین تامین‌کننده مالی هزینه‌های آن همیشه عاملی قابل اتکا و مسئول در ابتکارات سازمان ملل در سراسر جهان بوده است… از اولین روزهای سازمان ملل تا همین امروز”.
هارپر در سخنان خود به سابقه کانادا در صحنه جهانی از قدیم (مبارزه علیه آپارتاید) تا جدید (پاسخ به زلزله هائیتی) اشاره کرد. او در ضمن بخشی از سخنان خود را به جنگ افغانستان اختصاص داد و از نقش مهم نظامی و مدنی کشورش در افغانستان گفت. او گفت:”کانادایی‌ها بهای سنگینی برای تامین وظیفه سازمان ملل در حمایت از دولت قانونی افغانستان پرداخت می‌کنند”.
هارپر در ضمن مستقیما به مساله شورای امنیت اشاره کرد و گفت کشورش در صورت انتخاب، آماده خدمت به این شورا است.
البته در این سفر لورنس کنون، وزیر امور خارجه، و پیتر کنت، از اعضای کابینه که مسئول امور خارجه است، نیز به همراه هارپر بودند و آرام و قرار نداشتند و چند روز تمام دنبال نماینده‌ها بودند تا مطمئن باشند رای مثبت آن‌ها را برای ورود کانادا به شورای امنیت پیدا می‌کنند.
رقبای اروپایی
شورای امنیت سازمان ملل که می‌توان آن‌‌را مهمترین نهاد اجرایی این سازمان دانست متشکل از پنج عضو دائمی است که دارای حق وتو بر تمام تصمیمات هستند (آمریکا، بریتانیا، فرانسه، روسیه، چین) و علاوه بر آن‌ها ۱۰ عضو غیردائمی هم هستند که برای دوره‌های دو ساله بر اساس تقسیمات جغرافیایی انتخاب می‌شوند. در این میان هر دوره ۲ نماینده از حوزه “اروپای غربی و سایر کشورها” انتخاب می‌شوند. مناطق دیگر “آسیا”، “آفریقا”، “اروپای شرقی” و “آمریکای لاتین و کارائیب” هستند و در نتیجه حوزه‌ی مذکور عملا به معنای اروپای غربی به اضافه کانادا است.
در این دوره آلمان و پرتغال با کانادا برای دو کرسی دو ساله در شورای امنیت رقابت می‌کنند.
انتظار می‌رود که آلمان حتما انتخاب شود و در نتیجه رقابت اصلی کانادا با پرتغال است.
نتیجه تا ۱۲ اکتبر معلوم می‌شود که ۱۹۲ سفیر سازمان ملل رای مخفی خود را بدهند.
لوئیس فرشت، که هشت سال معاون دبیر کل سازمان ملل بود و امروز در مرکز حکومت بین‌المللی در واترلوی انتاریو کار تحقیقاتی می‌کند در مصاحبه با سی بی سی گفته چشم کانادا مدت‌ها است به دنبال این کرسی است. فرشت، پیش از گوش دادن به سخنرانی هارپر، گفت این سخنرانی عامل مهمی در انتخاب یا عدم انتخاب نخواهد بود، اما نفس این‌که هارپر بالاخره تصمیم گرفته در نیویورک ظاهر شود، مهم است.
برای هفتمین بار
کانادا البته اصلا سر میز شورای امنیت غریبه نخواهد بود چرا که پیش از این شش دوره در شورای امنیت بوده است. در واقع از زمان تاسیس سازمان ملل در سال ۱۹۴۵،کانادا تقریبا هر ۱۰ سال یکبار در شورا حضور داشته. آخرین دوره حضور این کشور در شورای امنیت در سال ۲۰۰۰ خاتمه یافت.
از میان ۱۰ عضو غیردائم کنونی، پنج عضو همین امسال دوره‌شان را آغاز کردند(بوسنی هرزگوین، برزیل، گابون، لبنان و نیجریه). دوره‌های اتریش، ژاپن، مکزیک، ترکیه و اوگاندا امسال تمام می‌شود و باید جانشین‌شان انتخاب شود.
پل هاینبکر، سفیر سابق کانادا در سازمان ملل، در گفتگو با سی بی سی میز نعل اسبی شورای امنیت را “مهمترین میز دنیا” خوانده است و اضافه کرده:”بهتر است آدم سیاست‌گذار باشد، یعنی سر میز باشد، تا سیاست‌پذیر.”
اما منتقدان دولت هارپر معتقدند عدم حضور او در صحنه بین‌المللی شاید باعث خراب شدن شانس‌های کانادا برای حضور در شورای امنیت باشد. پل دوار، نماینده اتاوا و منتقد سیاست خارجی حزب نیودموکرات، در این مورد در گفتگو با شهروند گفت:”معلوم است که هارپر در این زمینه عقب مانده. من با بسیاری از دیپلمات‌ها صحبت می‌کنم که می‌گویند هنوز تصمیمشان را نگرفته‌اند و این قابل قبول نیست چون انتخاب ما باید مسلم می‌بود”.
مارتا هال فیندلی، نماینده منطقه ایرانی‌نشین ویلودیل و منتقد تجارت بین‌المللی حزب لیبرال، اما با حضور در رسانه‌ها گفته انتخاب کانادا به خاطر تاریخ همکاری‌اش در سازمان ملل خواهد بود و نه چند سال گذشته. او در ضمن گفته همه احزاب باید اختلافات در سیاست داخلی را کنار بگذارند تا کمک کنند کانادا به این کرسی برسد.
