شهروند ـ در شهروند ستونی به معرفی ایرانیان موفق و دستاوردهایشان در ادبیات، ورزش، هنر، علم، سیاست و حرفه تخصصی شان در هر گوشه ی جهان، حتی در ایران اختصاص داده شده است. می دانیم که خبر بسیاری از موفقیت ها به رسانه ها راه پیدا نمی کند و تنها در جمع کوچک خانواده و آشنایان عنوان می شود، پس اگر فرد موفقی در اطراف خود می شناسید، لطفا به ما معرفی کنید. ما به دنبال مشهورترین ها نیستیم، اتفاقا یکی از اهدافمان این است که بتوانیم آنها را که تا کنون تلاش و خلاقیت و استعدادشان تغییری در زندگی خود و یا دیگران به وجود آورده، ولی دیده نشده اند، به دیگران معرفی کنیم.
در شماره های گذشته مهوش ثابت، آوا هما، سمیرامیس کیا، سونا مقدم، مهدی رضانیا، مریم حفیظی راد، سارا رحیمی، سعید ولدبیگی، نسرین متحده، سوسن رشیدی، بامداد اسماعیلی، عصمت صوفیه، کامران وفا، یارا شهیدی، سایه اسکای، مهران انوری، گلریز قهرمان، وحید رجب لو، شکوفه آذر، زهرا نعمتی، مریم ناظمی، مهسا قربانی، مینو اخترزند، بهروز بوچانی و آرش کمالی سروستانی، بیتا دریاباری، فرح کریمی، گلاره زاده، اشرف قندهاری(بهادرزاده)، تیمور الیاسی، اعضای تیم فوتسال زنان ایران، رضا مریدی، مریم طوسی، گلدی قمری، سیروس حبیب، پریسا تبریز، پی یر امیدیار، امیر خدیر و ساندر ترپهاوس را معرفی کردیم.
این هفته شما را با لیلا اسفندیاری آشنا می کنیم؛ کوهنورد و غارپیمایی که بر بام جهان آرمید.
لیلا اسفندیاری کجوری راد ۲۷بهمن۱۳۴۹ در یک خانواده مذهبی و مرفه در تهران به دنیا آمد. تعصب پدر موجب سخت‌گیری‌ها و محدودیت‌های زیادی در دوران نوجوانی و جوانی لیلا می‌شود. علی‌رغم علاقه اش به تحصیل در رشته حقوق، پدرش با این استدلال که در رشته حقوق مجبور است در محیطی مردانه کار کند، او را وادار به تحصیل در رشته آزمایشگاهی میکروبیولوژی می‌کند. لیلا بعد از اتمام تحصیل و بازگشت به خانه از خانواده خود جدا می‌شود و پدرش هم او را طرد می‌کند.
در سال‌های اولیه استقلال، لیلا از طریق تدریس خصوصی و کار در کارخانه دستمال کاغذی مخارج خود را تأمین می‌کند. پس از اتمام دانشگاه در بیمارستان آبان مشغول به کار می‌شود.
لیلا کوهنوردی را از سال ۸۱–۱۳۸۰ به صورت تفریحی آغاز کرد و نخستین صعود او قله توچال بود. در سال ۸۱ به عضویت باشگاه اسکی و کوهنوردی دماوند درآمد و با این گروه توانست به بیشتر قله‌های ایران صعود کند و اغلب غارهای ایران را بپیماید. لیلا موفق شد ۲۲ مرتبه قله دماوند را صعود نماید که این صعودها از سه مسیر مختلف انجام شده است. او همچنین در سال۱۳۸۶ با هم‌طنابی منیره رفیعی به عنوان نخستین صعود مستقل زنانه موفق به صعود دیواره علمکوه گشت.
سال ۱۳۸۱ لیلا اسفندیاری به عنوان اولین زن ایرانی موفق به پیمایش کامل غار پراو، عمیق‌ترین غار ایران در استان کرمانشاه شد.
اولین صعود لیلا به قلل بالای ۸۰۰۰ متر در سال ۱۳۸۷ و با صعود به قله نانگاپاربات (۸۱۲۶ متر) صورت گرفت. در سال ۱۳۸۹ تلاش برای ثبت رکوردی جدید، قصد صعود به قله کی۲، دشوارترین قله جهان را می‌گیرد که به دلیل شرایط نامساعد تا کمپ ۲ به ارتفاع ۷۵۶۵ متری قله کی۲ صعود می‌کند و همه گروه مجبور به بازگشت می‌شوند. وجه مشخص صعودهای لیلا به هیمالیا، تأمین هزینه صعودها شخصاً و بدون کمک‌های دولتی بوده است تا جایی که به گفته خود برای صعود به قله کی۲ مجبور شده خانه اش را بفروشد.
لیلا در طول دوران ورزشی‌اش دو بار مجبور به جراحی دیسک کمر شد ولی با کمک پزشک متخصص دوباره به کوهنوردی حرفه‌ای بازگشت. او روزانه دست‌کم ۷ ساعت تمرین کوهنوردی، بدن‌سازی، شنا و سنگ‌نوردی را در دستور کار خود قرار می‌داد.
لیلا اسفندیاری که برای صعود به قله‌های گاشربروم ۱و۲ به این کوهستان رفته بود، در دومین تلاش خود، جمعه ۳۱ تیر ۱۳۹۰ (۲۲ جولای ۲۰۱۱) موفق می‌شود به قله گاشربروم ۲ صعود کند، اما در حین فرود دقایقی بعد در بازگشت تیمی (۶ مرد و لیلا) از قله به سمت کمپ ۳، در حدود ساعت دو و نیم بعدازظهر به دلیل خستگی و از دست دادن تعادل از مسیر دشوار یخی زیر قله سقوط می‌کند که طول سقوط لیلا ۳۰۰ متر بود و در حدود ارتفاع ۷۶۵۰ متری در مکانی خارج از مسیر در میان صخره‌ها، بین دو شیب یخی متوقف می‌شود.
لیلا آرزو داشت در کوهستان یا در غار جان خود را از دست دهد. او به دوستان و بستگان خود می‌گفت اگر در کوه جان خود را از دست دادم همان‌جا بگذارید بمانم نمی‌خواهم دیگران به خاطر من جانشان را به خطر بیندازند، می‌خواهم بام جهان آرامگاه ابدی‌ام باشد. پیکر او در همان روز در ارتفاع ۷۶۵۰ متری پیدا شد.
یک روز پس از درگذشت لیلا، خانواده اسفندیاری پیام تسلیتی منتشر کرد. در این پیام آنها آرمان های فرزندشان را به رسمیت شناخته و نوشتند: «شنیدن گسترش مرزهای محدود توانایی، مقابله با محرومیتهای قراردادی و اثبات شایستگی‌های زنان، آرمانهایی بودند که لیلا پرداختن به آنها را در کوهنوردی یافته بود. شنیدن خبر درگذشت لیلا بسیار تأسف‌بار بود و ما از این بابت متأثر هستیم و او تمامی فرصت‌ها و اندوخته زندگی اش را صرف کوهنوردی کرد و سرانجام در جایی آرام گرفت که آرزویش را داشت. ما خانواده اسفندیاری با دلی آکنده از اندوه، به تصمیم لیلا در انتخابش احترام می‌گذاریم و بر اساس خواسته خودش، پیکر پاکش را در همان نقطه ای که هست به کوه‌های بلند، پاک و پر برف گاشربروم می‌سپاریم. جایی که تا ابد چشم‌انداز زیبای کوهستان قراقروم را برای او به منظر خواهد داشت.»
۲۲ جولای امسال، هفتمین سال درگذشت این زن مبارز و شجاع بود که زندگی اش همواره در نبرد با محدودیت ها و محرومیت ها و صخره ها گذشت، کسی که به گفته ی خانواده اش “سخت زیست و زیبا رفت.”
فعالیت های کوهنوردی و غارپیمایی لیلا ظرف ۹ سال، از سال ۱۳۸۱ تا ۱۳۹۰به شرح زیر است:
پیمایش کامل غار پراو به عنوان اولین زن/ صعود ده‌ها مسیر بر دیواره‌های علمکوه، بیستون، لجور، یافته، اخلمد، صفه، زنوز، کلاهک ماکو و…/ صعود یخچال‌های سبلان و کسری/ صعود یخچال دره ی خار دماوند به عنوان اولین و تنها زن ایرانی/ اولین صعود دیواره علم کوه با منیره رفیعی نخستین صعود مستقل زنانه/ صعود زمستانه قله دماوند از مسیرهای مختلف/ پیمایش زمستانه خط‌الراس البرز/ سرپرستی نخستین گروه ایرانی و پیمایش کامل غار نمکدان، طولانی‌ترین غار نمکی جهان/ صعود به قلهٔ نانگاپاربات به ارتفاع ۸۱۲۶ متر و سرپرستی گروه/ پیمایش غارهای جیتا، سینک هول بلا و آلبرت در لبنان/ سرپرست برنامه اکتشاف غارهای میدان پرآو و اکتشاف غار میراث/ شرکت در برنامه بین‌المللی اکتشاف غارهای مگالایای هند به عنوان نماینده ایران/ شرکت در برنامه‌های اکتشافی غارهای انگرمینوسپیدان و غار جهان بین/ تلاش برای صعود قله کی ۲ دشوارترین کوه جهان و صعود به کمپ ۲ تا ارتفاع ۷۵۶۵ متری/ صعود به قله گاشربروم ۲ به ارتفاع ۸۰۳۵ متر و جان باختن در راه بازگشت از قله در اثر سقوط.
گفتنی ست در قطعه نام‌آوران بهشت زهرا تندیسی به یاد او ساخته شده است.
