هر سال که میگذرد آدمهای خوب و بد بسیاری این کرهی خاکی را ترک میکنند. میتوان گفت تاریخدانان و روزنامهنگاران همیشه در سوگ تمام آنها،
شهروند ۱۲۶۲ ـ پنجشنبه ۳۱ دسامبر ۲۰۰۹
هر سال که میگذرد آدمهای خوب و بد بسیاری این کرهی خاکی را ترک میکنند. میتوان گفت تاریخدانان و روزنامهنگاران همیشه در سوگ تمام آنها، خوب و بد، مینشینند چرا که امکان نقب زدن به گوشهای از تاریخ و زندگی برایشان از میان رفته است.
اینها بعضی از شهیرترین درگذشتگان سال گذشته در کانادا هستند:
گیلبرت پرنت
Gilbert Parent
گیلبرت (گیب) پرنت(۲۰۰۹-۱۹۳۵) سالها عضو لیبرال مجلس کانادا بود و هفت سال، از ۱۹۹۴ تا ۲۰۰۱، در دولت لیبرال کریتین رئیس مجلس بود. او شش بار به عنوان نامزد حزب لیبرال به مجلس انتخاب شد. اولین بار در سال ۱۹۷۴ از حوزهی سنت کاترین به مجلس رفت و سپس در سالهای ۱۹۷۹ و ۱۹۸۰ دوباره انتخاب شد. در انتخابات ۱۹۸۴، که سال پیروزی عظیم محافظهکاران به رهبری برایان مالرونی، بود او هم شکست خورد، اما در سال ۱۹۸۸ دوباره به مجلس بازگشت و در انتخابات ۱۹۹۳ و ۱۹۹۷ نیز پیروز شد. پرنت در سالهایی رئیس مجلس بود که حزب اصلاحات و بلوک کبک تازه به مجلس راه یافته بودند و او باید برای اولین بار مجلس پنج حزبی را اداره میکرد.
پرنت متولد ۲۵ جولای ۱۹۳۵ در ماتاوای انتاریو بود. پدرش نظافتچی بود و در زمان کودکی او به سنت کاترین نقل مکان کرد. گیلبرت به کالج سنت جوزف رفت و از کالج آموزش و پرورش انتاریو، مدرک تحصیل گرفت. او پیش از راه یافتن به مجلس عوام، معلم و مدتی نایبمدیر دبیرستان تورولد بود.
پرنت در سن ۷۳ سالگی در بیمارستان مانت سینای تورنتو بر اثر ذاتالریه درگذشت. او تازه در حال بهبود از عمل جراحی سرطان روده بود.
آلن کینگ
Allan King
آلن کینگ(۲۰۰۹-۱۹۳۰)، کارگردان، از ستارههای پرفروغ سینمای کانادا بود که سال گذشته در ۷۹ سالگی درگذشت. کینگ متولد بریتیش کلمبیا است، اما بیشتر دوران سینمایی خود را در تورنتوی خودمان گذراند.
کینگ در سبکهای بسیار متعددی کار کرده است، اما او را بیشتر به خاطر فیلمهای مستندش میشناسند. او از استادان یکی از تکنیکهای مستند به نام سینما واریته است. او سبک خود را این گونه توصیف میکند: "فیلمبرداری واقعیِ درام از درامِ زندگی هرروزه همانطور که اتفاق میافتد، فیالبداهه و بدون کارگردانی، مصاحبه یا گفتار".
یکی از فیلمهای معروف او "وارندیل"(Warrendale) نام دارد که داستان کودکانی است که آسیب عاطفی دیدهاند و در موسسهای به نام وارندیل در تورنتو زندگی میکنند. این موسسه از شیوهی خاصی استفاده میکند که کودکان را تشویق میکند احساسات خود را به زبان بیاورند تا آنها را بشناسند و با آن مقابله کنند. معروف بود که "وارندیل" به تشویق یا تقبیح این شیوه نپرداخته است و تنها آنرا توصیف کرده است. این فیلم تحسینهای بسیاری برای کینگ به همراه آورد تا جایی که ژان رنوآر، کارگردان شهیر فرانسوی، گفت: "آلن کینگ هنرمندی بزرگ است. آثار قابل توجه او یکی از تعلیقآمیزترین حرکاتی است که تابه حال روی پرده ی سینما دیدهام".
اما قوانین شبهویکتوریایی کانادای دهه ۶۰ تاب این خلاقیتها را نداشت و سی بی سی (CBC) که خود فیلم را سفارش داده بود حاضر به پخش آن نشد به این بهانه که بچهها در فیلم مدام فحش میدهند و از کلماتی استفاده میکنند که آن زمان در تلویزیون کانادا مجاز نبود. سی بی سی البته به کینگ اجازه داد فیلمش را در سینماها نشان دهد و طرفه آنجا که او با اکران سینمایی فیلمش به توفیقات بسیاری رسید از جمله فتح جایزه در بخش جانبی فستیوال فیلم کن و بهترین فیلم خارجی در بافتای انگلستان (به همراه "آگراندیسمان" از آنتونیونی) و جایزه محفل منتقدان نیویورک (به همراه "زیبای روز" از لوئی بونوئل).
آلن کینگ ۱۵ جون امسال در سن ۷۹ سالگی در خانهاش در تورنتو جان سپرد.
رگ فلمینگ
Reg Fleming
برای ما ایرانیها که در کشورمان خبری از هاکی روی یخ نیست احساس نزدیکی با این ورزش ملی کاناداییها شاید خیلی آسان نباشد اما هر چه بیشتر در این خانهی جدید خود زندگی میکنیم بیشتر به این ورزش خو میگیریم. رگ فلمینگ (۲۰۰۹-۱۹۳۶) از هاکیبازانی بود که کاناداییهای بسیاری در سوگ او نشستند.
او در طول ۲۰ سال بازی حرفهای با بعضی از بهترین تیمهای لیگ حرفهای هاکی بازی کرد از جمله کانادینزِ مونترال، بلکهاکز شیکاگو، بروینز بوستون، رنجرز نیویورک، فلایرز فیلادلفیا و سیبرز بوفالو. فلمینگ را بازیکنی تهاجمی و قلدر میدانستند که هم عقب بازی میکرد و هم جلو.
موریل داکورت
Muriel Duckworth
موریل داکورت (۲۰۰۹-۱۹۰۸) فعال اجتماعی و محلی پاسیفیست و فمینیست بود. او از اعضای فرقهی مذهبی کوئیکر بود که به اصول مذهبی "عدم خشونت" معروف است. داکورت معتقد بود جنگ (بخصوص به علت خشونت نظاممندش علیه زنان و کودکان) مانع بزرگی در برابر عدالت اجتماعی است. او خرج منابع دولتی برای تسلیحات را باعث دوام فقر و تحکیم قدرت نخبگان ثروتمند میدانست. از معروفترین جملات او این است که "جنگ احمقانه است".
داکورت از بنیانگذاران "صدای زنان نوا اسکوشیا"، شاخهی استانی سازمان صلحطلبی به نام "صدای زنان" (VOW) بود که در دهه ۶۰ و ۷۰ به علت حمایت دولت کانادا از جنگ آمریکا در ویتنام به راه افتاد. او چهار سال، از ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۱، رئیس این سازمان ملی بود.
داکورت در ضمن اولین زنی بود که در شهر هالیفکس نامزد مجلس نوا اسکوشیا شد. او در طول زندگی خود افتخارات بسیاری دریافت کرد از جمله جایزهی فرماندار کل (۱۹۸۱)، نشان کانادا (۱۹۸۳)، مدال صلح پیرسون (۱۹۹۳) و ۱۰ مدرک افتخاری دانشگاهی.
در اگوست ۲۰۰۹ او در کلبهای در کبک به سر میبرد که زمین خورد و پایش شکست. او را به بیمارستانی در ماگوگِ کبک بردند که وضعیتش رو به وخامت گذاشت و چند روز بعد، در ۲۲ اگوست، جان سپرد. مرگ داکورت به واکنش عظیم فعالان جنبش ضدجنگ و زنان در آمریکای شمالی انجامید.
جرالد کوهن
Gerald Cohen
جرالد کوهن، (۲۰۰۹-۱۹۴۱) فیلسوف سیاسی مارکسیست بود که در دانشکده حقوق کالج دانشگاهی لندن و دانشگاه آکسفورد درس مید
او را بیشتر به عنوان یکی از اعضای بنیانگذار "گروه سپتامبر" میشناختند که به شاخهای به نام "مارکسیسم تحلیلی" مشهور شد. کتاب معروفِ کوهن "تئوری تاریخ کارل مارکس: دفاعیه" نام دارد که در آن از مفهوم ماتریالیسم تاریخی مارکس دفاع میکند. دیگر کتاب معروف او "مالکیت شخصی، آزادی و برابری" است که در آن استدلالات گستردهی اخلاقی در دفاع از سوسیالیسم و نقد اصل لاکیِ مالکیت شخصی را ارائه داد. در کتاب "اگر برابریطلبی چرا اینقدر پولداری؟" به مسئلهی تاثیر اصول سیاسی برابریطلبانه بر رفتار شخصی افراد طرفدار آن پرداخت.
رومئو لهبلان
Romeo LeBlanc
رومئو لهبلان (۲۰۰۹-۱۹۲۷) سیاستمدار و دولتمرد کانادایی و چهار سال از ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۹ فرماندار کل کانادا بود. او را ملکه الیزابت دوم به پیشنهاد ژان کریتین، نخستوزیر لیبرال وقت، منصوب کرد.
لهبلان متولد و بزرگشدهی ساحل شرقی کانادا بود. او در فرانسه دانشگاه رفته بود و پیش از ورود به سیاست، معلم بود و مدتی هم در رادیو کانادا، ژورنالیست بود. در سال ۱۹۷۲ نماینده لیبرال مجلس عوام شد، در سال ۱۹۸۴ به سنا رفت و رئیس آن مجلس شد. او در دو کابینهی اول پیر ترودو حاضر بود و سمتهایی مختلفی به عهده داشت از جمله وزارت شیلات و اقیانوسها، وزارت محیط زیست و وزارت ساخت و ساز دولتی.
انتصاب او به فرمانداری کل، به دلیل وابستگیاش به حزب لیبرال، تا حدودی جنجالبرانگیز بود اما نقش مهمی که در بهبود وضعیت آکادیاییها و فرانسویزبانها داشت و ابتکارش در گشودن در ریدو هال، مقر اقامت فرماندار کل، به روی مردم عادی کانادا و حتی گردشگرها از نکات مثبت دوران فرمانداریاش شناخته میشود. او اولین آکادیایی تاریخ کانادا بود که به فرمانداری کل رسید.
له بلان پس از تنها چهار سال به علت وضعیت بد جسمی از فرمانداری کل استعفا داد. او مدتها با آلزایمر دست و پنجه نرم میکرد تا اینکه در ۲۴ جون ۲۰۰۹ در گران دیگوی نیوبرانزویک از دنیا رفت. میکل ژان و استفن هارپر، فرماندار کل و نخستوزیر وقت به همراه ژان کریتین، نخستوزیر زمان لهبلان در تشیعجنازهی او که در استان نیوبرانزویک برگزار شد، شرکت کردند.
سایر درگذشتگان بنام:
- الیزابت هالبروک، مجسمهساز و هنرمند کانادایی و موسس آکادمی پرتره کانادا
- ژان پلهتیه، شهردار کبک سیتی
- هلن ماکساگاک، اولین زن و اولین بومی که به کمیسری "منطقه شمال غربی" رسید.
- مالی کول، اولین ناخدای ثبتشدهی زن در آمریکای شمالی
- جیمز پیج مکی، رئیس پلیس تورنتو
- داگ فریت، نماینده سادبری در مجلس فدرال (دهه ۱۹۸۰) و وزیر مسائل سرخپوستان و توسعه شمال در دولت لیبرال جان ترنر
- اوا داوز، قهرمان پرش و برنده مدال برنز از المپیک لس آنجلس ۱۹۳۲
- آنجلا کافلان، قهرمان شنا و برنده مدال برنز از المپیک مکزیکو سیتی ۱۹۶۸
- پائولین پیکارد، نمایندهی دروموند کبک در مجلس فدرال (از بلوک کبک)
- دیو بترز، نماینده محافظهکار پلیسرِ ساسکاچوان در مجلس فدرال
- ژان رابرت گاتیه، از نمایندگان لیبرال اتاوا در مجلس فدرال
- لدی دنیس،(۲۰۰۹-۱۹۲۰) اولین زن کانادایی که در تلویزیون ظاهر شد.