گفتگو با شهرام تابع‌محمدی، مدیر جشنواره
تورنتو شهری است پر از جشنواره‌های مختلف و بخصوص جشنواره‌های فیلم آن، از جشنواره معروف بین‌المللی تا جشنواره‌های کوچک‌تر، محبوب خاص و عام هستند.
“جشنواره بین‌المللی سینمای دیاسپورا” یکی از گل‌های سرسبد جشنواره‌های شهر ما است. آخر کجای دنیا بهتر از تورنتو برای حرف زدن (و البته فیلم دیدن) راجع به دیاسپورا و دیاسپوراها و زندگی دیاسپورایی؟
گرچه سازمان‌دهندگان جشنواره کانادایی‌هایی با پیش‌زمینه‌های مختلف هستند، بنیانگذاری آن و بخش اعظم اداره آن را باید محصول زحمت ایرانی‌تباران شهر دانست. در واقع جشنواره در دو سال اول خود، ۲۰۰۱ و ۲۰۰۲، مخصوص سینمای دیاسپورای ایران بود و پس از این بود که تصمیم گرفته شد، گسترش داده شود.
شهرام تابع محمدی، مدیر جشنواره، در گفت وگو با شهروند می‌گوید: “امسال مهمترین مسئله این است که جشنواره در واقع دارد به ریشه اصلی‌اش برمی‌گردد… امسال پیشنهاد یکی از اعضای هیئت مدیره که خودش هم ایرانی نیست این بود که برگردیم به ریشه‌های ایرانی و جشنواره با فیلمی ایرانی شروع کنیم و مهمتر آن‌که بزرگداشتی داشته باشیم برای جنبش سبز ایران”.
این دقیقاً همان اتفاقی است که افتاده و سه‌شنبه هفته آینده، ۲ نوامبر، جشنواره دیاسپورا با فیلمی در مورد جنبش انقلابی ایران به نام “۲۰ روزی که تهران را تکان داد” افتتاح می‌شود. این مستندی زیرزمینی است که به بیست روز آخری که به انتخابات ریاست‌جمهوری ایران کشید، از نگاه یک گروه تئاتر می‌نگرد.
در کنار نمایش فیلمِ افتتاحیه جلسه بحث و گفتگویی با موضوع “جنبش سبز ایران” نیز موجود است.
تابع‌محمدی می‌گوید:”در عین حال فیلم‌های دیگری هم هستند که به ایران ربط پیدا می‌کنند”.
یکی از مهمترین این‌ها فیلم داستانی “تهران من، حراج” اولین ساخته کارگردان ایرانی ـ استرالیایی، گراناز موسوی، است که پیش از این در جشنواره بین‌المللی تورنتو نیز نمایش داده شده بود. تابع‌محمدی که موسوی را “کارگردانی جوان و بسیار مستعد” می‌نامد، در مورد این فیلم می‌گوید:”این فیلم هم در مورد مساله شورش فکری جوانان ایران علیه تفکر حاکم جمهوری اسلامی است و باز هم جزء سینمای زیرزمینی ایران به حساب می‌آید”.
علاوه بر این سه فیلم دیگر نیز به ایران مربوط می‌شوند. نجوا با باد که قبلا در هفته منتقدان جشنواره کن مورد تحسین قرار گرفته ساخته شهرام علیدی، کارگردان کردتبار اهل سنندج است. این فیلم که در نشریه لوموند نیز از آن تقدیر شده است در کردستان عراق ساخته شده و محصول این کشور است.
شهرام تابع محمدی مدیر جشنواره
دختران (Chicas) ساخته یاسمین رضا است که تابع‌محمدی او را “از مشهورترین نویسندگان تئاتر فرانسه” می‌نامد. رضای ایرانی‌الاصل در این فیلم هم داستانی از “بازگشت به ریشه‌ها” می‌گوید. قهرمان فیلم زن میانسال اسپانیایی‌تباری است که سه دخترش را در فرانسه بزرگ کرده و حالا این سه دختر بر سر دوست‌پسر جدید مادر با او درگیر شده‌اند.
آیلا ساخته‌ی کارگردان ترک‌تبار آلمانی از دیگر جلوه‌های امسال است. جالب اینجا است که هر دو بازیگر اصلی این فیلم نیز ایرانی هستند، پگاه فریدونی (زنان بدون مردان) و مهدی معین‌زاده.
اگر بخواهیم به مشهورترین فیلم جشنواره امسال اشاره کنیم احتمالا باید از “عجب آخرت محشری” (It’s a wonderful afterlife) سخن بگوییم که آخرین ساخته گوریندر چادا، کارگردان شهیر هندی‌تبار بریتانیا، است. چادا که با فیلم‌هایی مثل “مثل بکهام سانتر کن”، “باجی در ساحل” و “عروس و تعصب” شناخته می‌شود از مشهورترین کارگردانان “دیاسپورایی” جهان است. چادا در این فیلم، که عنوان آن مطابق معمول فیلم‌های او شوخی با عنوان فیلم مشهور “عجب زندگی محشری” است، باز هم به ماجراهای مربوط به دیاسپورا می‌پردازد؛ این بار داستان مادری هندی‌تبار که تلاش‌هایش در انگلستان برای شوهر دادن دخترانش به کشت و کشتار می‌انجامد.
نمایش فیلم او در این جشنواره برای اولین بار در کانادا است (و اولین نمایش آمریکای شمالی نیز تنها چند روز قبل از آن است).
تابع‌محمدی می‌گوید:”به جز یکی دو استثنا تمام فیلم‌ها برای اولین بار در کانادا یا تورنتو به نمایش در می‌آیند”.
از دیگر فیلم‌های دیدنی امسال جشنواره می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
“خدانشناس‌های طالیوود” (Miscreants of Taliwood) که عنوان آن ترکیبی است طالبان و هالیوود. تابع‌محمدی در مورد این فیلم می‌گوید:”این فیلم کمدی فوق‌العاده زیبایی است در مورد صنعت سینمای زیرزمینی در استان پشتونخوای پاکستان. جایی که درست زیر دماغ طالبان صنعت بسیار وسیعی از فیلم‌های بالیوودی هندی وجود دارد که در آن رقص و آواز و خلاصه هر چیز که از سینمای هند می‌شناسیم جریان دارد. کارگردانی استرالیایی هست که آن‌جا می‌رود و این فیلم را می‌سازد”. این فیلم قبلا هم در جشنواره تلوریدِ اسپانیا مورد تحسین قرار گرفته.
“پهلوان بالیوود” (Bollywood Hero) به گفته تابع‌محمدی در مورد بازیگری هلندی است که به مومبای می‌رود و همان‌جا شاهد تصادف و کشته شدن دختربچه خیابانی می‌شود و این زندگی‌اش را عوض می‌کند.
“اینجا و آن‌جا” (Here and There) کمدی دیگری است در مورد مردی آمریکایی که به صربستان می‌رود تا با دوست‌دختر دوستش ازدواج بکند و او را از طریق ازدواج به آمریکا بیاورد.
“باندوبی” (Bandhobi) فیلمی کره‌ای است در مورد عشق دختر نوجوان کره‌ای به مهاجری بنگلادشی در کره.
“زد کرو” (ZedCrew) که سال قبل از جلوه‌های پراقبال کن بود ساخته کارگردان نوظهور کانادایی، نوآ پینک، است که از هالیفکس می‌آید. پینک این فیلم را در زامبیا ساخته و در آن دنبال گروه رپی می‌رود که می‌خواهد هرجور هست خود را از زامبیا به نیویورک برساند (پینک خود نیز در نمایش فیلم حاضر خواهد بود).
و بسیاری فیلم‌های جذاب دیگر.
اختتامیه امسال جشنواره نیز، جمعه ۷ نوامبر، با کنسرتی است به نام “نور شرق” (Light of East) که در آن گروهی با همین نام نواهایی بی‌کلام از خاور نزدیک و میانه می‌زند.
تمام فیلم‌ها در سالن نمایش اینیس در دانشگاه تورنتو واقع در شماره ۲ خیابان ساسکس (نزدیک تقاطع سنت جورج و بلور) نمایش داده می‌شوند.
Innis Town Hall, 2 Sussex Avenue
بلیت ۱۰ دلار و برای دانشجویان و افراد مسن، ۸ دلار است. پاسِ کامل جشنواره، شامل کنسرت نهایی، ۸۰ دلار است. برای تهیه بلیت و دیدن برنامه کامل جشنواره می‌توانید از وب‌سایت
diasporafilmfest.com دیدن کنید یا با شماره تلفن ۴۱۶۵۷۱۲۱۵۰ تماس بگیرید.
چنانکه پیش‌تر گفتیم کمتر جایی در دنیا مثل تورنتو مناسب فیلم دیدن در مورد دیاسپوراها است، بخصوص برای کسانی که خودشان دیاسپورا هستند، پس ۱۰امین جشنواره فیلم دیاسپورا را، که از ۲ تا ۷ نوامبر در جریان است، از دست ندهید (حتی اگر همه این مقاله را خواندید و دارید از خودتان می‌پرسید:”حالا این دیاسپورا اصلا یعنی چه؟”)
