جمعه ۲۶تیرماه، مردم ایران در داخل و خارج کشور بیصبرانه در انتظار بودند تا مهمترین و شاید تعیین کننده ترین تجربه ی سیاسی هاشمی رفسنجانی را …
شهروند ۱۲۳۹ پنجشنبه ۲۳ جولای ۲۰۰۹
جمعه ۲۶تیرماه، مردم ایران در داخل و خارج کشور بیصبرانه در انتظار بودند تا مهمترین و شاید تعیین کننده ترین تجربه ی سیاسی هاشمی رفسنجانی را در مقابله با جنبش خودجوش و آزادیخواه مردم که در خطبه های نماز جمعه انعکاس می یافت بشنوند و از نظر بگذرانند؛ سخنانی که میتوانست به سرعت بخشیدن یا کندکردن جنبش مردمی اثر گذارد و به نحوی بر رهبران برآمده از انتخابات تقلبی همراه با کودتا نیز تسری کند.
من در تمام این سه دهه ی عمر حاکمیت اسلامی هیچ نظری را در خصوص چهره های حاکمیت اسلامی قلمی نکرده ام. در نظر من هاشمی رفسنجانی یکی از تعیین کننده ترین مهره های نظام مستبدانه دینی با عنوان جمهوری اسلامی بوده و هست، اما امروز او با چهره ای متفاوت در مقابل مردم قرار گرفت و سخن گفت. او در این جمعه ۲۶ تیرماه در مقام همان شخصیت مقتدر نظام حاکم وارد صحنه شد. اما چه گفت؟ من در اینجا به مهمترین بخش نظر و تحلیل وی می پردازم زیرا که همین نظر کوتاه هم وضعیت او را در مقابل جنبش و مطالبات به حق مردم ایران روشن ساخت و هم موضع گیری او را در مقابل حاکمیت مستبد و مطلق گرای دینی روشن کرد. حال اگر بخواهیم در باب آنچه که او امروز گفت بگوییم، من می گویم که رفسنجانی سیاستمداری است آگاه با تجربه و بسیار هشیار.
او یک روحانی شیعی است. بنیان سیاسی جمهوری اسلامی ساختار شیعی دارد. تحلیل رفسنجانی در باب حاکمیت بر نظرگاه شناخته شده ی شیعه در امر حکومت تکیه داشت. هاشمی با مهارت تحلیلی از اصل مشروعیت قدرت حاکم در اسلام با ارجاع به شخص پیغمبر اسلام ارائه داد و آنگاه مشروعیت و حقانیت قدرت حاکم را در رابطه با مردم و تامین خواست های آنان دانست و تا آنجا پیش رفت که گفت در اسلام و قرآن اصل رابطه ی خداوند با مردم است و حتی پیغمبر نیز رابطه ای است میان خداوند و مردم. آنگاه وی به کانونی ترین بخش تحلیل خود رسید که من آنرا واکنش سیاسی وی هم در مقابل جنبش و هم در مقابله با مستبدان می بینم. او با هشیاری و درایتی در خور، واقعه ای تاریخی را نقل کرد که آن مرکز ثقل نظرگاه سیاسی شیعه است. رفسنجانی بعد از اشاره به روزهای آخر عمر پیغمبر می گوید پیغمبر اسلام در این روزها، روزی حضرت علی را فرا می خواند و به ایشان می گوید یا علی شما ولی برگزیده ی خداوند بعد از من هستید. اما اگر بعد از من دیدید که مردم ولایت شما را نمی پذیرند مقاومت نکنید و کنار بروید و کار را به مردم واگذارید. هاشمی سند واقعه را نیز ارائه می دهد و آن روایتِ سید ابن طاووس یکی از معتبرترین محدثان شیعه است.
هاشمی رفسنجانی با نقل این واقعه ی تاریخی و آن مقدمه ای که در ابتدا سخن فراهم می کند با روشنی نظر خود را در خصوص آقای خامنه ای اعلان می کند، اینکه حال که مردم شما را نمی خواهند بنا بر همان مبانی و اصول مسلم شیعه که شما نیز یکی از مبلغان و مدافعان قهری آن هستید کنار بروید و کار را به مردم که صاحبان حق اند وا گذارید. آفرین بر این همه درایت و هشیاری.
پاریس، ۲۶ تیرماه ۱۳۸۸
