شماره ۱۲۱۰
درباره سیب و خواص دارویی و غذایی آن بارها در این صفحه مطالبی به اطلاع شما خوانندگان عزیز شهروند رسانیده ایم و انصاف نیست اگر باز درباره این میوه افسانه ای صحبت نکنیم
سیب حاوی مقدار زیادی از مواد غذایی است و مهمترین آن وجود آنتی اکسیدانهای بسیار قوی در این میوه است که می تواند سبب پیشگیری بسیاری از بیماریهای مزمن شود. طبق آمار موجود حدود ۲۲ درصد آنتی اکسیدانهای مورد نیاز روزانه بدن مردم آمریکا به وسیله مصرف سیب تامین می شود که رقمی است بزرگ.
به عبارت دیگر آنتی اکسیدان Phenols نوعی آنتی اکسیدان موجود در سیب است که نقشی مهم در سلامتی و بهزیستی بدن ایفا می نماید، زیرا کمیت و کیفیت آن در این میوه به صورتی است که نمی توان آن را با میوه های دیگر مقایسه نمود.
An apple a day, keeps the doctor away
ضرب المثل هایی درباره سیب و خواص آن وجود دارد که معروف ترین آن “با خوردن روزی یک عدد سیب دکتر به سراغ شما نخواهد آمد”، می باشد. گفته شده این ضرب المثل از جای دیگری به وجود آمده و آن اینکه An apple before going to bed, makes the doctor beg his bread. یعنی “اگر قبل خوابیدن یک عدد سیب بخورید، دکتر شما محتاج یک لقمه نان خواهد شد.” همه ی اینها نشانگر قدرت غذایی و دارویی سیب است که از قدیم به آن معتقد بودند و هنوز طب مدرن در این باره چیزهای جدیدی به دست می آورد و می آموزد.
در واقع املاح و ویتامین های موجود در سیب نسبت به آنتی اکسیدانها و پتاسیم و فیبر مخصوص موجود در آن اهمیت زیادی ندارند. Phenols آزاد موجود در سیب اهمیت خاصی به این میوه می دهد، زیرا با هیچ ماده شیمیایی موجود در سیب ترکیب نمی شود و همیشه به صورت آزاد وجود دارد که بهتر و سریعتر جذب شده و وارد گردش خون می شود.
تحقیقات علمی نشان می دهند که پوست سیب پرخاصیت ترین قسمت این میوه است. یکصدگرم از یک سیب کامل (با پوست) می تواند به اندازه ۱۵۰۰ میلی گرم ویتامین C خالص قدرت آنتی اکسیدانی داشته باشد. لازم به اشاره است که در یکصدگرم سیب فقط حدود ۶ میلی گرم ویتامین C وجود دارد و از نظر تغذیه نمی تواند اهمیت زیادی داشته باشد. در این صورت قدرت زیاد آنتی اکسیدانی سیب از آنتی اکسیدانهایی مانند phloridzin, Catechin, Quercetin, Phenols و اسید کلروژنیک و غیره است که در غذاهای دیگر کمتر دیده می شود.
مطالعات علمی همچنین ثابت کرده اند که سیب نقشی مهم در بهزیستی و سلامتی بدن دارد که به نمونه هایی از آنها در زیر اشاره می گردد:
ـ در سیب دو نوع فیبر محلول در آب و غیر محلول در آب وجود دارند که در حرکت غذا در روده ها و پیشگیری یبوست موثر هستند. فیبر Pectin که در پوست سیب وجود دارد یکی از بهترین نوع فیبر غذایی است که در طبیعت شناسایی شده است. پکتین سیب در روده بزرگ مقدار زیادی آب جذب می کند و حجم غذای مانده در روده بزرگ را افزایش می دهد که خود موجب پیشگیری بروز عارضه یبوست می شود.
ـ فیبرهای موجود در سیب خاصیت پیشگیری سرطان دارند، زیرا مواد سمی موجود در غذا و محیط زیست را که به هر وسیله ای وارد دستگاه گوارش شده اند، جذب نموده و با خود دفع می کنند. فیبرهای موجود در سیب همچنین تمام مخاط داخلی روده را تمیز می کنند و عمل تمیزکنندگی غیرقابل تصور آنها به صورتی است که شخص نیازی به تمیز کردن روده بزرگ توسط دارو و غیره ندارد.
ـ سیب می تواند قدرت فعالیت ریه را افزایش دهد. به همین جهت برای بیمارانی که دچار عارضه آسم هستند و یا به بیماریهای ریوی دچار می باشند، بهترین دارو است.
ـ فلاوونوئید Quercetin که رنگ قرمز پوست سیب را به وجود می آورد، علاوه بر خاصیت آنتی اکسیدانی آن از رشد سلولهای سرطان های ریه، سینه، پرستات، کبد و روده بزرگ جلوگیری می کند.
ـ پژوهشگران انگلیسی طی مطالعه علمی جالبی دریافتند که نوشیدن روزی نیم لیتر آب سیب PH ادرار را افزایش داده و دفع اسید سیتریک را بالا می برد که در مجموع از بروز سنگ کلیه، مخصوصا نوع اگزالات جلوگیری می کند.
ـ دانشمندان فنلاندی با بررسی بر روی رابطه فلاوونوئید و فیبر موجود در سیب که شباهتی با فلاوونوئید چای، پیاز و براکلی دارد معلوم ساخته اند که این مواد در سلامتی قلب و عروق نقش غیرقابل انکار داشته و از بروز سکته های قلبی و مغزی جلوگیری می کنند.
ـ بررسی های علمی بر روی حیوانات آزمایشگاهی نشان می دهند که سیب و ترکیبات موجود در آن می توانند میزان کلسترول بد (
LDL) خون را کاهش دهند. در ضمن سیب می تواند سبب افزایش کلسترول خوب (
HDL) خون گردد. به طور کلی افرادی که هر روز یکی دو عدد سیب می خورند دارای کلسترول طبیعی خون هستند و کمتر به عوارض پیچیده بالا بودن کلسترول دچار می شوند. Quercetin موجود در سیب می تواند عوارض کلسترول بالا را در عروق به تدریج خنثی نماید و سبب سلامتی و بهزیستی قلب و عروق گردد. خوردن روزی یک عدد سیب می تواند ۸ تا ۱۱ درصد از میزان کلسترول خون بکاهد. حال با خوردن دو عدد سیب این رقم به ۱۶ درصد خواهد رسید.
ـ نوع قند موجود در سیب فروکتوز است که قندی است ساده و در بدن به آهستگی شکسته شده و جذب می شود. این قند و ترکیبات دیگر سیب مانند فیبر نه تنها باعث بالا رفتن قند خون نمی شود، بلکه در نگهداری میزان طبیعی قند خون موثر خواهد بود.
ـ پوست بعضی از سیب ها حاوی مقدار قابل توجهی Phenols می باشد که بدن را در برابر اشعه خورشید (UV-B) محافظت می کند. بسیاری از سیب ها آلوده به مواد سمی و شیمیایی و حشره کش ها هستند و خوردن پوست اینگونه سیب ها توصیه نمی گردد، حتی اگر به دقت شسته شوند در این صورت فقط پوست سیب های سم نزده قابل خوردن می باشد.
پژوهشگران توصیه می کنند که به جای آب سیب بهتر است خود سیب مصرف شود، زیرا هر قسمتی از سیب حاوی مقداری املاح و ویتامین ها و آنتی اکسیدان ها و غیره هستند که هر کدام از آنها در بهزیستی و سلامتی بدن نقش دارند. در بررسیهای علمی به وضوح ثابت شده است که آب سیب هرگز نمی تواند جانشین سیب شود.
به طور خلاصه می توان گفت که سیب و ترکیبات آن سبب کاهش میزان تری گلیسیرید، کلسترول و قند خون می شود و از بروز بیماریهایی مانند آسم و ناهنجاریهای ریوی، یبوست و ازدیاد وزن جلوگیری می کند. پس روزی یک عدد سیب بخورید تا دکتر به سراغ شما نیاید.
براکلی و عوارض سیگار
اگر هنوز سیگار می کشید و یا سیگاری بودید و یا با یک نفر سیگاری همکار هستید و زندگی می کنید از براکلی جدا نشوید چون بهترین و قوی ترین ضد سموم سیگار است و از بروز عوارض ناجور سیگار جلوگیری می کند. پژوهشگران انستیتو سرطان Roswell Park در نیویورک گزارش می دهند که افراد سیگاری و یا آنهایی که به سیگار اعتیاد داشته اند بهتر است هر روز مقدار زیادی براکلی و سبزیهای خانواده براکلی مانند کلم دگمه ای، انواع دیگر کلم ها و غیره مصرف کنند تا ترکیبات موجود در این سبزیجات در بدنشان سم زدایی کنند و حتی اگر ناهنجاریهایی در ریه آنها به وجود آمده به تدریج التیام پیدا کند. البته باید به وضوح اشاره کرد که ترک سیگار در این زمینه می تواند کمک زیادی کند، زیرا از رسیدن سموم مختلفه به سلولهای بدن جلوگیری می شود و براکلی و ترکیبات آن بهتر می توانند در سم زدایی بدن موثر باشند.
در یک بررسی علمی تعداد ۹۴۸ نفر بیمار مبتلا به سرطان ریه با ۱۷۴۳ نفر از افراد سالم از نظر تغذیه و روش زندگی مقایسه شده اند. این بررسی نشان می دهد که در افراد سیگاری و آنهایی که سیگار را ترک کرده اند، خوردن مرتب براکلی، امکان بروز سرطان ریه را کاهش می دهد و آن شاید به علت ماده شیمیایی Bothiocyanates موجود در براکلی باشد که ضد سرطانی است بسیار قوی. در ضمن خوردن براکلی و سبزیجات خانواده براکلی به صورت خام موثرتر است، زیرا حرارت دادن این دسته از سبزیجات سبب کاهش قدرت ضد سرطانی آن می گردد.
در چند ماه گذشته دو مقاله علمی دیگر در رابطه با مصرف براکلی و پیشگیری سرطانهای مثانه و پروستات نیز به چاپ رسیده و اهمیت این سبزی را گواهی می دهند.
* دکتر پرویز قدیریان استاد دانشگاه مونتریال در تغذیه و استاد دانشگاه مک گیل در سرطان شناسی و کارشناس سازمان بهداشت جهانی است.
EPIDEMIOSEARCH@yahoo.com
