معرفی یک کتاب

گزارشی از یک فعالیت مدنی موفق توسط سازمان زنان ایرانی انتاریو 

شهروند- دوشنبه هیجدهم جولای، هنگام عصر،  جلسه ای برای معرفی کتاب “راهنمای خدمات بیماری های روانی در تورنتو- راهنمایی برای تازه واردین” در یکی از سالن های کتابخانه فوریو، توسط سازمان زنان ایرانی انتاریو برگزار شد. این کتاب برای تازه واردین به کانادا به منظور آشنایی آنان  با برنامه ها و خدمات بیماری های روانی تهیه شده است. 

برنامه با خوش آمدگویی افخم مردوخی، رئیس هیئت مدیره سازمان زنان و  Wesna Milnkovicاز سوی Community Resource Connections of Toronto، سازمان منتشر کننده کتاب راهنمای خدمات بیماری های روانی در تورنتو- راهنمایی برای تازه واردین،  با توضیحاتی در مورد کتاب آغاز می شود. 

مردوخی که خود عضو گروه مشورتی  تولید و تالیف این کتاب بوده است، در مورد چگونگی روند تهیه کتاب و نیز ضرورت تهیه و ترجمه آن به زبان های مختلف از جمله  فارسی و کوشش سازمان زنان برای عملی شدن برگردان کتاب به فارسی، سخن می گوید و اظهار امیدواری می کند که این راهنما  بتواند افراد و خانواده های درگیر با مسائل روانی را با انواع برنامه ها  و خدمات  سلامت و بهداشت روانی آشنا کند،  تا در موقع لزوم به آنها دسترسی پیدا کرده و بدانند چه انتظاراتی داشته باشند.  

پس از آن شیدا بامداد، مترجم فارسی کتاب به بیان توضیحاتی در مورد ترجمه کتاب پرداخت. در معرفی او، مردوخی گفت: شیدا بامداد سالهاست با سازمان زنان داوطلبانه همکاری داشته، حرفه اش مددکار اجتماعی است، ضمن آن که دانشجوی دکترای مددکاری اجتماعی در دانشگاه یورک است.  شیدا بامداد گفت: 

“به عنوان یک فرد مهاجر و عضوی از جامعه ایرانی- کانادایی و همچنین به عنوان فردی که حرفه اش ارائه خدمات  سلامت روان به جوامع  مهاجر است،  صمیمانه از سازمان زنان ایرانی انتاریو و CRCT   به خاطر تهیه و انتشار این راهنما سپاسگزاری می کنم.  فکر می کنم ترجمه و اتتشار فارسی این راهنما به نیاز افراد درگیر با مسائل بهداشت روان در کامیونیتی ایرانی و نیز خانواده های آنان در زمینه شناخت سیستم بهداشت روان و نیز منابع و خدمات موجود، پاسخ دهد و  تاثیر مثبت داشته باشد.

 

 این راهنما شامل مطالب مختلف مربوط به خدمات بیماری روانی است. مثلا فصلهایی مختص  به تعریف بیماری های روانی شایع،  علائم کلی و بالینی و عوامل تاثیرگذار بر این بیماری هاست، بخش دیگری مربوط به خدمات و منابع موجود در زمینه درمان، و بخشی مربوط به مسائل  حقوقی و قضایی است…   در ترجمه این راهنما از فرهنگ لغت های متعدد و تخصصی استفاده شده است، هر جا که لازم بوده برای انتخاب گویاترین کلمات و یا بهترین ترجمه با متخصصین مربوطه مشاوره شده است.  کتاب و متن برگردانده شده ای که در اختیار شماست بارها مورد بازبینی  قرار گرفته. امیدوارم این متن در صورت لزوم مورد استفاده جامعه ایرانی بخصوص تازه واردین واقع شود. 

 

پس از آن سخنران اصلی برنامه،  دکتر نازیلا خانلو، استاد دانشگاه یورک، در زمینه “سلامت روان در میان زنان مهاجر” سخنرانی کرد.   نازیلا خانلو، هدایت کننده پروژه تحقیقاتی مربوط به  سلامت روان زنان مهاجر در دانشکده بهداشت دانشگاه یورک و استادیار مدرسه پرستاری در همان دانشکده است. سابقه کار بالینی دکتر خانلو در زمینه روانپزشکی پرستاری ست. برنامه تحقیقات دکتر خانلو به طور کلی تحقیقات  بین رشته ای بوده و عموما در زمینه ارتقا سلامت روان جامعه و به طور خاص به موضوع سلامت روان جوانان و زنان مهاجر و فرهنگ های مختلف معطوف است.

خانلو ابتدا به  توضیح سلامت روان براساس تعریف سازمان جهانی بهداشت می پردازد و می گوید: سلامت روان  عبارت است از قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ افراد با دیگران، و محیط پیرامون به طوری که امکان  رشد و استفاده از ظرفیت های روانی، حصول اهداف فردی، و سازگاری گروهی به طور منطقی و عادلانه  و مناسب میسر شود.  بهداشت روان باعث تامین رشد و سلامت روانی فردی و اجتماعی، پیشگیری از ابتلا به اختلالات روانی، درمان مناسب و بازتوانی آن می‌شود. 

در مورد عوامل موثر بر سلامت روانی زنان با توجه به  گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۰۰ دکتر خانلو تاکید می کند که رابطه معکوسی میان موقعیت اجتماعی و سلامت جسمی و روانی وجود دارد. بدین معنا که هر چه موقعیت اجتماعی بالا باشد،  بیماری های جسمی و روحی کمتر است. شرایط اجتماعی و اقتصادی، حمایت های اجتماعی و رفتارهای سالم عواملی هستند که بر وضعیت سلامت روانی تاثیر دارند. بنابراین بهداشت روانی زنان باید  درون یک مدل اجتماعی مورد بررسی قرار گیرد. در جوامع امروزی بطور کلی زنان با میزان فقر و ناداری بیشتری روبرو هستند. افزایش میزان فقر با بیشتر شدن بیماری ها و مشکلات سلامتی همراه است.  در کشورهای صنعتی، والدین تنها (بدون همسر)، افراد کهنسال، افرادی که دچار کم توانایی و یا  ناتوانایی جسمی و یا روحی هستند، گروه های نژادی و یا قومی که در اقلیت هستند و بالاخره افراد بی کار بیش از دیگر گروه ها در معرض فقر قرار دارند. در میان والدین تنها (بدون همسر) و افراد کهنسال، تعداد زنان از مردان بیشتر است. در کانادا متوسط درآمد سالانه زنان، بخشی از متوسط درآمد سالانه مردان است. بدین ترتیب به طور کلی سلامت جسمی و روانی زنان بیش از مردان در معرض خطر قرار دارد.  

***

در گپ و گفتی کوتاه با افخم مردوخی، که حرفه اش مشاوره جوانان و خانواده است،  در مورد فعالیت سازمان زنان در زمینه بهداشت روان پرسیدم. او گفت: سازمان زنان ایرانی انتاریو یکی از رسالت های اصلی خود را  تقویت و ارتقای توانایی های زنان ایرانی و خانواده های ایرانی برای سامان دادن به زندگی در کشور جدیدشان-کانادا- و حمایت برای  دستیابی به برابری اقتصادی، اجتماعی و سیاسی قرار داده است. ارائه خدمات آموزشی و  توجه به موضوع آموزش سلامت جسم و سلامت روان  توسط سازمان زنان  راهی برای به انجام رساندن این رسالت است. فعالیت سازمان زنان در عرصه آموزش بهداشت روان، فعالیتی برنامه ریزی شده، مفید و تاکنون  موفق بوده است. بخشی از برنامه های آموزش بهداشت و سلامت روان شامل برگزاری مستمر کارگاه های آموزشی در رابطه با مسائل سلامت روان ا

ست.

 

مردوخی  سلامت روان را امری فراتر از بیماری های  روانی  و یا ناتوانایی های ذهنی و  روانی می داند. او بهداشت روان را به معنای توانایی برای ایفای نقشهای اجتماعی، روانی و جسمی در نظر می گیرد  و اضافه می کند: آموزش و توانمند نمودن زنان در زمینه ایفای نقش های فردی و اجتماعی خود جزئی از برنامه های ارتقا سلامت روان و پیشگیری از  بیماری های روانی است. از این رو هر سال تعداد متعددی کارگاه های آموزشی با عنوان هایی مانند سلامت روان چیست؟ خودآگاهی و اعتماد به نفس، انواع استرس و  شیوه های کنترل آنها، ایجاد روابط سالم، شیوه های گفت و گوی سالم، اهمیت شبکه های حمایتی در میان جامعه مهاجر و … توسط افراد حرفه ای و صاحب صلاحیت برگزار می شود.  در کنار این آموزشها سازمان زنان همواره به امر تغییر نگرش جامعه ی پیرامون خود در مورد بیماریهای روانی، و این که این دسته از بیماری ها مشابه بسیاری از بیماریهای جسمی قابل تشخیص و درمان هستند، سعی می کند تا مقداری از بار انگ اجتماعی و تبعیضی را که بر این گروه از بیماری ها و افراد جامعه تحمیل می شود کاهش دهد، و افراد و خانواده ها را متقاعد نماید که برای کمک خواستن اقدام کنند.

علاوه بر این  برگزاری و ترویج کلاس های یوگا و مدیتیشن از طرف سازمان از دیگر برنامه هایی است که به ارتقا سلامت زنان کمک می کند.  فعالیت دیگر سازمان زنان در این زمینه  همکاری با سازمانهای بهداشت روان در تورنتو است.  این سازمان ها و مراکز معمولا از ظرفیتهای علمی، فنی و مالی  فراوانی برخوردارند، و جلب همکاری و یا همکاری با آنان  کار آسانی نیست. به طور نمونه در سه سال اخیر سازمان زنان دربه نمایش در آمدن سه فیلم ایرانی توسطFilm Festival  (The Rendezvous with Madness)  تاثیر و همکاری موثری  داشته است. سازمان زنان امر تبلیغات، توزیع و فروش بلیت این فیلم ها، و اجرای پانل  های تخصصی در انتهای نمایش فیلم ها را با موفقیت به انجام رسانده است.

برنامه ریزی صحیح، کار گروهی قابل قبول و سازماندهی نیروی داوطلب سازمان، همراه با استقبال مثبت و پشتیبانی جامعه ایرانی بخصوص ارائه کنندگان ایرانی خدمات  اجتماعی و  بهداشتی از سازمان زنان، به رشد ظرفیت ها و فعالیت بیش از پیش سازمان در این عرصه کمک موثری کرده است. سه سال تلاش و کار مستمر در زمینه آموزش بهداشت روان، و همکاری در این  فستیوال فیلم، سازمان را  به حد قابل قبولی از توانایی و اعتماد از منظر سازمان های  دیگر رسانده است. با چنین پشتوانه ای سازمان موفق به جلب همکاری سازمان  Community Resource Connections of Toronto  برای پشتیبانی مالی و اجرایی ترجمه و انتشار فارسی این راهنما گردید.  ترجمه و انتشار فارسی “راهنمای خدمات بیماری های روانی در تورنتو- راهنمایی برای تازه واردین”، امروز کارنامه فعالیت های سازمان زنان را وزین تر و قابل قبول تر از پیش  ساخته است. امید است این راهنما مورد توجه و استفاده افراد، خانواده ها و دست اندرکاران برنامه های سلامت و بهداشت قرار گیرد. 

در حاشیه

– بروشور دو زبانه ای تهیه شده بود که  به معرفی کتاب، برنامه های سازمان زنان و Community Resource Connections of Toronto  و نیز دکتر نازیلا خانلو و کارهای او پرداخته بود. این بروشور که با نظم روی صندلی ها چیده شده بود،  همچنین فهرستی شامل جزییات برنامه از نظر زمانبندی  و اسامی سخنرانان در اختیار شرکت کنندگان می گذاشت، علاوه بر این یک جلد راهنمای خدمات بیماری های روانی در تورنتو- راهنمایی برای تازه واردین، در اختیار هر یک از شرکت کنندگان گذاشته شد.

 – در یک سوی سالن میز بزرگی  از بروشورها و اطلاعات مربوط به مسائل مختلف سلامت و بهداشت روان برای استفاده عموم گسترده شده بود. 

– برنامه به دو زبان انگلیسی و فارسی اجرا شد. یکی از مشخصه های برنامه های سازمان زنان دو زبانه بودن آنهاست. و تاکیدش بر این امر، ایجاد ارتباط بیشتر و گسترده تر با جامعه میزبان و دیگر جوامع است.

–  حدود یک ساعت بعد از سخنرانی ها و پیش از صرف شام پرسش و پاسخ و گفت و گو میان حاضران در مورد مسائل مختلف مربوط به زنان از جمله خشونت های خانوادگی در محیطی صمیمانه و با هدایت گری خانم مردوخی جریان داشت.   

– از شرکت کنندگان با گرمی متعارف و نیز غذاهای خانگی پذیرایی شد.

– این برنامه مورد استقبال و تشویق شرکت کنندگان و بخصوص بسیاری از ارائه کنندگان خدمات اجتماعی و بهداشتی قرار گرفته بود.