شهروند- آرش عزیزی: وزارت شهروندی و مهاجرت دولت محافظه کار کانادا این هفته اعلام کرد از این به بعد زنانی که نقاب، برقع، روبنده یا هر گونه پوششی که صورت شان را می پوشاند، دارند حق خوردن سوگند شهروندی کانادا را نخواهند داشت. اگر آن ها حاضر نشوند روبنده ی خود را در مقابل عموم بردارند، اجازه ی شهروند کانادا شدن به آن ها داده نخواهد شد. این تصمیم توسط وزارتخانه بدون هیچگونه ارجاع به دادگاه یا مجلس انجام شده و بلافاصله لازم الاجرا است. جیسون کنی، وزیر مهاجرت، روز دوشنبه این تغییرات را در مونترال اعلام کرد. او تاکید کرد که مساله تنها «امری عملی» نیست و «اصلی عمیق» است که به «قلب هویت ما و ارزش های گشایش و برابری» باز می گردد. کنی تاکید کرد که «پیوستن به خانواده ی کانادا، اعلامیه ای علنی است که باید آزادانه و به صورت باز انجام پذیرد.»
زنان روبنده پوش در اروپا
برخلاف رسم معمول، تصمیم دولت به صورت ناگهانی و بی هیچ پیش زمینه اعلام شد. هیچگونه آمار رسمی یا نیمه رسمی در مورد این که پیش از این واقعاً چند نفر از زنان سوگند شهروندی خود را با روبنده خورده اند منتشر نشده است. وزارتخانه مهاجرت اعلام کرده چنین آماری در اختیار ندارد. کنی در عوض مبنای تصمیم خود را برخوردی شخصی اعلام کرده است.
به گفته ی او ولادیسلاو لیزان، نماینده ی تازه منتخب میسیساگا از حزب محافظه کار، چند هفته پیش به کنی تلفن کرد تا ماجرایی را برایش تعریف کند. او به مراسم ادای سوگند شهروندی در حوزه ی انتخاباتی خود رفته بود و شاهد بود چهار زن با روبنده سوگند را ادا کرده اند. وقتی لیزان مساله را با قضات شهروندی در میان گذاشت، آن ها گفتند این کار کاملا قانونی است و کاری از دست آن ها بر نمی آید. کنی سپس در این مورد با قضات شهروندی مختلف در اتاوا و سایر شهرهای بزرگ مشورت کرده و به ادعای او آن ها گفته اند این اتفاق «هر هفته» می افتد. این بوده که وزیر مهاجرت تصمیم به این حرکت گرفته است.
مخالف آزادی های مذهبی؟
بسیاری می گویند این تصمیم وزارت مهاجرت حق آزادی مذهبی مردم را زیر پا می گذارد.
جیسون کنی: به برقع پوشان شهروندی اعطا نمی شود
کنی اما با چنین نظری مخالف است. او در مصاحبه با سی بی سی به این اشاره کرد که یکی از همکارانش «از خاورمیانه» گفته مسلمانان هنگام ادای مراسم حج مجبورند روبنده ی خود را از سر بردارند. او پوشاندن صورت را «رسمی قبیله ای» دانست که متعلق به جوامعی است که به زنان احترام نمی گذارند. او گفت دولت کانادا نباید به چنین روندی «مشروعیت» دهد.
اما مساله ای که بسیاری منتقدان به آن اشاره می کنند این است که آیا اصولا دولت کانادا حق تصمیم گیری در مورد انتخاب های شخصی زنان را دارد یا خیر.
شاهینه صدیقی، رئیس و مدیر اجرایی انجمن خدمات اجتماعی اسلامی در وینیپگ، در این مورد به سی بی سی نیوز گفت: «دولت از کی تا به حال شروع کرده تصمیم بگیرد وظایف هر مذهب چیست و هر فرد چگونه مذهب خود را بیان می کند؟ آیا آقای کنی قرار است حکم مذهبی بدهد که چه چیزی اسلامی و چه چیزی نیست؟»
او در ضمن گفت این تصمیم تبعیض آمیز و مخالف ارزش های کانادایی مثل تنوع و مدارا است. صدیقی گفت پیغام «بلند و روشن» این تصمیم این است که روبنده پوشان نمی توانند شهروند باشند. او پرسید: «با زنانی که اینجا به دنیا آمدند و بزرگ شدند و نقاب سر کرده اند چه می کنند؟ چگونه می خواهید شهروندی را از آن ها بگیرید؟»
شورای روابط آمریکا و اسلام کانادا، از سازمان های حقوق مدنی مسلمانان در اتاوا، نیز دولت محافظه کار را محکوم کرد که بر اثر داستان های شخصی تصمیمات سیاستی مضر گرفته است. احسان گاردی، مدیر اجرایی موقت این شورا، در بیانیه ای خبری این تصمیم را برای «دموکراسی ما» مضر دانست.
پرونده دادگاه عالی
جالب این جا است که دادگاه عالی کانادا همین هفته ی گذشته استدلالاتی در مورد زنی مدعی شنید که می خواهد در پرونده ای مربوط به آزار جنسی ضمن پوشیدن روبنده علیه اقوام مذکر خود شهادت دهد.
دیوید بات، وکیل زن مذکور، گفت در پرونده ی آن ها حداقل می توان گفت حقوق مذهبی موکلش در مقابل حقوق مدافعان به روبرو شدن با متهم خود قرار گرفته است اما در این مورد حتی چنین مساله ای هم مطرح نیست. او گفت: «دولت به سادگی دارد اعلام می کند حقی منشوری را می گیرد و هیچ چیزی شبیه به دلیلی موجه نیز ندارد.»
باب ری، رهبر موقت حزب لیبرال، گفت وزیر مهاجرت باید می گذاشت دادگاه عالی در مورد پرونده ی مشابه تصمیم بگیرد و سپس دست به حرکت می زد.
«رهایی زنان» یا بازی های سیاسی؟
آیا تصمیم دولت محافظه کار آن طور که گفته می شود برای دفاع از حقوق زنان و حفظ ارزش های شهروندی کانادا است یا برای بازی های سیاسی؟
باب ری می گوید دولت این تصمیم را به این خاطر گرفته که می داند «در کوتاه مدت از نظر سیاسی محبوب» خواهد بود.
نومان علی، فعال پاکستانی-کانادایی مارکسیست و دانشجوی علوم سیاسی در دانشگاه تورنتو، در گفتگو با شهروند گفت به نظر او قضیه اصلا بر سر «ارزش های دروغین لیبرال یا مترقی» محافظه کاران نیست و «آن ها نگران رهایی زنان از زنجیرهای اسارت نیستند.»
نومان گفت، این حرکت دولت «برای ایجاد تفرقه بین مسلمانان و غیرمسلمانان» و «دگرسازی» از آنان است. او گفت دولت با این حرکت می خواهد بگوید مسلمانان کانادایی های خوبی نیستند و افزود «بدن زن فضایی می شود برای فرستادن این پیغام.»
آقای علی در ضمن افزود که فعالان مترقی در همه جا باید با «پدرسالاری، تبعیض جنسیتی و مردسالاری» مقابله کنند اما به نظر او مسائلی مثل «خشونت خانگی در تمام جوامع، خشونت فیزیکی، خشونت جنسی و …» در این زمینه در صدر فهرست قرار دارند و در ضمن «دولت حق ندارد به زنان بگوید چه بپوشند و چه نه.»
عواقب
جیسون کنی تاکید کرده که اگر کسی نخواهد روبنده را از سر خود بردارد امکان شهروند شدن (و در نتیجه رای دادن یا نامزد مقامات سیاسی شدن) را نخواهد داشت، اما همچنان می تواند به عنوان مقیم دائم در کانادا زندگی کند و اقامت دائمش لغو نخواهد شد.
سخنگویان وزارتخانه تاکید کرده اند که از این به بعد این شرط شهروندی در اولین مصاحبه با متقاضیان به آن ها تفهیم می شود. آنان گفته اند متقاضیانی که تمام یا بخشی از صورت خود را بپوشانند هنگام ورود به مراسم شهروندی تذکر دریافت می کنند که باید آن را جابجا کنند. سپس منشی دادگاه هنگام فرا رسیدن زمان نهایی سوگند به آن ها تذکر می دهد و در صورت عدم اطاعت، اجازه ی ادای سوگند را نخواهند داشت.
مسئولان در ضمن گفته اند با این که وزارتخانه آماری رسمی در این مورد ندارد «انتظار نمی رود این مقررات جدید بر شمار بسیاری تاثیر بگذارد.»
