شهروند ۱۱۸۳
IPTV و Web TV نسل جدید تلویزیونها!
با گذشت نزدیک به دو دهه از ایجاد شبکه اینترنت و اولین پایگاه های اینترنتی (وب سایت ها)، حضور و تأثیر آنها به وضوح در زندگی ما حس می شود. اگر شبکه جهانی اینترنت و وب سایتها در سالهای اولیه صرفاً به منظور کسب اطلاعات و ارسال پست الکترونیکی آنهم به صورت محدود استفاده می شدند، امروزه به صورت ابزار جدایی ناپذیر زندگی روزمره درآمده اند و ما از آنها برای مقاصد مختلف از پژوهش های علمی گرفته تا جستجو برای رستوران دلخواه، رزرو بلیت هواپیما و هتل، تعیین وقت ملاقات با پزشک، خرید انواع کالاهای مورد نیاز، ثبت نام، پرداخت صورت حسابها، تحصیل، ملاقات با افراد جدید، تماس با دوستان و هزاران مورد دیگر استفاده می کنیم.
یکی از آخرین پدیده های وب، نسل جدید وب سایتهای تعاملی (Web 2.0) و تماشای ویدئوها و برنامه های دلخواه به صورت آنلاین می باشد. با گسترش چشمگیر دسترسی به اینترنت و بویژه اینترنت پرسرعت در سراسر جهان نسل جدیدی از وب سایتها پدید آمده اند که کاربران می توانند در آنها تغییراتی ایجاد نمایند و یا با آنها تعامل نمایند (Interactive)، به طور مثال می توانند یک ویدئو را انتخاب کرده و آن را تماشا کنند، آن را به جلو ببرند یا به عقب بازگردانند و یا مثلاً عکس های خود را بر روی یک وب سایت بارگذاری (Upload) کرده و به بقیه اجازه تماشای آن را بدهند.
این نسل نوین تکنولوژی وبی، زمینه ظهور بسیاری از وب سایت های پرطرفدار همچون شبکه های اجتماعی (Social Networks) و شبکه های آنلاین تلویزیونی، ویدئویی و به طور کلی چند رسانه ای (Multi Media) را با صدها میلیون کاربر فراهم آورده است.
به نظر می رسد که اینترنت به عنوان جوانترین عضو خانواده رسانه ها و با فراگیری بسیارش، انقلابی را در عرصه رسانه های دیداری و شنیداری آغاز کرده که روش مشاهده تلویزیون را هم به کلی دگرگون خواهد کرد. امروزه واژه های IPTV, Web TV, Online Video و Internet TV را بسیار می شنویم، از همین رو بر آن شدیم تا با آقای بهروز نیکو، یکی از هموطنان مقیم تورنتو که اطلاعات مفیدی دراین باره دارد و خود نیز دست اندرکار پروژه ای در زمینه IPTV است به گفت وگو بنشینیم. آنچه در ادامه می آید، ماحصل این گفت وگو است.
آقای نیکو، این روزها بسیار راجع به تماشای آنلاین ویدئوها، فیلم های سینمایی و برنامه های تلویزیونی می خوانیم و می شنویم، مخصوصاً واژه های IPTV و Web TV و Internet TV خیلی بیشتر استفاده می شوند. لطفا در این باره توضیح دهید.
بهروز نیکو: حتماً، با کمال میل. شبکه جهانی اینترنت این امکان را فراهم کرده که هرگونه بسته اطلاعات دیجیتالی ـ که می تواند یک فایل ساده حاوی نوشته ها (مانند یک نامه تایپ شده در MS Word) و یا یک تصویر (مانند یک عکس خانوادگی که با دوربین دیجیتال گرفته شده) یا یک فایل صوتی (همانند یک ترانه موسیقی به صورت MP3) و در نهایت یک فایل ویدئویی (همانند فیلم کوتاهی از یک واقعه خبری) ـ را از محل ذخیره شده به سایر نقاط بر روی شبکه اینترنت منتقل کنیم؛ به شرط اینکه هر یک از این فایلهای متنی، تصویری، صوتی و یا ویدئویی با مشخصات ویژه انتقال بسته های اطلاعاتی بر روی اینترنت (یا همان Internet Protocol) بسته بندی شده باشند.
به زبان بسیار ساده ما به منظور حمل و جابجایی کالاها در سراسر دنیا از طریق خطوط زمینی، دریایی و یا هوایی استانداردهای ویژه ای برای بسته بندی داریم، این استانداردها در مورد بسته بندی، حمل و جابجایی انواع اطلاعات دیجیتالی بر روی شبکه جهانی اینترنت نیز وجود دارند که Internet Protocol و یا به اختصار IP نامیده می شوند.
بر همین اساس واژه IPTV معادل Internet Protocol Television است که با توجه به توضیحات قبلی مشخصاً عبارتست از پخش برنامه های تلویزیونی از طریق اینترنت و بسته های IP. از این منظر تفاوتی در ماهیت اصلی IPTV با Web TV (برنامه تلویزیونی از طریق وب سایتها) و یا Internet TV (برنامه های تلویزیونی از طریق اینترنت) و همچنین Online Video (دسترسی و تماشای آنلاین ویدئوها) مشاهده نمی کنیم؛ چراکه تمامی اینها به انتقال تصاویر متحرک (برنامه تلویزیونی، ویدئویی، فیلمها و غیره) از طریق شبکه جهانی اینترنت اشاره دارند.
با تمام این احوال شاید بتوان با توجه به کاربردهای رایج این نامها برای خدمات مختلف پخش تصاویر متحرک از طریق اینترنت، واژه IPTV را برای نام گذاری آن مجموعه از خدمات تلویزیونهای اینترنتی که با بهره گیری از دستگاه های رسیور اینترنتی (Set–Top-Box) امکان تماشای تصویر برنامه های شبکه های مختلف را بر روی تلویزیون های معمولی موجود در منازل و دفاتر می دهند، استفاده کرد و همین خدمات را هنگامی که بدون استفاده از دستگاه Set-Top-Box و صرفاً از طریق وب سایتهای قابل دسترسی به وسیله دستگاه کامپیوتر عرضه می شوند Internet TV و یا Web TV نامید. همینطور بسیاری از وب سایتهای عرضه کننده انواع ویدئوها به صورت آنلاین همانند YouTube را می توان در گروه خدمات Online Video قرار داد.
آنچه مسلم است برای استفاده از این سرویس ها داشتن دسترسی به اینترنت و ترجیحاً پرسرعت آن (برای تماشای تصاویر با کیفیت مطلوب) شرط اساسی است.
با توجه به این دسته بندی ذکر شده تفاوت ها و مزیت های این خدمات نسبت به هم را چگونه ارزیابی می کنید؟
ـ بارزترین تفاوت بین خدمات تلویزیون های اینترنتی IPTV با سایر خدماتی از این دست استفاده از دستگاه های رسیور اینترنتی یا STB است. این دستگاه ها به زبان ساده بازکننده کد دریافت تصاویر تلویزیونی (Decoder) هستند. همانطور که رسیورهای تلویزیون های ماهواره ای امواج ماهواره ای منتقل شده از طریق آنتن های بشقابی را به تصاویر قابل مشاهده تبدیل می کنند، دستگاه های Set-top-Box نیز با اتصال به اینترنت از یکسو و به دستگاه تلویزیون از سوی دیگر وظیفه دریافت و پخش تصاویر از طریق اینترنت را عهده دار می باشند. دستگاه STB به کاربران امکان میدهد تا بدون نیاز به هرگونه کامپیوتر به راحتی با استفاده از دستگاه کنترل از راه دور مربوطه برنامه های دلخواه خود را انتخاب و به صورت زنده و یا درخواستی بر روی صفحه تلویزیون خود مشاهده کنند. این موضوع برای بسیاری از مردم که تماشای تلویزیون را در آسایش اتاق نشیمن خود ترجیح می دهند، جالب توجه است.
در مورد تلویزیون اینترنتی از طریق Web، تمامی سرویس ها از طریق یک وب سایت و دستگاه کامپیوتر ارائه می شوند. کاربران معمولاً به وب سایت مورد نظر مراجعه کرده و با استفاده از ماوس و صفحه کلید کامپیوتر خود برنامه های موردنظر را انتخاب و مشاهده می کنند. این شیوه اگرچه آسایش و شاید برخی از جذابیت های تماشا از طریق STB و تلویزیون را ندارد ولیکن به دلیل قابل دسترس بودن از طریق وب، قابلیت جابجایی و همراهی بیشتری را به کاربر میدهد. یعنی شما می توانید با استفاده از یک کامپیوتر قابل حمل (Lap Top) و یا هر وسیله قابل حمل دیگر با قابلیت مرورگری وب (به طور مثال یک تلفن هوشمند نسل سوم مانند iPhone یا Blackberry ) در هر کجا که دسترسی به اینترنت داشته باشید برنامه های مورد علاقه خود را تماشا کنید.
واقعیت این است که بیشترین عرضه کنندگان خدمات تلویزیون و ویدئو اینترنتی به منظور برآورده کردن تمامی سلیقه ها و خواسته های مشتریان خود به سمت عرضه این خدمات از هر دو طریق و حتی تعامل بین ایندو حرکت می کنند. بسیاری از سرویس های تلویزیون های اینترنتی امروزه به نوعی و با اندک تفاوتهایی هم به وسیله دستگاه های STB و هم از طریق وب قابل دسترسی هستند، ولی چندان دور نیست زمانی که شما در حال مشاهده مسابقه فوتبال مورد علاقه خود به طور زنده در منزل هستید و به دلیلی مجبور می شوید که به محل کار خود بروید، مسابقه را در زمان خروج از منزل از طریق دستگاه STB متوقف کرده در طول راه ادامه مسابقه را از همان نقطه توقف به بعد از طریق گوشی تلفن هوشمند خود که به صورت بی سیم به اینترنت متصل است دنبال کنید تا به دفتر کار خود رسیده و در آنجا ادامه مسابقه را از طریق کامپیوتر خود مشاهده و پیگیری کنید. اگر به دلیل مشغله کاری در دفتر کار قادر به مشاهده دقایق پایانی مسابقه نیز نبودید، بدون هیچ ناراحتی آن دقایق را پس از بازگشت به منزل به صورت ضبط شده از بخش برنامه های درخواستی دستگاه STB خود انتخاب کرده و تماشا کنید.
در واقع مفهوم جدید تلویزیون عبارت است از: آنچه که شما علاقمند به تماشای آن هستید، در هر کجا که هستید، به هرگونه که دوست دارید و در هر زمان که می خواهید بایستی در دسترس شما باشد. و یا به صورت خلاصه تلویزیون، آنگونه که شما دوست دارید!
فکر می کنید چه مدت زمانی طول خواهد کشید تا این خدمات پدید آیند؟
ب. نیکو: این خدمات در حال حاضر وجود دارند و منظورم این نیست که دقیقا براساس سناریوی بالا و به صورت فراگیر و عمومی وجود دارند ولیکن تکنولوژی مربوط به آنها کاملا موجود است. سیستم های IPTV و WebTV را که توضیح دادم و مشاهده تصاویر متحرک از طریق دستگاههای تلفن نسل سوم هم که چند سالی است رایج شده. نکته مهم ارائه این خدمات به صورت هماهنگ و متصل به هم از سوی شرکتهای عرضه کننده خدمات رسانه ای است که این بخش هم با توجه به ضرورتهای بازار به سرعت در حال تکمیل و توسعه است. شرکتهای بزرگی همچون Motorola, Nortel, Sony-Ericsson, Nokia, AT&T و Cisco سرمایه گذاریهای فراوانی را در زمینه ایجاد شبکه های نسل جدید (NGN) که از طریق آنها خدمات رسانه ای و ارتباطاتی مورد نیاز قابل ارائه می باشد، انجام داده اند. این سرمایه گذاریها به همراه حمایتها و سرمایه گذاری های انجام گرفته از سوی شرکتهای بزرگ نرم افزاری و سخت افزاری همچون Microsoft ، Google و Apple در آینده ای بسیار نزدیک (ظرف ۵ تا ۷ سال آینده) منجر به ارائه مجموعه خدمات فوق الذکر و بسیار فراتر از آنها خواهد شد.
آقای نیکو، چرا شرکتها به سمت IPTV حرکت کرده اند؟ و این خدمات چه فوایدی برای مردم نسبت به خدمات تلویزیونهای کابلی و یا ماهواره ای دارد؟
ب. نیکو: گسترش دسترسی مردم به اینترنت و افزایش چشمگیر سرعت انتقال اطلاعات با استفاده از خطوط اینترنت با پهنای باند وسیع (Broadband Internet) ارائه بسیاری از خدمات از طریق اینترنت و از جمله انتقال فایل های ویدیویی که معمولا حجم نسبتا بالایی را دارند مقرون به صرفه کرده است. همچنین کیفیت دریافت این تصاویر امروزه با کیفیت تصاویر دریافتی از روشهای قدیمی همچون تلویزیون های کابلی و ماهواره ای برابری می کند و در بعضی موارد بهتر است. فراگیری دسترسی به اینترنت با بیش از صدها ملیون کاربر در سطح جهان بهترین فرصت را برای شرکتهای عرضه کننده خدمات اینترنت (همچون شرکتهای Telecommunication و Cable) فراهم آورده است تا از طریق خطوط اتصالی که به منازل و مکانهای تجاری دارند سایر خدمات همانند IPTV را نیز به مردم ارائه کنند. درضمن شرکتهای تجاری و تولیدکنندگان انواع نرم افزار و سخت افزار سعی در بهره برداری از موقعیت بوجود آمده در جهت فروش محصولات و خدمات خود دارند.در تاکید بر روی اهمیت IPTV شاید ذکر این نکته خالی از لطف نباشد که Microsoft بعنوان بزرگترین شرکت نرم افزاری جهان سرمایه گذاری های فراوانی را در نرم افزارهای مربوط به IPTV انجام داده است و بیل گیتس، بنیانگذار این شرکت درباره IPTV اعلام کرده که:”تغییرات شگرفی در پدیده تلویزیون در حال وقوع است، در ظرف ۴ ،۵ سال آینده از شکل کنونی خود با پخش عمومی برنامه ها به سمت پخش برنامه های تلویزیونی دلخواه افراد حرکت می کند و برنامه های تلویزیونی پخش شده از طریق سیستم تلویزیونهای عادی به هیچ وجه توانایی رقابت با پخش برنامه ها از طریق IPTV را نخواهند داشت.”
ولی نگفتید فایده این خدمات و مزیت نسبی آنها در مقایسه با سرویس های عادی تلویزیون و ویدئو چیست؟
ـ در واقع آنچه که شرکتها عرضه می کنند پاسخ به نیاز مردم در هر زمانه خاص است. این روزها مردم دوست ندارند که برای چیزهایی که لازم ندارند و یا وقت استفاده از آن را ندارند پول صرف کنند. در ضمن علاقمندند تا از اوقات فراغت خود به بهترین شکل استفاده کنند و همچنین برروی خدمات مورد استفاده خود کنترل داشته باشند. خدمات تلویزیون اینترنتی تمامی اینها و بسیاری بیشتر را به مردم عرضه می کند.
همانطور که قبلا گفتم هر آنچه که از طریق اینترنت به مردم ارائه شود می تواند خاصیت دو سویه و تعاملی داشته باشد. بنابراین شما می توانید با IPTV در نحوه پخش، زمانِ پخش و انتخاب آنچه پخش می شود دخالت کنید. در ضمن اینترنت دارای محدودیت جغرافیایی بسیار کمتری است. مردم نمی توانند برنامه های ماهواره ای یک شبکه تلویزیونی را دریافت کنند مگر اینکه در محدوده جغرافیایی مربوطه زندگی کنند در حالی که آنچه بر روی اینترنت عرضه می شود به سادگی در سراسر جهان قابل دسترسی است.
در ضمن مردم از این طریق می توانند بسیاری از خدمات را به صورت یک جا دریافت کنند و هزینه کمتری بپردازند (مثلا خدمات سه گانه اینترنت، تلفن و تلویزیون اینترنتی) یا می توانند راجع به برنامه مورد علاقه خود نظر بدهند و آن را به دوستان خود توصیه کنند. می توانند آنچه را که دوست دارند جستجو کرده و تماشا کنند و بسیاری از فواید دیگر. به طور کلی از طریق IPTV بسیاری از قابلیت های جالب Web به تلویزیون اضافه می شود.
تا چه حد موضوع مالکیت معنوی و حقوق تکثیر و انتشار (Copy Right) قابل رعایت بر روی پخش اینترنتی برنامه های تلویزیونی و ویدیویی است؟ به نظر می رسد که این مقوله باعث نگرانی بسیاری از صاحبان آثار هنری و برنامه ها برای پخش اینترنتی این آثار بوده است.
ـ حقوق تکثیر و انتشار آثار و مالکیت معنوی صاحبان این آثار Copy Right به صورت کامل با استفاده از تکنولوژیهای موجود قابل رعایت است. سئوال این است که آیا تمامی عرضه کنندگان خدمات IPTV ،Web TV و یا On line Video علاقمند به رعایت این حقوق هستند یا خیر؟
در مبحث پخش دیجیتالی فایل های ویدئویی موضوع مدیریت حقوق پخش دیجیتال (Digital Rights Management DRM) مطرح می شود. در حال حاضر نرم افزارها و سخت افزارهای بسیاری طراحی و توسط شرکتهای مختلف به بازار عرضه شده اند که به ارائه دهندگان خدمات تلویزیون اینترنتی امکان می دهند که چگونگی تعامل و استفاده کاربران از محتوای برنامه های موجود را مدیریت نمایند. به طور مثال یک وب سایت عرضه کننده فیلم های سینمایی به صورت آنلاین می تواند دقیقا تعیین کند که چه کاربرانی کدام فیلم ها را می توانند به صورت رایگان، کدام فیلم ها را با پرداخت حق اشتراک ماهیانه و کدام ها را با پرداخت به ازای هر بار دسترسی تماشا کنند و یا مجاز به Download کدام فیلم ها به ازای چه مبلغ پرداختی خواهند بود.
با به کارگیری DRM مناسب هیچ کاربری قادر به استفاده غیرقانونی از آثار موجود، خارج از آنچه که سیستم به وی اجازه دهد نخواهد بود. بنابراین صاحبان آثاری (اعم از فیلم ها، برنامه های تلویزیونی و غیره … ) که با مجموعه های معتبر اقدام به عقد قرارداد می نمایند اطمینان خواهند داشت که آثارشان با دریافت حقوق متناسب در اختیار عموم از طریق اینترنت قرار می گیرد.
مشکل عمده ای که من در این بخش می بینم این است که بسیاری از ارائه دهندگان خدمات تلویزیون اینترنتی، خود علاقه ای به عقد قرارداد با صاحبان آثار و رعایت حقوق Copy Right آنها ندارند. در واقع به دنبال سودجویی و فرصت طلبی هستند که بتوانند با سرقت دیجیتالی (Digital Piracy) آثار آنها را بر روی وب سایتهای خود قرار داده و از طریق جذب کاربران فراوان به وب سایتهای خود، از طریق آگهی های اینترنتی به کسب درآمد بپردازند بدون اینکه هیچ سهمی از درآمدهای خود را به صاحبان این آثار اختصاص دهند. البته این روند رو به کندی است و به زودی شاهد برخوردهای قانونی و انسداد بسیاری از این وب سایت های غیرمجاز خواهیم بود. از سوی دیگر صاحبان آثار با کمک ارائه کنندگان قانونی خدمات تلویزیونی و ویدیویی اینترنتی در حال عرضه اینترنتی محصولات خود با قیمت های معقول و کیفیت بسیار مناسب هستند که این موضوع در آینده ای بسیار نزدیک بسیاری از مردم را از استفاده غیرقانونی این آثار برحذر خواهد داشت.
من اعتقاد دارم که درآینده بسیار نزدیک تنها شرکت ها و خدمات دهندگانی در عرضه IPTV موفق خواهند بود که توانایی سرمایه گذاری های گسترده در زمینه کسب مجوزهای قانونی پخش برنامه های تلویزیونی را داشته باشند. به عبارت دیگر با رعایت هرچه بیشتر حقوق Copy Right پخش برنامه های تلویزیونی از طریق اینترنت، افراد و موسساتی که امکان خرید و کسب مجوز پخش این برنامه ها را ندارند و یا به دلایلی تمایل به این کار ندارند قادر به ادامه فعالیت نخواهند بود.
از شما تشکر می کنیم برای وقتی که در اختیار ما قرار دادید و اطلاعات مفیدی که ارائه نمودید.
