هجوم صدها هزار پناهجو آلمان را دچار شکاف کرده است/ جواد طالعی

در شش ماهه نخست امسال در ۱۳۰ مورد به پناهجویان و مراکز اقامت آن ها حمله شده است. در همین مدت ۱۳۰۰ نفر تنها در ایالت بایرن آلمان به اتهام قاچاق پناهجویان دستگیر شده اند و هم اکنون ۶۰۰ نفر همچنان در زندان به سر می برند.

یک بازیگر سرشناس و سرمربی تیم فوتبال آلمان پرچم پشتیبانی از پناهجویان رنج کشیده را برافراشته اند. بنیاد “تیل شوایگر” اعلام موجودیت کرده و مردم آلمان را به همدردی با انسان های رنج کشیده فراخوانده است.

مشکل آلمان این است که حدود ۴۰ درصد پناهجویان را فراریان بالکان تشکیل می دهند که هیچ شانسی برای گرفتن پناهندگی ندارند و باید به کشورهاشان بازگردانده شوند.

پناهجوی سوری پس از رسیدن به ساحل یکی از جزایر یونان، در حالی که منقلب شده دو فرزندش را در آغوش گرفته است.

“وسلینگ” شهری کوچک است در میان کلن و بن در آلمان. یک شهر صنعتی و کارگری با حدود ۱۶ هزار جمعیت، که حدود نیمی از آن ها را “کارگران میهمان” و اعضای خانواده ها، فرزندان و نوه های آن ها تشکیل می دهند. روز چهارشنبه ۱۹ اوت امسال، هفته نامه “وربه کوریر” که در این شهر پخش می شود، جمله زیر را با حروف درشت برای تیتر اول صفحه نخست خود برگزیده است:

You are welcome

مخاطب این جمله ۱۰۰ پناهجویی هستند که برای اقامت در یک سالن ورزشی به وسلینگ منتقل شده اند. زیر همین عنوان عکسی از ۳۰ مرد و زن و دختر و پسر آلمانی منتشر شده است که خود را آماده کرده اند تا با گل و شیرینی و کیک دستپخت خودشان از صد پناهجو استقبال کنند.

“هایدناو” هم اسم شهر دیگری است با همان ۱۶ هزار نفر جمعیت، اما در نزدیکی شهر بزرگ درسدن در شرق آلمان. جایی که قبلا در حوزه حاکمیت حزب واحد سوسیالیستی آلمان به اصطلاح دموکراتیک بوده است. دو روز پس از استقبال دوستانه از صد پناهجو در وسلینگ، جمعه شب ۲۱ اوت قرار است گروهی از پناهجویان به محل یک فروشگاه بزرگ مصالح ساختمانی منتقل شوند که از چند سال پیش تخلیه شده و حالا برای اقامت موقت آن ها آماده شده است.

به ساحل رسیدگان در یونان

اما در هایدناو، ماجرا به گونه ای دیگر پیش می رود: حدود هزار آلمانی، با تحریک راست گرایان افراطی در خیابان های اطراف اقامتگاه پناهجویان راه پیمایی می کنند، علیه آن ها شعارهای توهین آمیز می دهند، کشتی شکستگان را “خوک کثیف” می نامند و زنی میان سال در میان آن ها خطاب به پناهجویان فریاد می کشد:”اینجا به همه زن های شما تجاوز خواهند کرد و شما هیچ کاری نمی توانید بکنید.”

حدود ۱۳۰ مامور پلیس می کوشند جلوی حمله برافروختگان را به پناهجویان که از زن و مرد و کودک تشکیل شده اند بگیرند، اما در پایان ۳۱ نفر از آن ها زخمی می شوند. گزارش شده که جان یکی از ماموران پلیس به علت شدت جراحات در خطر است.

شنبه شب ۲۲ اوت نیز حدود ۱۵۰ راستگرای افراطی قصد حمله به اقامتگاه پناهجویان را داشتند. در درگیری میان آنها و پلیس دو مأمور پلیس دیگر زخمی شدند.

شکاف عمیق میان مردم

این ماجرا مشتی نمونه خروار است. جاری شدن سیل بی سابقه پناهجویان به آلمان فدرال، مردم این کشور را در آستانه شکافی عمیق قرار داده است. بخشی از آلمانی ها با دیدن و شنیدن گزارش های مربوط به جنگ ها و تنش های خونین جهان، نسبت به پناهجویان همدردی نشان می دهند. آن ها دولت آلمان را به کم کاری و غفلت در زمینه تامین امکانات متهم می کنند. از سوی دیگر هر روز در گوشه ای از آلمان عملیاتی بیگانه ستیزانه علیه اقامتگاه های پناهجویان انجام می شود. گروه های راست افراطی کثرت پناهجویان را به وسیله تبلیغ برای خود تبدیل کرده اند. این تبلیغات به ویژه بر جوانانی تاثیر می گذارد که به علت عدم آموزش و مهارت کافی چشم اندازی برای آینده خود ایجاد نکرده اند.

تظاهرات در حمایت از پناهنده ها در آلمان

براساس یک گزارش رسمی در شش ماهه نخست سال جاری پناهجویان و اقامتگاه های آن ها در بیش از ۱۳۰ مورد از سوی گروه های راست مورد حمله قرار گرفته اند. از ۸۲ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر جمعیت آلمان تنها ۱۵ میلیون تن در ایالات شرقی زندگی می کنند. این ایالت ها تا سال ۱۹۸۹ جزو خاک آلمان شرقی سوسیالیستی بود و پس از ریختن دیوار برلین به آلمان فدرال پیوست، اما بیش از ۴۰ درصد عملیات ایذائی علیه پناهجویان و مراکز زندگی موقت آن ها در این ایالات انجام شده است.

با این همه، در ایالات غربی آلمان نیز که مردم آن دارای تربیت هومانیستی و دموکراتیک تری هستند، ضدیت با پناهجویان نمونه های زیادی داشته است که بعضا رهبران این کشور را به شدت نگران اعتبار بین المللی آلمان کرده است. با توجه به پیشینه تاریخی آلمان در ایجاد دو جنگ جهانی و جنایات ضدانسانی دوران هیتلر، افکار عمومی جهان بیش از هر کشوری نسبت به بیگانه ستیزی در آلمان حساسیت دارد.

دو برابر شدن پناهجویان در سال جاری

در عین حال کم نیستند کسانی که برای ترس آلمانی ها از هجوم پناهجویان تفاهم نشان می دهند، اما این تفاهم ناشی از بیگانه ستیزی آن ها نیست. در آغاز سال ۲۰۱۵ پیش بینی شده بود در این سال نزدیک به ۴۰۰ هزار نفر وارد آلمان شوند و به دولت آلمان درخواست پناهندگی بدهند، اما اکنون پیش بینی می شود که این رقم احتمالا تا پایان سال از دو برابر هم بگذرد و به بیش از ۸۰۰ هزار نفر برسد.

تظاهرات در مخالفت با حضور پناهندگان در آلمان

در زمینه تامین محل نگهداری این جمعیت و حتی امنیت جانی آن ها آلمان با چنان چالش های شدیدی روبرو شده است که از تشکیل یک کنفرانس بین المللی برای چاره جویی استقبال می کند. در دو سال اخیر تقریبا همه کشورهای اروپا با هجوم پناهندگان روبرو شده اند، اما این هجوم اکنون از همه جا بیشتر در آلمان محسوس است. فشار به حدی است که در برخی ایالات مسئولان مجبور شده اند سالن های ورزشی مدارس را به خوابگاه پناهجویان تبدیل کنند، برای رسیدگی سریع به پرونده های آن ها کارمندان بازنشسته را بار دیگر به خدمت فراخوانند و دست به تلاش هایی برای تامین آموزگار زبان برای آن ها بزنند.

در سال گذشته میلادی، هجوم پناهجویان آفریقایی و آسیایی از طریق دریا به قاره اروپا به یک مسئله دردناک انسانی تبدیل شد و هزاران پناهجو قبل از رسیدن به سرزمین موعود در دریا غرق شدند. همین اتفاق های دردناک، حس همدلی با پناهجویان را در میان مردم اروپا برانگیخت. حسی که اکنون با افزایش هجوم پناهجویان می رود تا به ضد خود تبدیل شود.

دستگیری ۱۳۰۰ متهم به قاچاق انسان

محل اسکان پناهنده ها در آلمان

سود نهایی غرق شدن زنان و مردان و کودکان بی گناه عاید قاچاقچیانی می شود که گاه صدها انسان را با دریافت هزینه ای سنگین بر کشتی هایی می نشانند که تنها برای حمل یک گروه کوچک ظرفیت دارد و سبب غرق کشتی ها می شوند. حتی امروز هم مرزبانان و گروه های امداد دریایی و ساحلی کشورهایی مثل ایتالیا و یونان تقریبا هرروز ده ها نفر را از کام مرگ نجات می دهند. سیاست جلوگیری از سوار شدن پناهجویان درمانده از جنگ و بی خانمانی و بعضا بی کاری و بی چشم اندازی بر کشتی های ناکارآمد، عملا شکست خورده است.

به موازات تلاشی بعضا ناکام برای پناه دادن به پناهجویان و رسیدگی سریع تر به تقاضاهای پناهندگی آن ها، مبارزه پلیس آلمان با قاچاقچیان انسان نیز تشدید شده است. براساس تازه ترین گزارش ها تنها ایالت جنوبی بایرن آلمان در ۶ ماهه نخست سال جاری ۱۳۰۰ نفر را به اتهام قاچاق پناهجویان دستگیر کرده و هم اکنون ۶۰۰ نفر از این متهمان در بازداشت موقت به سر می برند.

نگاهی به عناوین خبری رسانه های آلمان نشان می دهد که اوضاع این کشور تا چه حد آشفته شده است. یک پایگاه اینترنتی آلمانی در روز جمعه ۲۱ اوت چهار عنوان از تیترهای اصلی صفحه نخست خود را به گزارش هایی درباره مشکلات پناهجویان اختصاص داده است: دو مورد آتش افروزی شبانه در دو اقامتگاه، یک مورد مرگ یک پناهجوی زن در نتیجه ضربه ای که به سر او وارد آمده و تنها یک مورد خبر مثبت پشتیبانی یک بازیگر معروف آلمانی، مربی تیم ملی آلمان و چند چهره سرشناس دیگر از پناهجویان.

بنیاد تیل شوایگر برای پناهجویان

“تیل شوایگر” بازیگر جوان و سرشناس فیلم های سینمایی آلمان این روزها به خاطر ایجاد بنیادی برای پشتیبانی از پناهجویان مطرح ترین چهره رسانه های آلمانی است. او با جذب پشتیبانی گروهی از چهره های سرشناس عالم ورزش و هنر “بنیاد شوایگر” را با هدف کمک به پناهجویان تاسیس کرده و از همه مردم آلمان خواسته است رنجی را که پناهجویان در کشور خود و در راه رسیدن به آلمان تحمل کرده اند فراموش نکنند.

تیل شوایگر بازیگر سرشناس آلمانی برای حمایت از پناهجویان بنیادی تأسیس کرده است

به گزارش “اوسنابروکر تسایتونگ” تیل شوایگر تا روز ۲۱ اوت امسال توانسته است نیم میلیون یورو برای بنیاد خود جمع آوری کند. ۱۰۰ هزار یورو از این مبلغ را خود او و ۲۵ هزار یورو از آن را “یوآخیم لو” مربی تیم ملی فوتبال آلمان پرداخته اند. بنیاد تیل شوایگر از جمله می خواهد با ایجاد کارگاه ها و به کارگرفتن معلمان زبان در اقامتگاه های پناهجویان به آن ها کمک کند.

تیل شوایگر قرار بود با تاسیس بنیاد خود یک پادگان خالی مانده در شرق آلمان را به اقامتگاه پناهجویان تبدیل کند، اما این طرح به خاطر مشکلاتی که با مالک اصلی پیش آمده فعلا عقب افتاده است.

موافقان و مخالفان، تفاوت دیروز و امروز

در بیشتر بحث های رسانه ای پیرامون مشکل پناهجویان گفته می شود که به رغم همه مشکلات، آلمانی ها نسبت به ۲۰ سال پیش تفاهم بیشتری در مورد پناهجویان نشان می دهند. یک نظرسنجی هم که حدود ۴ هفته پیش انجام شده این را نشان می دهد. اگر این نظرسنجی امروز انجام شود آیا باز هم نتیجه همان خواهد بود؟ بعید به نظر می رسد. این روزها رسانه های آلمانی چنان هیاهویی بر سر موضوع پناهجویان به راه انداخته اند که شاید یک نظرسنجی دیگر نتیجه ای معکوس بدهد.

نظرسنجی ۴ هفته پیش را موسسه “امنید” به سفارش روزنامه جنجالی و راستگرای بیلد انجام داده است. بر اساس این نظرسنجی ۵۲ درصد آلمانی ها با کاهش کمک به پناهجویان مخالف و ۳۳ درصد با آن موافق بوده اند. ۱۵ درصد بقیه نظری نداشته اند.

یکی از بزرگترین مشکلات آلمان این است که تنها قربانیان جنگ و ناآرامی و استبداد در کشورهای آسیا و آفریقا نیستند که برای کسب پناهندگی به این کشور وارد می شوند، بلکه بیش از ۴۰ درصد آن ها را ساکنان کشورهای منطقه بالکان مثل آلبانی و کوزوو و حتی مقدونیه تشکیل می دهند.

در کشورهای حوزه بالکان در حال حاضر جنگ و بحران مهمی وجود ندارد. تنها فقر و بیکاری است که ساکنان این سرزمین ها به ویژه “سینتی ها” و “روماها” (کولی های اروپایی) را که در همه این کشورها پراکنده اند، وادار به فرار از زادگاه می کند.

آلمانی ها این گروه از پناهجویان را “پناهنده اقتصادی” می نامند و معتقدند باید بر سر راه ورود آن ها که هیچ شانسی هم برای کسب پناهندگی ندارند، موانع کارسازی ایجاد شود. از میان این گروه چیزی کمتر از یک درصد شانس آن را دارند که پس از سال ها ماندن در آلمان سرانجام اقامتی دریافت کنند که نام آن “دولدونگ” به معنای “تحمل” است. کسی که تحمل می شود، در آلمان حقوق اجتماعی بسیار محدودی دارد و از مشارکت سیاسی محروم است.

*جواد طالعی، شاعر، نویسنده و روزنامه نگار آزاد با بیش از ۴۰ سال سابقه روزنامه نگاری حرفه ای از سال ۲۰۰۰ میلادی به این سو مسئولیت دفتر اروپائی شهروند را به عهده دارد. او همزمان با رسانه های معتبر فارسی زبان دیگر مثل بی بی سی، رادیو فرانسه، دویچه وله و سایت های اینترنتی متعدد همکاری داشته است.