ایرانیانی که در سالهای اول انقلاب سفارت آمریکا را به مدت ۴۴۴ روز اشغال کردند میگفتند این سفارت "لانه جاسوسی" است. حالا معلوم شده که تعطیلی یک
شهروند ۱۲۶۶ – پنجشنبه ۲۸ ژانویه ۲۰۱۰
ایرانیانی که در سالهای اول انقلاب سفارت آمریکا را به مدت ۴۴۴ روز اشغال کردند میگفتند این سفارت "لانه جاسوسی" است. حالا معلوم شده که تعطیلی یک "لانه جاسوسی" کار جاسوسها را متوقف نکرده و فقط آن را به نقطه ای دیگر منتقل کرده است. سفارت کشوری نزدیک به آمریکا… درست حدس زدید، کانادا.
همین هفته پیش معلوم شد کن تیلور، دیپلمات مشهور کانادایی که به خاطر مخفی کردن و فراری دادن خدمه سفارت آمریکا مشهور بود سالها فعالانه برای آمریکاییها جاسوسی میکرده و به آنها کمک کرده حملهی مسلحانه به ایران را طرح بریزند. او، که از سال ۱۹۷۷ تا ۱۹۸۰ سه سال بسیار حساس سفیر کانادا در ایران بوده، به گفتهی کتاب جدیدی که با عنوان "آدم ما در تهران" منتشر شده است، در ماههای آخر "عملا رئیس پایگاه سازمان سیا" در تهران بوده است. تیلور خود متن کتاب را پیش از انتشار تایید کرده و در مورد عبارت مذکور گفته: "من دقیقاً چنین نقشی داشتم".
آقای تیلور از معروفترین دیپلماتهای کانادایی است و به خاطر نقشش در آزادی ۶ گروگان آمریکایی و فراری دادنشان با پاسپورت کانادایی بسیار محبوب است.
تیلور این هفته در مصاحبه با گلوب اند میل از این گفت که اگر دولت ایران از این جاسوسی سر در آورده بود "{این کار} تحمل نمیشد و عواقب میتوانست شدید باشد".
طبق توافق بین دو دولت کانادا و آمریکا، فعالیتهای جاسوسی تیلور تا امروز مخفی نگاه داشته شده بود؛ بر خلاف نقشش در پنهان کردن شش آمریکایی و کمک به خروج آنها از ایران که باعث محبوبیت بسیار او و دولت کانادا در آمریکا شد.
کتاب جدید، روایت جدید، حقایق جدید
داستان از جایی شروع شد که پروفسور رابرت رایت، تاریخدانی در دانشگاه ترنت، قصد نوشتن کتابی در مورد تیلور کرد. این البته به پیشنهاد انتشارات هارپر کالینز کانادا به مناسبت ۳۰امین سالگرد واقعه گروگانگیری بود.
آقای تیلور میگوید وقتی یکی از سخنگویان ارشد وزارت امور و تجارت خارجه، رادنی مور، با او تماس گرفته و تقاضای همکاری در پروژهی دکتر رایت را مطرح کرده او بسیار متعجب شده است. تیلور میگوید: "30 سال مخفی بود و فرض من این بود که ۳۰ سال دیگر هم مخفی میماند".
کتاب پروفسور رایت نشان میدهد که نخست وزیر محافظهکار وقت کانادا، جو کلارک، اصرار داشته جاسوسی آقای تیلور مخفی بماند چرا که دوست نداشته مردم کانادا بفهمند یکی از نمایندگانشان در حال جاسوسی برای آمریکا است.
تقاضای اطلاعات و جاسوسی را جیمی کارتر، رئیسجمهور آمریکا، در صحبتی تلفنی در ۳۰ نوامبر ۱۹۷۹ با کلارک مطرح کرده است. کلارک سپس عملیات را آغاز میکند و تیلور عملا سفارت کانادا را به "لانه جاسوسی" آمریکا بدل می کند. اطلاعات مخفی او هر روز به اتاوا فرستاده میشود و به دست دو نفر در وزارت امور خارجهی کانادا میرسد: لوئی دلووئی، مدیر بخش تحلیل اطلاعات و پت بلک، دستیار معاون امنیت و اطلاعات.
آنها تلگرافها را به جو کلارک، نخستوزیر و فلورا مکدونالد، وزیر امور خارجه نشان میدهند و سپس به دست کنت کرتیس، سفیر آمریکا در کانادا، میرسانند و او آنها را به دست واشنگتن میدهد.
آقای تیلور اولین مامور سازمان سیا را که برای کمک به او به ایران میآورد رد میکند و پس میفرستد. دومی ماموری با نام مستعار "باب" بود که مورد تایید آقای تیلور قرار گرفت. آقای دلووئی، مدیر بخش تحلیل اطلاعات در وزارت امور خارجه کانادا، وظیفه داشته آقای تیلور را از دخالت مستقیم مقر سازمان سیا از لنگیِ ویرجینیا در امان نگاه دارد. در نتیجه آقای تیلور باب را مدیریت میکرده و تمام گزارشهای باب از طریق آقای تیلور به مقر لنگی فرستاده میشده. یعنی تیلور، سفیر کانادا، در واقع سردستهی عملیات جاسوسی آمریکا بوده است.
کتاب رایت پاورقی جالبی هم به تاریخ سیاسی کانادا اضافه کرده است: در این میان است که خانم مکدونالد، وزیر امور خارجه کانادا، تصمیم میگیرد با همتای آمریکایی خود در دولت کارتر، سایرس ونس، تماس بگیرد تا کاری برای آزادی گروگانها انجام شود. و این پاورقی جالبی به تاریخ سیاسی کانادا اضافه میکند: حالا معلوم شده چرا خانم مکدونالد در روز حیاتی ۱۳ دسامبر ۱۹۷۹ در پارلمان نبوده (در همان روزی که رایگیری باعث سقوط دولت اقلیت کلارک شد).
خانم مکدونالد در بروکسل بوده تا در جلسه وزرای ناتو شرکت کند. جلسه تمام میشود اما خانم مکدونالد میخواهد از موقعیت نزدیکی با آقای ونس استفاده کند و شخصاً با او دیدار میکند و میگوید اگر آمریکاییها اقدام نکنند کانادا مامورانی را که در خانه تیلور مخفی شدهاند "سوار الاغ میکند و آنسوی مرز" میفرستد. اینگونه است که خانم مک دونالد پروازش را به اتاوا از دست میدهد و نمیتواند در آن روز حساس در مجلس حاضر شود و دولت حزبش سقوط میکند.
واکنش دولت ایران
مسئولان جمهوری اسلامی ایران احتمالا به دلیل شرایط حاد جامعه و حرکت ها و اعتراضات آزادیخواهانه و حق طلبانه مردم هنوز پاسخی جدی به این مسئله نداده اند، اما صحبتها در محافل در جریان است.
روزنامهی فرهیختگان، چاپ تهران، نوشت: " برخی از تحلیلگران ابراز نگرانی کردهاند که این اظهارات ممکن است موجب شود سفارت کانادا در تهران در چشم دولت ایران به عنوان یک لانه جاسوسی دیگر نگریسته شود." این در حالی است که از زمان قتل زهرا کاظمی، روزنامهنگار ایرانی کانادایی، در زندان اوین، کانادا سفیر خود را از ایران فرا خوانده و دیگر هرگز به ایران سفیر اعزام نکرده است.