دکتر مهدی فروغ، استاد فرهیخته و فرزانه ادبیات نمایشی و موسیقی شناسی، درگذشت. همه کسانی که از سال های میانی دهه ی سی به این سو با تئاتر نوین ایرانی سر و کار دارند
شهروند ۱۲۰۰ ـ پنجشنبه ۲۳ اکتبر ۲۰۰۸
دکتر مهدی فروغ، استاد فرهیخته و فرزانه ادبیات نمایشی و موسیقی شناسی، درگذشت. همه کسانی که از سال های میانی دهه ی سی به این سو با تئاتر نوین ایرانی سر و کار دارند، خدمات پی گیر و پرارزش دکتر مهدی فروغ را در پاگرفتن و غنای فرهنگ تئاتری کشور ما به خاطر دارند و هر یک به گونه ای از حضور و تأثیر پر بار او بهره برده اند.
وی ابتدا اداره هنرهای دراماتیک و انجمن دوستداران تئاتر را در اداره هنرهای زیبای کشور تأسیس کرد و چند سال بعد هنرکده هنرهای دراماتیک را بنیاد گذاشت. این مسئولیت ها او را از کار مداوم تحقیق و تألیف و ترجمه در زمینه های ادبیات و موسیقی ایرانی، موسیقی کلاسیک، همچنانکه نمایشنامه و ادبیات نمایشی جهان غرب باز نمی داشت.
دکتر فروغ از جمله شخصیت هائی بود که فضیلت و دانش را با تقوا و پاکدامنی توأمان دارند و شاگردانش هم از علم و آگاهی او می آموختند و هم از خلق و خو و دلبستگی اش به ارزش های انسانی.
ما دوستداران و علاقمندان و شاگردان قدیمی دکتر مهدی فروغ، که در پاریس یا حومه آن اقامت داریم، درگذشت او را به اهل ادب و فرهنگ میهنمان، همچنانکه به خویشان و نزدیکان او، بویژه به فرزند ارجمند ایشان، استاد موسیقیدان علی فروغ، تسلیت می گوئیم.
هومن آذرکلاه ـ پرویز احمدی نژاد ـ بهمن امینی ـ سام بدری ـ علی بدری ـ عزیز الله بهادری ـ حمید جاودان ـ محمّد جلالی (سحر) ـ بهی جنتّی عطائی ـ مریم خاکی پور ـ حمید دانشور ـ رضا دانشور ـ فریبرز دفتری ـ ابراهیم دینا ـ صدرالدین زاهد ـ بهروز شاه محمّدلو ـ کاظم شهریاری ـ حسین طاهری دوست ـ شاهرخ مشگین قلم ـ عباس معیری ـ فتنه مقدّم ـ ابراهیم مکّی ـ منوچهر نامورآزاد ـ شکوه نجم آبادی ـ محسن یلفانی
فرازهایی از زندگینامه مهدی فروغ
دکتر مهدی فروغ یکی از پیشکسوتان تئاتر ایران درگذشت. دکتر فروغ ۱۲۹۰ در شهر اصفهان به دنیا آمد و درسن نود سالگی (۲۴ سپتامبر ۲۰۰۸) در آمریکا چشم از جهان فرو بست!
در اینجا برای آشنایی بیشتر از زندگی نامه شخصی و هنری دکتر فروغ مطلبی را درج میکنیم که پیش از این در شماره نهم کتاب نمایش (دی ماه ۱۳۷۹/ دسامبر ۲۰۰۰) به مناسب بزرگداشت وی در آمریکا درج شده بود. این نوشته به همراه دو نوشته دیگر توسط خانم عزت گوشه گیر برای کتاب نمایش تهیه شده بود. علاقمندان برای کسب اطلاعات بیشتر در این باره و همچنین دیگر مطالب مرتبط میتوانند به بخش کتاب نمایش در سایت چهره (www.chehreh.net) مراجعه کنند.
دکتر مهدی فروغ در ۲۳ آبانماه ۱۲۹۰ در شهر اصفهان در محله‌ی دالبتی چشم به جهان گشود. ششماهه بود که پدرش بدرود زندگی گفت و مادر شیردل و قدرتمند، به تربیت او همت گماشت.
تحصیلات ابتدایی را وی در دو مکتب و پس از آن در مدرسه‌های جدیدالتاسیس اصفهان گذراند و دوره‌ی متوسطه را در اصفهان و شیراز ادامه داد و سپس به تهران رفت و در دانشسرای عالی ثبت‌نام کرد. در آغاز ورود، وی به ریاست انجمن تئاتر و موسیقی دانشسرای عالی انتخاب شد.
دکتر عیسی صدیق در زندگینامه‌ی خود مینویسد:"در انجمن نمایش و موسیقی دانشسرای عالی، عده‌ای از دانشجویان استعداد و موهبت خاص خود را ظاهر ساختند و از بین آنان اشخاصی مانند روح‌الله خالقی، برکشلی، مفتاح و مهدی فروغ مصدر خدمات مهم به موسیقی و نمایش شدند."
پس از پایان یافتن دوره‌ی تحصیل در دانشسرای عالی، مهدی فروغ در آغاز سال ۱۳۱۷ عازم انگلستان شد و به آکادمی پادشاهی هنرهای دراماتیک راه یافت و به عنوان بهترین شمشیرباز سالِ در آکادمی انتخاب گردید و به دریافت جوایزی نائل آمد.
پس از گرفتن دیپلم در پایان سال ۱۳۲۴ به ایران بازگشت. در شرایط نامطلوبِ پس از جنگ جهانی دوم که ایران از نظر اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و آموزشی در شرایط نابسامانی بسر میبرد، وی به تدریس فرم و زیباشناسی در موسیقی در هنرستانِ عالی موسیقی مشغول شد.
در تابستان سال بعد، وی با فخرالزمان دولت‌آبادی که نخستین دختر ایرانی بود که ضمن تحصیل موسیقی غربی در کنسرواتوارهای موسیقی بلژیک به تدریس نیز اشتغال داشت، ازدواج کرد.
در سال ۱۳۲۹ با خانواده عازم آمریکا شد و در دانشگاه کلمبیا در رشته‌ی ادبیات و نمایشنامه‌نویسی و صحنه‌آرایی به تحصیل پرداخت. در سال ۱۳۳۵ به ایران بازگشت و اداره‌ی هنرهای دراماتیک و سپس دانشکده هنرهای دراماتیک را تاسیس و دو کتابخانه‌ی مهم فرهنگی را نیز دایر کرد.
از سال ۱۳۴۱ تا ۱۳۵۴ ریاست اداره هنرهای دراماتیک و دانشکده هنرهای دراماتیک را بر عهده داشت. وی سالها به تدریس تاریخ ادبیات موسیقی علمی، زیباشناسی در موسیقی علمی، نقد و بررسی هنر و ادبیات نمایشی، فن بیان و نمایشنامه‌نویسی، کارگردانی و آواشناسی و تاریخ تئاتر جهان مشغول بود.
از سال ۱۳۳۵ به تالیف و ترجمه‌ی کتابها و نمایشنامه‌های متعددی پرداخت. از جمله آثاری که دکتر فروغ به فارسی برگردانده است بدین قرارند :
۱- پدر؛ آگوست استریندبرگ، نشر ابن‌سینا تهران۱۳۳۶.
۲- باغ‌وحش شیشه‌ای؛ تنسی‌ویلیامز، نشر معرفت و فرانکلین، تهران ۱۳۳۶.
۳- اشباح؛ هنریک ایبسن، بنگاه نشر و ترجمه، تهران ۱۳۳۹.
۴- خانه‌ی ارواح؛ هنریک ایبسن، بنگاه نشر و ترجمه، تهران ۱۳۳۹.
۵- فن نمایشنامه‌نویسی؛ لاجوس اِگری، انتشارات زوار، تهران ۱۳۳۶.
۶- چگونه از موسیقی لذت ببریم؛ آرون کوپلند.
۷- مردان موسیقی؛ والاس براکوی و هربرت وانیسک.
۸- شاهنامه و ادبیات دراماتیک؛ اداره کل نگارش وزارت فرهنگ و هنر، تهران ۱۳۵۴.
۹- قربانی دادن ابراهیم در تعزیه ایرانی، سازمان جشن و هنر (متن انگلیسی).
۱۰- مدیریت مجله نمایش؛(به همراه پرویز سلطانی)، از انتشارات اداره هنرهای دراماتیک (هنرهای زیبای کشور)، دوره دوم، تهران ۱۳۳۸.
علاوه بر اینها دکتر فروغ نمایشنامه‌هایی نیز نوشته است و همچنین آهنگهای فراوانی ساخته است که همگی آماده چاپ هستند.
فرزند ایشان دکتر علی (سیروس) فروغ که متبحر در نواختن ویلن کلاسیک است، هم اکنون در دانشگاه روزولتِ شیکاگو به تدریس اشتغال دارد.
