نخست وزیر، کابینه را معرفی کرد
استفن هارپر، نخست وزیر کانادا، چهارشنبه ی هفته ی گذشته طی مراسمی رسمی در ریدو هال، دفتر فرماندار کل کانادا، کابینه ی اولین دولت اکثریتی خود را معرفی کرد. چنان‌که هارپر و سخنگویانش در چند روز اخیر وعده داده بودند کابینه ی جدید با خود پیغام “ثبات” آورده است و مهمترین وزرا درسمت های قبلی خود حفظ شده اند.
البته با توجه به شکست ۴ نفر از وزرای هارپر (از جمله لارنس کنون، وزیر امور خارجه که در کبک مغلوب ان دی پی شد) و بازنشستگی ۲ نفر دیگر (مثل استاک ول دی، رئیس خزانه داری) و ورود چهره های متعدد جدید به کابینه، بخصوص از تورنتوی بزرگ و انتاریو، نخست وزیر قاعدتا مجبور به انتصاب چهره های جدید هم بود. نتیجه آن‌که هارپر بزرگترین کابینه ی تا به حال خود را با ۳۹ وزیر منصوب کرده است که ۹ نفر آن از چهره های جدید هستند که از این میان، ۳ نفر نمایندگان تازه وارد هستند.
استفن هارپر نخست وزیر (پنجم از چپ) در کنار دیوید جانستون فرماندار کل کانادا (وسط) و اعضای کابینه دولت اکثریت
جالب این جا است که هارپر زمانی که ستاره ی نوپای محافظه کاران بود از پل مارتین، نخست وزیر لیبرالِ وقت، انتقاد می کرد که چرا این همه وزیر و وزارتخانه دارد و ولخرجی می کند. در آن زمان کابینه ی مارتین ۳۸ وزیر داشت یعنی یکی کمتر از کابینه ی کنونی هارپر. این کار البته همگام با حرکت مشابه دیگری نیز هست. هارپر که خود را طرفدار اصلاحات سنا معرفی می کرد و همیشه از لیبرال ها انتقاد می‌کرد که چرا آدم های درونی حزبشان را به سمت مادام العمر نمایندگی سنا منصوب می کنند، پیش از این بابت منصوب کردن نزدیکان خودش به مجلس سنا (از جمله داگ فینلی، رئیس حزب محافظه کار و همسر یکی از وزرای هارپر) مورد انتقاد قرار گرفته بود. هفته ی گذشته او این روند را به اوج رساند و سه نفر از نامزدهایی که همین چند هفته پیش در انتخابات شکست خوردند به مجلس سنا منصوب کرد: لری اسمیت، فابین منینگ و جوزه ورنر. این اقدام نیز مورد انتقاد شدید بسیاری قرار گرفته و از جمله برد وال و دارل دکستر، به ترتیب نخست وزیران ساسکاچوان (از حزب ساسکاچوان) و نوا اسکوشیا (از ان دی پی) این حرکت او را زیر سئوال برده اند. این برای اولین بار از قرن نوزدهم تا کنون است که نخست وزیری، نامزدی بازنده را به سنا منصوب می کند.
تیم هارپر، ستون نویس تورنتو استار، که “کلبی مسلکی” را یکی از ویژگی های همیشگی دولت هارپر می داند، پیش‌بینی کرده که نخست‌وزیر محافظه کار، لارنس کنون، وزیر شکست خورده ی امور خارجه، را نیز به سمت مهمی مثل سفارت کانادا در لندن یا پاریس خواهد گماشت.
ثبات یا تهاجم؟
چنان‌که گفتیم نگاهی به کل فهرست کابینه خبر از عمل هارپر به وعده‌اش در حفظ ثبات دولت می دهد. هیچ چهره ی جدیدی به مهم ترین سمت های خالی‌شده آورده نشده و تنها دو عضو کابینه کنار گذاشته شده اند: راب مری فیلد از آلبرتا (مسئول حمل و نقل در کابینه) و راب مور از نیوبرانزویک (مسئول شرکت های کوچک و گردشگری در کابینه).
وزرای اصلی ابقا شده اند: جیم فلاهرتی همچنان وزیر دارایی است؛ پیتر مک کی، وزارت دفاع را حفظ کرده است؛ ویک توز، همچنان وزیر امنیت عمومی است؛ رونا آمبروز وزیر ساخت و ساز دولتی است؛ دایان فینلی، وزیر منابع انسانی؛ جری ریتز، وزیر کشاورزی؛ پیتر کنت، وزیر محیط زیست؛ لیزا ریت، وزیر کار؛ جیمز مور، وزیر میراث و لئونا اگلوکاق، وزیر بهداشت.
جیسون کنی، وزیر شهروندی و مهاجرت، نیز سمت خود را حفظ کرده است، گرچه سمت قدرتمند دیگری نیز به عنوان رئیس کمیته ی عملیاتی، که وظیفه ی آن تعیین استراتژی و برنامه ریزی دولت خواهد بود، دریافت کرده است. با این همه انتشار گزارشی از دانشگاهیان که نشان می دهد بر خلاف باور رایج، رای جوامع قومی به حزب محافظه کار در انتخابات گذشته افزایشی چشمگیر نداشته است باعث شده بود که خبرنگار تورنتو استار مدعی شود که اول قرار بوده سمت مهم تری به کنی داده شود و این “ناکامی” دلیل عدم ارتقای سمت او بوده است. اما وزنِ به نسبت بالای وزارت مهاجرت و در اختیار داشتن سمت مهمی که در بالا به آن اشاره شد باعث می شود چنین گمانی را باور نکنیم.
تاکید هارپر بر “ثبات” در طول کمپین انتخاباتی اش برای این بود که بعضی ترس ها که او “برنامه ای مخفی” دارد و می خواهد در صورت کسب دولت اکثریت، کشور را به شدت به راست ببرد کنار گذاشته شود. این شاید در مورد مسائل اجتماعی (منع ازدواج هم جنس گرایان، منع سقط جنین، بازگرداندن مجازات اعدام) واقعیت داشته باشد، اما در حیطه ی اقتصاد به نظر می رسد هارپر آماده ی تهاجم به دولت رفاه کانادایی و به راست بردن کشور باشد.
عدم محبوبیت شدید دولت محافظه کار انتاریو به رهبری مایک هریس در دهه ی ۹۰ باعث شده است که بسیاری از محافظه کاران سعی کنند از نام او دوری کنند، اما دو نفر از مهمترین وزرای هریس امروز در مهمترین سمت های اقتصادی کابینه ی هارپر هستند.
جیم فلاهرتی که به سمت خود به عنوان وزیر دارایی ادامه می دهد و از این رو مسئول تعیین استراتژی بودجه ی دولت است از کلیدی ترین اعضای کابینه های دولت محافظه کار انتاریو در دهه ی ۱۹۹۰ بود و نقش مهمی در قطع مزایای رفاهی، لغو برنامه های تمرین، لغو برنامه ی ساخت مسکن اجتماعی و اخراج وسیع کارگران دولت استانی داشت.
اما سمت مهم ریاست اداره ی خزانه داری که پیش از این متعلق به استاک ول دی، وزیر بازنشسته، بود به تونی کلمنتِ یونانی تبار رسیده که در کابینه ی قبلی وزیر صنایع و پیش از آن وزیر بهداشت بود. کلمنت در دولتِ مایک هریس نقش های حتی بالاتر و مهم تری داشت. او در آن مقطع رئیس حزب محافظه کار انتاریو بود و از مهم ترین مجریان برنامه ی کاهش شدید خدمات دولتی توسط دولت هریس که به “انقلاب عقل سلیم” معروف شد. او در کابینه های هریس و ارنی ایوز، سمت هایی همچون وزارت بهداشت، امور شهری و محیط زیست را در اختیار داشت.
انتخاب فلاهرتی و کلمنت در سمت های کلیدی مالی اتفاقی نیست.
هارپر که دولتش بزرگترین کسری بودجه در تاریخ کانادا را داشته است در زمان کمپین انتخاباتی وعده داد در طول چند سال کسری ۳۰ میلیارد دلاری را از میان ببرد. او مشخصاً گفت می خواهد به سرعت ۵ درصد از بودجه ی سالیانه ی ۸۰ میلیارد دلاری (یعنی ۴ میلیارد دلار) را کم کند و گفت از وزارتخانه ها می خواهد ببینند چگونه می توان رقم این کاهش خدمات را دو برابر کرد و به ۱۰ درصد رساند.
مشخص است که فلاهرتی و کلمنت مسئول تهاجم به برنامه ها و خدمات دولت فدرال خواهند بود. کلمنت این هفته در مصاحبه ها گفت که علیرغم وعده های قبلی استاک ول دی و بعضی حرف های تلویحی هارپر و فلاهرتی، او احتمالِ تعطیل کردن بخش های کاملی از دولت و اخراج کارگران آن ها را به هیچ وجه کنار نگذاشته است.
تقسیم مناطق: پاداش برای انتاریو؛ در جستجوی وزرای کبکی
رمز پیروزی و تشکیل دولت اکثریتی توسط محافظه کاران را می‌توان در یک کلمه خلاصه کرد: انتاریو.
و اتفاقا منطقه ی تورنتوی بزرگ مهمترین بخش انتاریو بود که کرسی‌هایش یکی پس از دیگری به حساب محافظه کاران ریخته شد. در این انتخابات، حزب هارپر نه تنها برای اولین بار موفق شد کرسی های متعددی از درون تورنتو کسب کند، که حزبش تمام کرسی های تورنتوی بزرگ بیرون از شهر تورنتو (به استثنای یک کرسی در مارکهام) را از آن خود کرد.
در نتیجه طبیعی است که اولا شهر تورنتو پس از پنج سال غیبت در کابینه، اولین سمت وزارت خود را دریافت کند و ثانیا بسیاری از نمایندگان تورنتوی بزرگ و انتاریو سمت‌هایی در کابینه دریافت کنند.
اولین وزیر تورنتویی کانادا بعد از پنج سال همان فردی است که محافظه کاران بیش از هر کس دیگری به پیروزی اش امید داشتند: جو الیور، بانکدار، سرمایه گذار، ناظر بازار سهام و نماینده ی اگلینتون ـ لارنس که وزیر منابع طبیعی خواهد بود.
پیش از این به دو انتاریویی در مهم ترین سمت ها اشاره کردیم: فلاهرتی و کلمنت. فلاهرتی بخصوص وظایف مهمی در دولت جدید خواهد داشت چرا که نماینده ی ویتبی ـ اشاوا نقشی محوری در پیروزی‌های حزبش در تورنتوی بزرگ بازی کرد.
جان برد، نماینده ی اتاوا و رئیس قادر گروه نمایندگان حزب در پارلمان قبلی، سمت مهم وزارت امور خارجه را در اختیار می گیرد گرچه چنان‌که رسم هارپر و در ضمن رسم قدیمی نخست وزیرهای کانادا است، وزیر امور خارجه بیشتر معاون نخست وزیر است و این شخص رئیس دولت است که تصمیمات اصلی را می گیرد.
پیتر وان لون، نماینده ی منطقه ی یورک، یعنی یک انتاریویی دیگر، سمت قبلی جان برد را به عهده می گیرد.
جولیان فانتینو، نماینده ی وان و رئیس پلیس سابق تورنتو و انتاریو، نایب وزیر دفاع خواهد بود.
از سوی دیگر، جا دادن کبکی ها در کابینه، که سال های سال است مساله ی مهمی برای نخست وزیران بوده است، برای هارپر کار بسیار سختی بود چرا که حزبش مثل بقیه احزاب (به غیر از ان دی پی) شکست سختی در استان فرانسوی زبان کشور متحمل شد و تنها پنج نماینده در این استان داشت. نتیجه این‌که از این پنج نماینده، چهار نفر به کابینه رفتند.
کریستین پارادیس، ستوان هارپر در کبک، که قبلا وزیر منابع طبیعی بود، سمت مهم وزارت صنایع را دریافت می کند. دنیس له بل، دیگر نماینده ی کبک، وزیر حمل و نقل می شود که این هم از مهم ترین ها است.
هارپر در پیدا کردن وزرای کبک به قدری مستأصل بود که ماکسیم برنیه، وزیر سابق امور خارجه، را نیز به عنوان مسئول امور شرکت های کوچک به کابینه بازگردانده. برنیه سه سال پیش، پس از این‌که اسناد ناتو را در خانه ی دوست دخترش جا گذاشته بود، وارد افتضاح بزرگی شد که به استعفای او انجامید. بو اودا، نماینده ی دورهام‌ِ انتاریو، دیگر نماینده ای است که علیرغم درگیری در افتضاح و جنجال در همین چند ماه گذشته سمت خود به عنوان وزیر همکاری بین المللی را حفظ کرده است.
اما پاداش های به این سخاوتمندی به دو استان مرکزی کانادا نارضایتی هایی را در پایگاه اصلی هارپر، استان غربی آلبرتا، برانگیخته است. مثلا بزرگان صنعت نفت شاید خوش نداشته باشند که دو سمتی که بیش از همه به چاه های نفت مربوط می شود (محیط زیست و منابع طبیعی) به دو نماینده ی تورنتوی بزرگ، کنت و الیور، رسیده است. از طرفی اما بسیاری از صاحب نظران، از جمله روزنامه ی کلگری هرالد، می گویند ابقای کنی، نماینده ی کلگری، و آمبروز، نماینده ی ادمونتون در سمت‌های مهم و انتصاب تد منزیس، نماینده ی جنوب آلبرتا و دایان ابلونچی، نماینده ی کلگری به ترتیب به عنوان نایب وزیر دارایی و مسئول امور خارجه در رابطه با قاره ی آمریکا نشان از اهمیت همچنانی آلبرتا دارد. تیم اوپال، نماینده ی ادمونتون که در مقاله ای دیگر بیشتر به او اشاره می کنیم، دیگر وزیر آلبرتایی کابینه است.
از منطقه ی شرقی کشور، گیل شی از پرنس ادوارد وزیر درآمدها و کیت اشفیلد از نیوبرانزویک وزیر شیلات شده است. برنارد والکورت، نماینده‌ی نیوبرانزویک و وزیر زمان مالرونی، که در انتخابات اخیر ۱۸ سال پس از آخرین شکست خود دوباره به مجلس راه پیدا کرد، مسئول آژانس فرصت های منطقه ی آتلانتیک، کانادا است و در کابینه حضور خواهد داشت.
تنها نماینده ی محافظه کار در نیوفاندلند و لابرادور، پیتر پناشو، که از رهبران شهیر بومیان کانادا، است نیز به عنوان وزیر روابط بین دولت‌های فدرال و استانی به کابینه راه یافت.
از غربی ترین استان کشور، بریتیش کلمبیا، اد فست وزیر بازرگانی و آلیس وونگِ چینی تبار مسئول امور سالمندان در کابینه شده اند. این دو جای سنگین وزن های قبلی بریتیش کلمبیا همچون استاک ول دی و چاک استرال را در کابینه می گیرند. گفته می شود هر دوی آن ها نقش مهمی در کابینه خواهند داشت. سمت خانم وونگ گرچه حتی جزو وزرا نیست، اما مذاکرات دولت با استان ها برای اصلاحات در نظام دستمزدهای بازنشستگی اهمیتی ویژه به آن می بخشد. از طرف دیگر مذاکرات پیش روی کانادا با اتحادیه اروپا و اصلاح مرز با آمریکا نقش مهمی به وزارت بازرگانی می دهد.
تنوع در کابینه
کابینه ی قبلی استفن هارپر معروف به تنوعِ قومی یا جنسیتی نبود. هارپر این دفعه خیلی تلاش کرد چهره های قومی بیشتری به صفوفش اضافه کند و بعضی از آن ها هم در کابینه گنجانده شده اند البته در سمت های نه چندان مهم.
رهبران اصلی کابینه همچنان “مردان سفیدپوست”خواهند بود و زنان همچنان تنها ۱۰ سمت را در اختیار خواهند داشت (مشابه رقم کابینه‌ی قبل) که البته از ۲۵ درصدی که بالاترین درصد حضور زنان در مجلس بوده است بالاتر است.
از جوامع قومی که هر ناظری می توانست ببیند هارپر و کنی چقدر برای جلب رای شان تلاش کردند، اهالی آسیای جنوبی بودند که هر روز در استان های اصلی کشور به جوامع پرجمعیت تر و مهم تری بدل می‌شوند. در این کابینه، دو نفر هندی تبار حضور دارند که هر دو پنجابی و سیک مذهب هستند.
بال گوسال، متولد پنجابِ هند، با شکست گورباکس مالی، نماینده ی دیرین لیبرال در برمپتون که روزگاری اولین نماینده ی سیکِ با شمایل سنتی در جهان غرب بود، به عنوان پاداش مسئولیت ورزش در کابینه را دریافت کرد تا جای گری لونی را بگیرد که در بریتیش کلمبیا مغلوب الیزابت می، رهبر حزب سبز، شد.
و اما یکی از کم سر و صداترین وزرای جدید، تیم اوپال، نماینده ی ادمونتون، است که وزیر اصلاحات دموکراتیک شده است. این نماینده ی متولد بریتیش کلمبیا به گزارش رسانه های هندی کانادا، اولین سیکِ با شمایل سنتی است که در کشوری به غیر از هند در کابینه ی دولت حضور می یابد.
پیش از این هرب دالیوال، که او هم سیکِ پنجابی بود، اما نه با ظاهر سنتی سیک ها، با حضور در کابینه ی لیبرال ژان کریتین عنوان اولین وزیر هندی ـ کانادایی را از آن خود کرد. پس از او اوجال دوسانج (دیگر سیک بدون پوشش سنتی) وزیر بهداشت دولت لیبرال پل مارتین بود (و البته پیش از آن نخست وزیر نیودموکراتِ بریتیش کلمبیا بود).
صحبت از انتصاب سیک های دیگری به کابینه هم بود از جمله نینا گره وال، اولین نماینده ی زن سیک در تاریخ کانادا که برای چهارمین بار پیاپی به مجلس راه یافت و پارم گیل که در حوزه ی برمپتون ـ اسپرینگ دیل، روبی دالا، یکی از قهرمانان لیبرال ها را (که او نیز به همراه گره وال اولین نماینده ی زن سیک در کانادا بود) مغلوب کرد، اما هیچ‌کدام از آن ها در کابینه هارپر جا ندارند.
دیپاک اوبرای، نماینده ی کلگری، که قبلا منشی پارلمانی وزیر امور خارجه بود نیز جایی در کابینه ی هارپر نیافت. البته او، که در انتخابات اخیر برای چهارمین بار پیاپی پیروز شد، عنوان جدیدی برای خودش پیدا کرده است و آن ارشدترین نماینده ی اهل آسیای جنوبی و آفریقا است. با توجه به شکست تک تک نمایندگان اهل آسیای جنوبی لیبرال‌ها (از جمله گورباکس مالیِ شهیر) اکنون ۹ نماینده با این پیشینه در مجلس هستند که اوبرایِ ۶۰ ساله با ۱۴ سال سابقه ی حضور در پارلمان ارشدترین آن ها است. به گفته اوبرای در گفتگو با گلوب اند میل از میان این ۹ نفر، شش نفر محافظه کار و سه نفر از ان دی پی هستند (هر سه نماینده ی ان دی پی برای اولین بار به مجلس آمده‌اند). البته لقب “اهل آسیای جنوبی” شاید خیلی هم دقیق نباشد چون از این میان، ۸ نفر پنجابی تبار هستند (و یک نفر دیگر، راتیکا سیتساباسیان، نماینده ی نیودموکرات اسکاربورو، اولین نماینده ی تامیل تاریخ مجلس کانادا است) که نشان از حضور دیرین جوامع پنجابی و سیک در سیاست کانادا می دهد. خودِ اوبرای البته با وجود تبارِ پنجابی، هندومذهب و متولد تانزانیا است.
