یک مَثَل انگلیسی می گوید که عذرخواهی کردن بعد از انجام کاری آسان تر از اجازه گرفتن قبل از انجام آن کار است. بر طبق این مثل
شهروند ۱۲۶۶ – پنجشنبه ۲۸ ژانویه ۲۰۱۰
یک مَثَل انگلیسی می گوید که عذرخواهی کردن بعد از انجام کاری آسان تر از اجازه گرفتن قبل از انجام آن کار است. بر طبق این مثل معذرت خواستن فقط جمله ای است که باید گفته شود بدون آن که واقعاً فرد گوینده به اشتباه خود واقف باشد و بخواهد برای جبران آن تلاش کند. چرا عذرخواهی کردن برای برخی افراد بسیار مشکل است و برای برخی دیگر فقط به منزله گفتن یک جمله است؟ زمانی که ما از کسی عذرخواهی می کنیم، به او القا می کنیم که ما به اشتباه خود واقف هستیم و دیگر آن را تکرار نخواهیم کرد، اما آیا همین دو مورد برای بخشیده شدن ما کافی است؟ اجازه دهید مثالی بزنم. فرض کنید که در یک تصادف رانندگی که شما مقصر هستید به اتومبیل شخص دیگری خساراتی وارد شده است. آیا عذرخواهی شما برای راننده دیگر کافی است که از تقصیر شما بگذرد؟ با معذرت خواهی، شما به اشتباه خود اقرار می کنید و به راننده دیگر می گویید که از این به بعد دیگر آن اشتباه را تکرار نخواهید کرد. اما چرا آن راننده هنوز ناراحت است و از تقصیر شما نمی گذرد؟ جواب ساده است: این شخص خسارت می خواهد.
برای این که بدانیم که آیا بعد از عذرخواهی بخشیده می شویم یا نه، فرمول ساده ای وجود دارد: عذرخواهی شما باید به شخصی که از او معذرت خواهی می کنید موارد زیر را ثابت کند:
۱ـ این که شما می دانید که اشتباه کرده اید. مطمئن شوید که مخاطب شما قانع شود که شما واقعاً به اشتباه خود پی برده اید. این که اشتباه شما از روی عمد یا غیر عمد بوده مهم نیست. مهم این است شما می دانید که عملتان اشتباه بوده است.
۲ـ عذر خواهی شما باید به طرف مقابل نشان دهد که دیگر هرگز اشتباه شما تکرار نخواهد شد، یا حداقل سعی فراوان در این راه خواهید کرد.
۳ـ طرف مقابل شما باید بداند که شما در راه جبران اشتباه خود خواهید کوشید و از هیچ تلاشی فروگذار نخواهید کرد. بهترین راه این است که از مخاطب خود سئوال کنید که در راه جبران اشتباه خود چه کاری می توانید انجام دهید.
۴ـ مورد آخر از همه مهم تر است. اگر همه موارد بالا را انجام دهید، اما این مورد را انجام ندهید، مطمئناً معذرت شما فایده ای نخواهد افتاد. این مورد مهم آن است که طرف مقابل شما باید بداند که شما از ضربه و نقصانی که به او وارد کرده اید مطلع هستید. تا زمانی که شخص مقابل مطمئن نشود که شما کاملا دردی را که برای او ایجاد کرده اید، درک می کنید، شما را نخواهد بخشید. برای این کار سعی کنید که خود را جای او بگذارید و احساس او را درک کنید. بعد، حس خود را به زبان بیاورید.
اجازه دهید موارد بالا را با مثالی ساده کنیم:
شخصی را مجسم کنید که به همسر خود قول داده بود که زودتر از سر کار خود به منزل برود تا با همسرش به خرید بروند، اما به قول خود وفا نکرده و دیرتر از معمول به منزل می رسد. زمانی که همسر خود را منتظر و دلخور می بیند از او عذرخواهی می کند. این شخص در صورتی بخشیده خواهد شد که (۱) به همسر خود نشان دهد که می داند بدقولی عمل نادرستی است، (۲) به همسر خود اطمینان دهد که دیگر هرگز قول خود را فراموش نکرده و او را منتظر نخواهد گذاشت، (۳) از همسر خود سئوال کند که در راه جبران بد قولی اش چه کار می تواند کند؟ و (۴) از همه مهم تر خود را به جای همسرش بگذارد و به او بگوید که می تواند تصور کند که معطل و نگران نشستن چقدر آزاردهنده است.
اگر عذرخواهی می کنید که واقعا بخشیده شوید، با اجرای موارد بالا شانس بخشیده شدن خود را بالا خواهید برد. به همین نسبت اگر در موقعیتی واقع شده اید که می خواهید شخصی را ببخشید اما نمی توانید، چهار مورد بالا را مرور کنید و ببینید که شخص مورد نظر کدام مورد را انجام نمی دهد. با گوشزد کردن مورد انجام نشده در راه بخشیده شدنش به او کمک کنید.
سئوالات خود را برای من ارسال کنید.
* شهرزاد شهریاری، لیسانس روانشناسی از دانشگاه تورنتو، فوق لیسانس مددکاری از دانشگاه لوریر واترلو و عضو کالج و انجمن مددکاران انتاریو است.
