سازمان عفو بین الملل طی بیانیه ای نگرانی خود را در مورد شکنجه و بدرفتاری زندانیان عقیدتی و فعالان حقوق فرهنگی آذربایجان اعلام داشت.
شماره ۱۱۹۶ ـ ۲۵ سپتامبر ۲۰۰۸
سازمان عفو بین الملل طی بیانیه ای نگرانی خود را در مورد شکنجه و بدرفتاری زندانیان عقیدتی و فعالان حقوق فرهنگی آذربایجان اعلام داشت.
در این بیانیه از ۹ زندانی نام برده شده است:
علیرضا صرافی (سن ۵۳ مهندس عمران، روزنامه نگار و فعال فرهنگی)؛ اکبر آزاد (نویسنده)؛حسن راشدی( مهندس، مدرس زبان ترکی)؛سعید محمدی موغانلی(شاعر و روزنامه نگار)؛ حسن رحیمی بیات(مهندس عمران، فعال حقوق بشر)؛ حسین حیدری(دانشجوی ارشد جامعه‌شناسی)؛عباس نعیمی(فعال فرهنگی و عضو NGO اورین)؛ مهدی نعیمی(شاعر و استاد زبان ترکی در دانشگاهها)؛صیاد محمدیان(فعال در زبان ترکی).
بنا به این گزارش تاریخ دستگیری افراد فوق ۱۰ سپتامبر است و از آن تاریخ در زندان انفرادی سرویس اطلاعات در بند ۲۰۹ زندان اوین تهران محبوس می‌باشند و در معرض خطر شکنجه و رفتار نامناسب قرار دارند.
در ادامه این بیانیه آمده است: چنین به نظر می‌آید مسئولان خواسته‌اند تا هر فعالیتی که احتمالا منجر به اعتراض به روز شروع مدارس (۱ مهر مصادف با ۲۳ سپتامبر) شود جلوگیری کنند. عفو بین‌الملل معتقد است که احتمالا آنها به خاطر عقیده و بیان خواسته‌ی صلح‌آمیزشان از حق آزادی و بیان دستگیر شده اند.
در غروب ۱۰ سپتامبر نیروهای لباس شخصی (نیروهای اطلاعات) حداقل ۱۸ آذربایجانی را که برای مراسم افطار دور هم جمع شده بودند بازداشت کردند. آنها در خانه صیاد محمدیان فعال آذربایجانی که از بازداشت‌شدگان است، دستگیر شدند بدون اینکه حکم حبسی در ضمن جلب صادر شده باشد. بازداشت‌شدگان از فعالان برجسته جامعه فعالان آذربایجانی ایران و از نویسندگان، روزنامه‌نگاران و مدافعان حقوق بشر هستند.
در بین ۱۸ نفر بازداشت شدگان زن و بچه هم بودند که بعداً آزاد شدند. تعدادی بعد از بازپرسی به قید کفالت آزاد شده‌اند که شامل رقیه علیزاده، همسرعباس لسانی زندانی عقیدتی و سه فرزند آنهاست که مدت اندکی نگه داشته شده‌اند.
خانواده این نه نفر هیچ‌گونه اطلاعاتی راجع به آنها ندارند. در ۱۵ سپتامبر کارمند دادگاه تهران به وجیهه فکور همسر علیرضا صرافی (یکی از زندانیان) گفته است که ۹ نفر بازداشتی در بند ۲۰۹ اوین به صورت انفرادی زندانی می‌باشند و بازپرسی از آنها چند هفته طول خواهد کشید.
وجیهه فکور (صرافی) با رادیو فردا درباره دستگیرشدگان گفتگویی انجام داده است. مسئولان به زور وارد خانه شدند لپ تاپ، وسایل شخصی، دست‌نوشته‌های علیرضا صرافی و تمامی کتابهای ترکی آذربایجانی، سی‌دی‌ها و تمامی کارتهای شناسایی خانوادگی شامل پاسپورتها را با خود بردند. آنها برگه‌ای به این مضمون همراه داشتند که "برای مقابله با افراد پان تورکیست و قومگرا اجازه ورود با زور برای آنها صادر شده است و می‌توانند موانع فیزیکی این کار را از پیش پا بردارند" اما برای عفو بین‌الملل این مجوزها قانونی نیست.
در سالهای گذشته روز اول مهر (روز بازگشایی مدارس) توسط فعالان آذربایجانی تحریم می‌شد تا نشان دهنده تضییع حقوق کودکان آذربایجانی جهت آموزش به زبان مادری خویش باشند.
در پایان این بیانیه سازمان عفو بین الملل پیشنهاد میکند که افراد با نوشتن نامه های اعتراضی به مقامات مسئول ایران از جمله وزیر اطلاعات، رئیس قوه قضائیه و مسئول دفتر مرکزی حقوق بشر در ایران (محمد جواد لاریجانی) خواستار آزادی هرچه سریعتر بازداشت شدگان شوند.
