در پاسخ به فشارهای ترامپ برای افزایش بودجه نظامی، کشورهای عضو اتحادیه اروپا تاسیس پیمان دفاعی مشترک “پسکو” را تصویب کردند. حرکت به سمت یک سیستم نظامی مشترک، افزایش سال به سال بودجه نظامی و شرکت در ماموریت های خارج از اتحادیه اروپا هدف های اصلی پیمان پسکو است که در کنار ناتو و ورشو سومین پیمان نظامی جهان خواهد بود، هرچند که رهبران اتحادیه اروپا از برجسته کردن این اهداف می پرهیزند.

روز ۱۳ نوامبر امسال وزیران دفاع ۲۳ کشور عضو اتحادیه اروپا در بروکسل توافق اصولی تاسیس یک پیمان نظامی جدید با نام “پسکو” را امضا کردند. راه برای پیوستن سایر کشورهای عضو یا داوطلب عضویت اتحادیه اروپا نیز برای پیوستن به این پیمان باز است.

با تشکیل اتحادیه دفاعی اروپا که از آن به عنوان Pesco یا Permanent Structured Cooperation نام برده می شود، جهان معاصر که تاکنون دارای دو پیمان نظامی ناتو و ورشو بوده است، دارای یک پیمان نظامی دیگر هم می شود. البته رهبران اتحادیه اروپا تاکید ورزیده اند که هدف این همکاری، رقابت با ناتو یا جایگزینی آن نیست.

تا اینجای قضیه، شاید برای جلوگیری یکه تازی پیمان ناتو تحت سلطه ایالات متحده آمریکا بد نباشد، اما ۲۰ شرط عضویت در اتحادیه نظامی جدید، در میان صلح طلبان اروپا نگرانی هایی آفریده است. افزایش بودجه نظامی در هر سال، توسعه ظرفیت ارتش های موجود، مشارکت کشورهای عضو در پروژه های نظامی مشترک از مهم ترین این شرط ها است.

دست کم۲۰درصد بودجه نظامی رشدیابنده کشورها، باید صرف خرید تجهیزات نظامی جدید شود تا کمبودهای موجود آن ها را برطرف کند.

علاوه بر این کشورهای عضو پیمان پسکو موظف خواهند بود با تأمین جنگ افزار و نفرات، ماموریت های پسکو در خارج از اروپا را نیز تقویت کنند. به این ترتیب، روشن است که  پسکو نیز مانند پیمان های نظامی ناتو و ورشو، یک پیمان دفاعی نیست، بلکه ماموریت هابی را نیز در سراسر جهان به عهده خواهد گرفت.

 

پایان بی طرفی نظامی اتریش

تاکنون کشورهای دانمارک، بریتانیا، ایرلند، لهستان و پرتغال تصمیم نهائی خود را برای پیوستن به پیمان پسکو اعلام نکرده اند. در مقابل، اتریش که تاکنون همواره کوشیده است بی طرف بماند، جزو امضاکنندگان توافقنامه است.

پیمان پسکو قرار است تا نیمه دسامبر امسال رسما اعلام موجودیت کند. تا آن زمان کشورهایی که تاکنون مشارکت نکرده اند می توانند به پیمان نظامی جدید بپیوندند. کشورهای گروه سوم، یعنی کشورهایی که داوطلب پیوستن به اتحادیه اروپا هستند امکان پیوستن به پسکو را در آینده خواهند داشت.

 

نقش آلمانی ها در پسکو

آلمان عضویت خود در پسکو را در ماه اکتبر امسال تصویب کرد و همزمان پیشنهادهایی برای ایجاد زیرساخت های این پیمان ارائه داد. آموزش افسران، ایجاد واحد خدمات درمانی، یک شبکه لجستیکی و چند مورد دیگر در شمار پیشنهادهای این کشور است.

۱۵ کشور دیگر عضو پسکو نیز تاکنون ۴۷ پیشنهاد برای تشکیلات این پیمان ارائه داده اند.

زیگمار گابریل قائم مقام صدراعظم و وزیرخارجه آلمان از ایجاد پسکو به عنوان “یک قدم تاریخی” و “سنگ بنای توسعه اتحادیه اروپا” نام برده است. به گفته او کشورهای عضو اتحادیه اروپا در حال حاضر دارای ۱۸۰ سیستم تجهیزات جنگی متفاوت هستند، اما با پیوستن به پروژه های پسکو می توانند هزینه پردازی متمرکزتر و هدفمندتری داشته باشند.

آقای گابریل گفته است: “مجموع هزینه های نظامی همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا در حال حاضر برابر با ۵۰ درصد هزینه نظامی آمریکا است، اما کاربرد این هزینه ها تنها معادل ۱۵ درصد آمریکا است”.

 

پاسخی به دونالد ترامپ

نشریه سایت آلمان در گزارشی پیرامون پیمان پسکو آن را “پاسخ اروپا به دونالد ترامپ” نامیده است. این نشریه می نویسد: “طرح ایجاد یک سیستم دفاعی مشترک به سال ۱۹۵۴ بر می گردد. در آن سال “جامعه دفاعی اروپا” تاسیس شد، اما کشورهای عضو آن به ملاحظه ناتو تصمیم به ایجاد ارتش مشترک اروپا نگرفتند”.

در اروپا تا سال ۲۰۰۲ دیگر بحثی بر سر ضرورت ایجاد یک سیستم نظامی مشترک وجود نداشت. اما از آن پس حرکاتی در این زمینه آغاز شد. در سال ۲۰۰۵ یک هنگ نظامی مشترک اروپایی با ۳ هزار سرباز تشکیل شد، اما اختلاف بر سر تأمین بودجه سبب شد که این واحد هرگز ماموریتی به عهده نگیرد.

برای نخستین بار در بهار سال جاری اتحادیه اروپا دارای یک فرماندهی نظامی مشترک شد که تاکنون تنها وظایفی را در زمینه آموزش نظامیان در خارج از اتحادیه به عهده گرفته است.

در جریان مذاکرات مربوط به تشکیل پسکو هم، تاکنون درباره ایجاد “ارتش واحد اروپایی” صحبتی نشده است. بحث بیشتر بر سر همکاری برای پروژه های تجهیزات جنگی و دفاعی مشترک و نحوه مصرف بودجه نظامی کشورهای عضو است.

با این همه، تشکیل پسکو پاسخی به تهدیدات دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا ارزیابی شده است.

اورزولا فون در لاین وزیر دفاع آلمان

ترامپ در فردای ورود به کاخ سفید واشنگتن اروپایی ها را برای افزایش بودجه نظامی خود زیر فشار گذاشت و تهدید کرد که اگر این کار را نکنند، ناتو از تعهدات خود در برابر آن ها خواهد کاست.

رهبران اتحادیه اروپا بیمناک آن هستند که دونالد ترامپ این تهدید را عملی کند و ناتو در شرایط اضطراری آن ها را تنها بگذارد. با این همه تاکید دارند که پسکو رقیب یا جانشینی برای ناتو نخواهد بود.

اما خانم “اورزولا فون در لاین” وزیر دفاع آلمان در حاشیه نشست همتایان اروپایی خود در بروکسل گفته است: “برای ما خیلی مهم بود که پس از انتخاب رئیس جمهور آمریکا به عنوان اروپایی روی پاهای خودمان بایستیم”.