شماره ۱۲۰۲ ـ پنجشنبه ۶ نوامبر ۲۰۰۸
در چند دهه گذشته تحقیقات بسیاری درباره زردچوبه و پیشگیری و درمان سرطان به عمل آمده و نتایج بسیار جالب آن مقام مخصوصی به این ادویه می دهد. این بار محققان دانشگاه کلمبیا خبر بسیار مهمی را درباره رابطه مصرف زردچوبه و جلوگیری بیماری قند نوع دو انتشار داده اند. خاصیت اصلی و اختصاصی این ادویه تخفیف التهاب یا Inflammation اعضاء بدن است که اگر درمان نشود سبب دردسرهای بی شماری از جمله سرطان می شود.
ماده موثر موجود در زردچوبه Curcumin نام دارد و این ماده شیمیایی در تخفیف ترشح هورمون اشتها یا Leptin نقش دارد و در نتیجه سبب کاهش وزن بدن می گردد و در سوخت و ساز قند رژیم غذایی در بدن موثر است. در ضمن در ترشح و سوخت و ساز انسولین عملکرد واضحی دارد و در نهایت از بروز بیماری قند نوع دو پیشگیری می کند.
در طب سنتی از زردچوبه برای درمان درد مفاصل، زخم های پوستی، ناهنجاریهای کبد و کلیه و تنظیم پریود در خانمها استفاده می شد. در سالهای اخیر زردچوبه را برای درمان سرطان و بیماری آلزایمرز به کار گرفته اند و نتایج چشمگیری به دست آورده اند. مصرف روزانه پودر زردچوبه حدود ۱۰ گرم ا
ست و در این مورد نباید زیاده روی کرد.
انگور فشار خون را کاهش می دهد
انگور مخصوصا انگور یاقوتی می تواند با شدت زیادی فشار خون بالا را کاهش داده و در نتیجه از امکان صدمه دیدن ماهیچه های قلب به علت فشار خون بالا جلوگیری نماید. پژوهشگران دانشگاه میشیگان با خوراندن انگور به موشهای آزمایشگاهی که دچار عارضه فشار خون بالا بودند دریافتند که فشار خون در آنها کاهش یافته و ماهیچه های قلب موش ها سالمتر به فعالیت خود ادامه می دهند. در ضمن التهاب ماهیچه های قلب به علت فشار خون بالا نیز به شدت کم شده و آثاری از عوارض آن دیده نمی شود. این پژوهشگران اثر انگور را بر روی انسان و تاثیر آن در کاهش فشار خون بررسی خواهند کرد.
خواص غذایی و دارویی امگا ۳ موجود در تخم کتان
درباره خواص غذایی و دارویی تخم کتان Flaxseed می توان کتابها نوشت و ساعت ها درباره اش صحبت کرد. چندی قبل در شهروند مفصلا در این باره مقالاتی نوشتیم و این بار صرفا به خاطر درخواست عده ای از خوانندگان شهروند به طور اختصار به خواص دارویی و غذایی اسید چرب امگا ۳ موجود در تخم کتان اشاره خواهیم کرد.
امگا ۳ در غذاهای مختلف مانند ماهی آب سرد و تخم کتان وجود دارد. امگا ۳ موجود در این دو نوع غذا با هم تفاوت چشمگیری داشته و عملکرد آنها در بدن یکسان نیست. به طور کلی روغن دانه کتان حاوی۵۵ درصد اسید چرب امگا ۳ است که از نظر کمیت بالاترین رقم را در بین غذاها دارد.
انجمن متخصصان تغذیه آمریکا این غذا را منبع سرشار ALA میداند که ترکیبی از اسید چرب امگا ۳ است و در بدن تبدیل به DHA و EPA می شود و به سوخت و ساز می رسد.
دانه کتان یا Flaxseeds از گیاه یکساله ای به دست می آید که فیبر آن در صنعت نساجی به کار می رود و نمونه آن لباس های کتانی است که بشر آن را از زمانهای قدیم می شناخته و هنوز در سراسر دنیا از آن بهره برداری می شود. دانه یا تخم این گیاه به علت داشتن ارزشهای غذایی و دارویی اهمیت خاص داشته و در چند دهه ی گذشته تحقیقات بی شماری در این مورد انجام گرفته و هنوز ادامه دارد.
محصولات دانه کتان عبارتند از روغن دانه کتان، پودر و کپسول دانه کتان و در ضمن از دانه کتان در تهیه نان نیز استفاده می شود. به طور کلی دو نوع دانه کتان به نام های دانه کتان طلایی و قهوه ای وجود دارد. طعم و مزه روغن و پودر دانه کتان طلایی مطبوع تر است و از روغن دانه کتان قهوه ای نیز در صنعت رنگ سازی استفاده می شود. برای مصرف غذایی دانه کتان باید آن را آرد و در محلی تاریک و سرد نگهداری کرد، زیرا روغن آن در برابر نور و حرارت اکسیده می شود. طبق بررسی های علمی آرد و دانه کتان را نباید بیشتر از ۴ ماه نگهداری کرد. به همین علت توصیه می شود که هر بار مقدار کمی از دانه کتان برای مصرف کوتاه مدت آرد و نگهداری شود.
از نظر خواص غذایی، دانه کتان علاوه بر اسید چرب امگا ۳ حاوی مقدار زیادی فیبر با کیفیت بالا، منگنز، فولات (نوعی ویتامین B )، ویتامین B6 ، منیزیوم، فسفر و مس می باشد که در سلامتی و بهزیستی بدن نقش انکارناپذیر دارند.
از فرآورده های دانه کتان برای درمان و پیشگیری سرطان پروستات، فشار خون بالا، دردهای مفاصل و تقلیل التهاب بدن استفاده می شود. ترکیبات موجود دانه کتان سبب سلامتی قلب و عروق شده و از بروز بسیاری از بیماریهای مزمن دیگر جلوگیری می کند.
Lignans موجود در تخم کتان ماده ایست که در بدن تبدیل به نوعی ملکول های هورمون مانند می شود. این ملکول ها می توانند در پیشگیری سرطان سینه نقش داشته باشند. در ضمن قادرند از شدت بروز و پیشرفت خشکی چشم و گُر گرفتن در موقع یائسگی جلوگیری نمایند و در تنظیم و ترشح هورمونها در بدن عملکرد سالمی داشته باشند.
محصولات تخم کتان را نباید با داروهایی مانند رقیق کننده های خون، داروهای بیماری قند، داروی سرطان سینه به نام Tamoxifen یا داروهایی که حاوی هورمون هستند، مصرف کرد، و یا بهتر است در این باره با پزشک خانواده و معالج مشورت شود. در ضمن اگر عادت به خوردن املاح و ویتامینهای مصنوعی دارید آن را با محصولات دانه کتان و همزمان مصرف نکنید. به عبارت دیگر بین مصرف محصولات تخم کتان و املاح و ویتامین ها باید حدود ۳ ساعت فاصله باشد (یک ساعت قبل و دو ساعت بعد از خوردن املاح و ویتامین ها، تخم کتان مصرف شود) تا از بروز عکس العمل های زیانبار جلوگیری شود.
در خوردن تخم کتان نباید زیاده روی نمود. مقدار توصیه شده روزانه پودر تازه تخم کتان حدود یک قاشق غذاخوری است که می توان آن را به همراه سس سالاد و یا مخلوط در ماست و غیره مصرف کرد.
معجزه تمشک، چای سبز و انواع توت ها در پیشگیری و درمان سرطان
در ششمین کنفرانس بین المللی پیشگامان پیشگیری سرطان که در فیلادلفیا برگزار گردید، گروهی از دانشمندان نتایج سه بررسی علمی را در مورد غذا و سرطان گزارش نمودند که فصل جدیدی در این زمینه گشوده و انقلابی در زمینه نقش تغذیه در پیشگیری و درمان سرطان به وجود آورده است.
اولین گروهی که نتایج مطالعات خود را عرضه نمودند پژوهشگران دانشگاه اوهایو بودند. این گروه، عصاره ی تمشک سیاه را در متوقف کردن حرکت سلولهای اولیه سرطان حفره دهان به کار گرفته و نتایج غیرقابل انتظاری را مشاهده کرده اند. در این عصاره مقدار زیادی Anthocyanins وجود دارد که در کنار آنتی اکسیدانها و مواد شیمیایی طبیعی موجود در تمشک در از بین بردن سلولهای سرطانی نقش دارد. در یک بررسی علمی بر روی عده ای که به سرطان حفره دهان دچار بودند معلوم گردید که دو سوم بیماران بهبودی حاصل نموده اند که در عالم پزشکی و با وجود درمانهای پیشرفته رقمی است چشمگیر و قابل توجه. اصولا سرطانهای حفره دهان خطرناک بوده و کنترل و درمان آن کار ساده ای نیست و هر ساله فقط در آمریکا حدود ۷۵۰۰ نفر به خاطر این نوع سرطان جانشان را از دست می دهند. از مخاط دهان بیماران مبتلا به سرطان حفره دهان نمونه برداریهایی قبل و بعد از درمان با عصاره تمشک به عمل آمده است. در نمونه های قبل از درمان مقدار زیادی از پروتئین های Cox-2 و INOS که نشانه وجود و پیشرفت سرطان است، مشاهده گردیده، ولی پس از درمان میزان این پروتئین ها در بافت های برداشت شده بسیار ناچیز بوده است و این نشانگر حقیقتی است که عصاره تمشک قادر است در از بین بردن سلولهای سرطانی و جلوگیری حرکت و پیشرفت آنها موثر باشد. دانشمندان این پروژه تحقیقاتی باور دارند که Black Raspberries یا تمشک سیاه دارای قدرت غیرقابل وصفی است که می تواند از بروز و پیشرفت سرطان حفره های دهان جلوگیری کند. البته تحقیقات گسترده تری در این مورد نیاز است تا بهتر چگونگی عملکرد این میوه را در از بین بردن سلولهای سرطانی مشخص نماید.
گروه دومی که نتایج بررسی خود را بر روی چای سبز و سرطان روده بزرگ گزارش نمودند، دانشمندان دانشگاه Rutgers بودند. این دسته از پژوهشگران البته اثر چای سبز را بر روی سرطان روده بزرگ موش های آزمایشگاهی تجربه کردند و پس از به وجود آمدن سرطان روده بزرگ در این دسته از حیوانات آزمایشگاهی توسط مواد سرطانزا به آنها محلول ۰.۲۴ درصد Polyphenon-Eعصاره چای سبز دادند. این ماده شیمیایی یکی از چهار ترکیب مهم پلی فنول است که حاوی مقدار زیادی EGCG است و نقش مهمی در از بین بردن سلولهای سرطانی دارد. این ماده در پیشگیری و درمان سرطان پوست استفاده شده و نتایج خوبی به بار آورده است. در این بررسی جالب ۵۵ درصد از تومورهای روده بزرگ در موش ها برعکس آنچه که پیش بینی شده بود به وجود نیامدند و در ضمن ۴۵ درصد غده های سرطانی موجود در روده بزرگ موشها در مدت ۳۴ هفته درمان توسط عصاره چای سبز کوچکتر شدند و حرکت سلولهای سرطانی در حقیقت متوقف گردیدند. در ضمن وزن موش هایی که تحت درمان چای سبز قرار داشتند کاهش یافته زیرا یکی دیگر از خواص چای سبز سوزاندن چربی بدن است که در پیشگیری بروز سرطان نقش دارد. در ۶ فنجان چای سبز حدود ۰.۲۴ درصد ماده حیاتی Polyphenon-E وجود دارد که در این بررسی از آن استفاده شده است.
سومین گروهی که نتایج بسیار جالب تحقیقات خود را درباره آب انواع توت ها مخصوصاً Blueberry ارائه دادند، دانشمندان دانشگاه سیدنی در استرالیا بودند. آب انواع توت ها، مخصوصا توت های خوش رنگ و پررنگ مانند شاه توت و همچنین انگور یاقوتی و پوست و هسته آن در این بررسی به صورت شربتی استفاده شده است. جالب اینکه به این شربت مقداری از عصاره برگ زیتون، چای سبز و زردچوبه نیز اضافه نموده اند. این معجون در آزمایشگاهی بر روی سلولهای سرطان پروستات مورد استفاده قرار گرفته و پس از ۷۲ ساعت نشان داده که سلولهای سرطانی از بین رفته اند. این پژوهشگران از شربت مورد بحث استفاده کرده و در موش های آزمایشگاهی که به سرطان پروستات دچار بودند تجربیات خود را ادامه داده اند. نتایج این بررسی ثابت می کند که تومورهای سرطان پروستات موش های مورد بحث تا حدود ۲۵ درصد کاهش اندازه داشته اند. به عبارت دیگر درصد بالایی از تومورهای سرطان پروستات در موشها کوچکتر شده و حرکت آنها متوقف گردیده است. در این معجون بسیاری از مواد شیمیایی ضروری، آنتی اکسیدانها و املاح و ویتامین ها وجود دارند و هر کدام ممکن است نقشی در این مورد بازی کنند ولی از نظر علمی باید نقش هر کدام از غذاهای مورد بحث به طور جداگانه در پیشگیری و درمان سرطان پروستات یا هر نوع سرطان دیگر واضح و روشن گردد. در ضمن میزان هر کدام از آنها در این معجون باید معلوم شود و این خود داستان دیگریست و وقت زیادی را خواهد گرفت.
* دکتر پرویز قدیریان استاد دانشگاه مونتریال در تغذیه و استاد دانشگاه مک گیل در سرطان شناسی و کارشناس سازمان بهداشت جهانی است.
EPIDEMIOSEARCH@yahoo.com
