«بهار کبک» از راه رسیده است
شهروند- آرش عزیزی: بیش از ۱۰ هفته گذشته است و وقتی شهروند زیر چاپ می‌رود ۱۷۸۳۹۰ دانشجوی کبکی در اعتراض به افزایش شهریه‌ها توسط دولت همچنان درگیر اعتصابی هستند که هر روز لایه‌های بیشتری از اجتماع را در بر می‌گیرد. دولت لیبرال کبک از تمام قدرت خود برای مقابله با جوانان در خیابان‌ها استفاده کرده است: پلیس باتون و اسپری فلفل، گلوله لاستیکی، دومین دستگیری زنجیره‌ای بزرگ تاریخ کانادا،… اما اعتصاب به نظر هر روز رادیکال‌تر می‌شود و عقب نمی‌کشد. «پیشنهاد»هایی که دولت داده توسط دانشجویان رد شده است. بسیاری اتحادیه‌های کارگری حمایت خود را اعلام کرده‌اند و احتمال پیشروی به سوی اعتصاب عمومی ۲۴ ساعته وجود دارد.
تظاهرات عظیم در مونترال دراعتراض به افزایش شهریه ها
خواست دانشجویان مشخص و روشن است: دولت لیبرال ژان شاره می‌خواهد شهریه‌ی دانشگاه‌ها را، که میزان قابل توجهی از بقیه‌ی کشور پایین‌تر است، سالی ۱۶۲۵ دلار بالا ببرد و با پاسخ کوبنده‌ی یکی از قوی‌ترین جنبش‌های دانشجویی آمریکای شمالی مواجه شده است. هر سه اتحادیه دانشجویی دست به اعتصاب زده‌اند و خواهان لغو این افزایش شهریه هستند. «کلاس» (CLASSE) ائتلافی که «اسه» (ASSE) چپ‌ترین اتحادیه‌ی موجود که نماینده‌ی بیش از ۵۰ درصد دانشجویان است، سازمان داده خواهان لغو تمامی شهریه‌ها و برقراری آموزش دانشگاهی رایگان است.
در روز ۲۲ مارس مونترال شاهد برگزاری بزرگترین تظاهرات تاریخ کانادا بود که بیش از ۳۰۰ هزار نفر در آن شرکت کردند. در حال حاضر تظاهرات هر روز در مونترال و سایر شهرها ادامه دارد و در بسیاری موارد با برخوردهای پلیس مواجه می‌شوند. تنها در طول هفته‌ی گذشته بیش از ۶۰۰ نفر دستگیر شده بودند. این بیش از ۴۵۷ نفری است که در بحران اکتبر ۱۹۷۰ (وقتی «جبهه‌ی آزادی‌بخش کبک» یکی از وزرای کابینه را به قتل رساند و ترودو، نخست‌وزیر وقت، وضعیت جنگی اعلام کرد) دستگیر شده بودند و دومین دستگیری بزرگ دسته‌جمعی در تاریخ کشور است (اولی همچنان مربوط به تظاهرات جی ۲۰ دو سال پیش می‌شود که شامل حدود ۱۲۰۰ نفر می‌شد.)
لین بوشام، وزیر آموزش و پرورش کبک، به جنگ مستقیم دانشجویان رفته است و از هر تاکتیکی برای پیشروی استفاده کرده است. دادگاه‌های مختلف در سراسر استان حکم به غیرقانونی بودن اعتصاب‌ها داده‌اند. مدیریت خیلی دانشگاه‌ها معلمانی را که در حمایت از دانشجویان خود اعتصاب کرده‌اند تهدید به اخراج کرده‌اند. اما معلمان و استادها در دانشگاه کبک در اتاوه، دانشگاه مونترال و ولی‌فیلد (که خود خانم بوشام در آن درس خوانده بود!) علیرغم حکم دادگاه حاضر به برگشتن سرکلاس ها نشده‌اند. اتحادیه معلمان در کالج «سجپ» شهر تروآریویه بیانیه‌ای با عنوان «مذاکرات یا انتخابات» منتشر کرده و از نخست‌وزیر، ژان شاره، خواسته استعفا دهد و انتخابات برگزار کند.
تظاهرات در مونترال
خواست استعفای شاره حتی در تظاهراتی که شرکت «کبکور» به عنوان کارناوالی خیابانی در «روز زمین» سازمان داده بود به شعاری توده‌ای بدل شد که توسط هزاران نفری که کارناوال را به تظاهرات بدل کردند تکرار شد.
در این میان مساله‌ی «خشونت» یعنی پنجره و در و دیواری که بعضی دانشجویان خشمگین شکسته‌اند (بی این‌که بی هیچ انسانی صدمه بزنند) باعث بهانه‌ی دولت لیبرال شده که تلاش کرد با استفاده از آن تاکتیک اعتصاب سال ۲۰۰۵ را تکرار کند و بین دانشجویان تفرقه بیاندازد. بوشام چپ‌ترین اتحادیه «کلاس» (که نماینده بیش از نیمی از دانشجویان است) را از مذاکرات اخراج کرد، اما این بار بر خلاف سال ۲۰۰۵، هر دو اتحادیه‌ی دیگر (FECQ و FEUQ) نیز اعلام کردند بدون حضور «کلاس» حاضر به مذاکرات نیستند. این عقب‌نشینی بزرگی برای بوشام و دولتش به حساب می‌آید.
در این میان، حامیان اعتصاب گفته‌اند نمی‌گذارند دولت اعمال آن ها را «خشونت» بنامد. پس از دستگیری بعضی از اساتید دانشگاه در شهر گاتینو (بخش فرانسویِ اتاوا) جمعی از اساتید خود داوطلبانه به ایستگاه پلیس رفتند و خواهان دستگیری خود شده‌اند. آنان در عریضه‌ای که تحویل دادند نوشتند: «همکاران ما در «دانشگاه کبک در اتاوه» را دستگیر کرده‌اند، کلاس‌هایمان را پلیس اشغال کرده، مامورین امنیتی به استادان «دانشگاه مونترال» می‌گویند چطور کار کنند، و این وسط جرات کرده‌اند از ما، در میان اخراج و جریمه و حمله با باتوم، بخواهند به اصطلاح خشونت جنبش دانشجویی را محکوم کنیم. باید بدانید که اگر در دانشگاه‌های ما هم حکم دادگاه بیاورید ما حاضر به اطاعت از آن حکم نمی‌شویم و به قانون بی‌اطاعتی می‌کنیم. این است که برای صرفه‌جویی در بنزین و نیروی کار هم که شده ازتان می‌خواهیم ما را بلافاصله دستگیر کنید!»
تعداد بسیاری در تقابل با پلیس زخمی و دستگیر شدند
یکی از معلم‌ها گفت در عجب است که از آن‌ها می‌خواهند «خشونت علیه اجسام» را محکوم کنند در حالی که «خشونت علیه مردم» توسط پلیس است که به واقع ادامه یافته.
شکاف‌ها درون حزب حاکم و عقب‌نشینی
تا زمانی که شهروند زیر چاپ می‌رود (اوایل این هفته) آخرین پیشنهاد دولت لیبرال به دانشجوها شامل یک سنت پایین آوردن افزایش شهریه‌ها هم نمی‌شد. شاره تنها گفت افزایش‌ها را به جای پنج سال در طول هفت سال انجام می‌دهد و در ضمن کمک‌ها و وام های دولتی را با نرخ تورم بالا می‌برد. این پیشنهاد توسط کنگره‌ی سازمان «کلاس» با قدرت رد شد. بقیه اتحادیه‌ها هنوز تصمیم‌گیری نکرده‌اند. لا پرس، روزنامه‌ی اصلی فرانسوی‌زبان استان، می‌گوید حتی میان نمایندگان لیبرال مجلس ملی کبک هم بر سر این مساله اختلاف افتاده است. رهبر اپوزیسیون، پائولین ماروآ از حزب جدایی‌‌طلب کبک، «مربع سرخ» نماد دانشجویان را در صحن مجلس به لباس خود می‌زند و خود را حامی جنبش نشان داده، اما هیچ تعهدی به عدم افزایش شهریه‌ها نداده است. تنها حزب چپ‌گرای همبستگی کبک به رهبری امیر خدیر است که قاطعانه خواهان رد تمام شهریه‌ها و برقراری تحصیلات رایگان است. امیر خدیر خود در تظاهرات‌ها حاضر بوده و فیلمی از او در درگیری با پلیس همه‌جا منتشر شده است.
حزب لیبرال کبک قرار بود آخرهفته‌ی آینده کنوانسیون خود را در مونترال برگزار کند، اما حالا از ترس دانشجویان آن‌را به ۱۵۰ کیلومتر آن‌سوتر در شهر کوچک ویکتوریاویل منتقل کرده است. این اتفاق پس از افتضاح روز ۲۰ آوریل می‌افتد: ژان شاره در کنفرانسی با حضور صدها نفر از روسای شرکت‌های بزرگ بخصوص از صنعت معدن بود و از «طرح شمال» (Plan Nord) خود که طرحی برای توسعه‌ی معادن شمال استان به دست شرکت‌های بزرگ است به آن‌ها خبر می‌داد. دانشجویان چنان تظاهرات قدرتمندی برگزار کردند که موفق شدند علیرغم حضور پلیس به داخل سالن بریزند و تا یک قدمی سالن سخنرانی شاره بروند. در همین حال به گوش رسید که شاره در سخنرانی خود گفته است به دانشجویان معترض شغلی در شمالی‌ترین نقطه‌ی ممکن استان می‌دهد تا از شرشان خلاص شود. عیسی الجزایری، فعال مارکسیست در مقاله ای برای نشریه‌ی چپ‌گرای «لا ریپوست» (La Riposte)، این را «لحظه‌ی ماری آنتوانتی» نخست‌وزیر کبک می‌داند.
با گذشت ۱۲ هفته ادامه‌ی جنبش معلوم نیست. در زمان چاپ شهروند اعتصاب همچنان ادامه دارد. گابریل نادو دوبوآ، سخنگوی «کلاس»، نماینده اکثریت دانشجویان، ضمن محکوم کردن شکستن شیشه‌ی پنجره‌ی چهار نماینده‌ی مجلس گفته مبارزه نباید محدود به مساله‌ی شهریه‌ها باشد و باید به همان موضوعی که اسم اتحادیه به آن اشاره می‌کند برگردد: «کلاس» به فرانسوی یعنی «طبقه.» نادو دوبوآ تاکید کرد که مبارزه‌ی دانشجویان باید علیه «کل طبقه‌ی حاکم یعنی بورژوازی» باشد.
این‌که اعتصاب دانشجویان چنان که «کلاس» از اتحادیه‌های کارگری درخواست کرده به «اعتصاب اجتماعی» (اصطلاحی مختص کبک به معنای اعتصاب عمومی وسیع) بدل می‌شود یا نه را باید در روزهای آینده دید. اما چنان‌که بسیاری پلاکاردهای خیابانی می‌گوید «بهار کبک» (با الگوبرداری از «بهار عرب») آغاز شده است.
