گفت وگوی شهروند با حسین افصحی نویسنده و کارگردان
آماری ندارم ولی در این مدت حدود بیست سالی که در تورنتو هستم، تا به حال در مورد تئاتر کودکان به زبان فارسی در این شهر نشنیده بودم. حالا شاید بشود گفت که “خروس زری، پیرهن پری”کاری از کلاس تئاتر “تماشاخانه”، به کارگردانی حسین افصحی، اولین در نوع خودش باشد که همین شنبه و یکشنبه (۲۹ و ۳۰ اکتبر) در مرکز هنرهای نمایشی ریچموندهیل به صحنه می رود.
حسین افصحی، دانش آموخته تئاتر در ایران و آلمان است. کار حرفه ای تئاتر را از سال ۱۳۵۰ در اداره برنامه های تئاتر در گروه “جعفر والی” آغاز کرد و پس از آن با بسیاری از کارگردانان و گروه های تئاتری همکاری داشته. در تلویزیون در گروه کودک و نوجوان کارگردانی و نویسندگی کارهای زیر را به عهده داشته: سریال های امانت، بهارک و مبارک، حواستو جمع کن خوب خوب، هوشی و موشی، بچه خوب می دونه و اولین سریال کمدی “بازم مدرسه ام دیر شد”. او از سال ۱۹۸۶ به خارج از کشور آمده و در زمینه تئاتر صحنه و کلاس های آموزش بازیگری در آلمان و کانادا مشغول به کار است.
به مناسبت به صحنه رفتن اولین تئاتر کودکان در تورنتو، با او گفت وگوی کوتاهی انجام دادیم.
حسین افصحی کارگردان “خروس زری، پیرهن پری”
تازه ترین کار تو “خروس زری، پیرهن پری” نوشته ی احمد شاملوست که در حوزه ی ادبیات کودکان قرار داره. آیا نمایش تو هم برای کودکان است؟
ـ خروس زری پیرهن پری، اولین کاست قصه کودکان است، که با همت زنده یاد زال زاده در موسسه فرهنگی ابتکار تهیه و پخش شد، فکر کنم بعد از تعطیلی کتاب جمعه بود. امتیاز این کاست در آن است که از حرفه ای ترین کادر استفاده شده؛ نوشته از احمد شاملو، موسیقی از بابک بیات، بازیگران از بهترین و با سابقه ترین بازیگران رادیو و تئاتر بودند. و به خاطر همین به اندازه یک سریال تصویری جای خود را در میان مردم باز کرد.
و اما پاسخ شما، بله این تئاتر کودکان است، ولی تئاتر کودکان واقعی. به خاطر اینکه همیشه وقتی می گوئیم تئاتر کودکان، این تداعی می شود که چند نفر روی صحنه می دوند، و صدایشان را لوس می کنند و حرف می زنند، ولی این یک تئاتر واقعی است با محتوا و جنس بازی برای کودکان. شاید بتوان گفت اولین تئاتر کودکان به زبان فارسی در تورنتو باشد. دقت کنید گفتم تئاتر کودکان، منظورم تئاتر عروسکی و یا خیمه شب بازی نیست.
چقدر به متن وفادار مانده ای؟ آیا فقط اسم و ایده را از آن گرفته ای و خودت بازنویسی کرده ای؟
ـ من تغییرات زیادی در متن داده ام، یکی از کاراکترها را عوض کردم، کار را امروزی و مدرن کردم، ولی با همه این ها فکر کنم هنوز ۵۰ درصد متن آقای شاملو باشد. البته برای اینکه یادی کرده باشم از زنده یادان “احمد شاملو” نویسنده و سراینده ترانه های خروس زری و “بابک بیات” آهنگساز موسیقی ترانه ها و نوستالوژی این کاست از اوریجینال خود ترانه ها در صحنه استفاده کرده ام.
ویژگی های این نمایش را بگو و اینکه قبلا هم تجربه ی این چنینی داشتی؟
ـ همانگونه که در بالا هم توضیح دادم، این تئاتر تمام ویژگی های یک نمایش را دارد، با این تفاوت که میزانسن ها (حرکت بازیگر در صحنه) برای کودکان باید درشت تر باشد و یا بازیگران باید بدن های آماده ای داشته باشند.
در مورد تجربه کار در این زمینه، در ایران نمایش “پرستوها” را برای کودکان در سالن اصلی تئاتر شهر اجرا کردم و در آلمان “غاز و پرنده ها” (از نیما) به فارسی و “یل و اژدها” (ترجمه احمد شاملو) را به آلمانی اجرا کرده ام.
از کار با بازیگران غیرحرفه ای بگو. آیا هنرجویانت توانسته اند از عهده ی نقش ها بربیایند؟
ـ کار کردن با بازیگران غیر حرفه ای از یک طرف بسیار سخت است و از طرف دیگر مزیت هایی دارد، چون آنها فرم پیدا نکرده اند و انعطاف لازم برای تغییر را دارند، البته من قبل از اینکه این نمایش را شروع کنم، یک دوره سه ماهه با بچه ها کار بازیگری کردم، همه کارهایی که به درد این نمایش می خورد را بدون آنکه بدانند نمایش چی هست انجام دادیم. خود تمرین نمایش یک ماه بود. من از کار بچه ها راضی ام و فکر می کنم که توانسته اند ایده های مرا پیاده کنند. تا ببینیم اجرا چه می شود.
در ضمن در این نمایش دوستان من عبارتند از: صدف کوروش نیا، رویا ریاضی پاچناری، سارا صلاحی، سروش صابر، سهند انعام زاده، که به غیر از سارا صلاحی که فارغ التحصیل کارگردانی از ایران است و اینجا هم در دانشگاه یورک طراحی نور و صحنه می خواند، و سه ماه کارگاه آموزشی را هم در کنار بقیه بود، باقی دوستان اولین تجربه حرفه ای تئاتر را انجام می دهند. در کنار این دوستان خانم بهار الماسی زحمت دستیاری کارگردان را به عهده گرفتند و آقای امیر امیرسلیمانی از دوستان و همکاران قدیمی ام که سی و اندی سال پیش زحمت طراحی صحنه نمایش پرستوها را در ایران به عهده داشت، خوشبختانه این شانس نصیبم شد که دوباره با هم در این سوی آبها کارکنیم. امیرسلیمانی طراحی و اجرای دکور، لباس و ماسک ها را برعهده داشته و کارش را بسیار زیبا انجام داده است.
با توجه به اینکه تئاتر به زبان فارسی برای کودکان در خارج کشور خیلی تازه است، استقبال چطور بوده؟
ـ خوشبختانه از این نمایش استقبال خوبی شده است. تئاتر کودکان بهتر است در سالن کوچک اجرا شود تا بتواند با کودکان ارتباط برقرار کند و برای همین در سالن کوچک ۲۰۰ نفره برای دو شب اجرا می کنیم که هزینه هایش بیشتر می شود، ولی با تشکر از مردم، تا حالا که من با شما صحبت می کنم، بلیت های اجرای شنبه تمام شده و برای یکشنبه تعدادی بلیت موجود است.
به امید دیدار دوستان در شب اجرای نمایش.
