لیلا سعادتی
اوایل امسال، معاونت اجتماعی و پیشگیری سازمان بهزیستی تهران با نگرانی رو به خبرنگاران کرد و گفت؛ تا دو سال آینده در بیمارستان های کشور با کمبود تخت برای بیماران روانی مواجه خواهیم بود. او که نگرانی خود را هشداری برای مسئولان نظام تلقی می کرد افزود؛ متاسفانه مسئولان اجتماعی نظام، مشکل اعتیاد جوانان به ماده مخدر شیشه را جدی نمی گیرند در حالیکه تا دو سال آینده با معضل بیماران روانی که معتاد به شیشه هستند روبه رو خواهیم بود و چون درمانی هم برای بهبودی این دسته از معتادان وجود ندارد معلوم نیست چه خواهیم کرد؟ سخنان این مسئول اجتماعی در حالی با نگرانی مطرح می شود که همین چند سال پیش، کارشناسان به شیوع ماده مخدر کراک در میان جوانان هشدار داده بودند، اما چون گوش شنوایی برای مسئولان نظام جمهوری اسلامی وجود ندارد، این ماده مخدر خطرناک جای خود را خیلی زود میان جوانان باز کرد تا آنجا که گوی سبقت را از موادی چون تریاک و هرویین ربود و به اصلی ترین ماده مصرفی در ایران تبدیل شد. حالا هم یکی دو سالی می شود که با ارزان شدن شیشه و در دسترس بودن آن، این مواد می رود که جای کراک را بگیرد.
۲۵ میلیون نفر درگیر اعتیاد
این روزها در ایران قوانین اجتماعی و فرهنگی بسیاری یا به تصویب می رسد و یا به اجرا گذاشته می شود؛ اجرایی شدن دستورالعمل و قوانینی مربوط به نوع مدل موی پسران، نوع پوشش جوانان، رنگ موی زنان و بسیاری بگیر و ببندهای دیگر، که با سخت گیری های برخی روحانیون و تندروها نیز همراه است. این قوانین در حالی اجرا می شود که هنوز دولت و مجلس نتوانسته اند قوانین سفت و سخت درباره تولید و قاچاق مواد مخدر صنعتی از قبیل شیشه را تصویب کنند و نبود چنین قانونی نه تنها جوانان را در معرض خطر قرار داده، بلکه کانون بسیاری از خانواده ها را هم از هم متلاشی کرده است. اوایل سال ۸۸، در همایش مبارزه با اعتیاد که در ستاد مبارزه با مواد مخدر ناجا برگزار شد، یکی از استادان دانشگاه و کارشناس حوزه اعتیاد پشت تریبون قرار گرفت و گفت؛ در ایران ۲۵ میلیون نفر از مردم به صورت مستقیم یا غیر مستقیم درگیر معضل اعتیاد هستند. در آن زمان، ارائه این آمار واکنش مسئولان حوزه مواد مخدر را برانگیخت و رییس نیروی انتظامی بارها تعداد معتادان کشور را کمتر از دو میلیون نفر اعلام کرد و با ابراز خرسندی بر این نکته تاکید کرد که در چند سال اخیر و با راه اندازی کمپ های ترک اعتیاد، بر تعداد کسانی که اعتیاد خود را ترک می کنند افزوده شده است. این در حالی است که در چند سال اخیر ارایه نشدن آمار درست از سوی مسئولان، به محل چالشی میان کارشناسان و مسئولان تبدیل شده است تا آنجا که برخی از فعالان حوزه اعتیاد مسئولان را مسبب اعتیاد جوانان می دانند.
با وجود آنکه آمار شفافی درباره تعداد معتادان کشور وجود ندارد، اما کارشناسان می گویند بیش از یک سوم این افراد را معتادان به شیشه تشکیل می دهند و از آنجا که اعتیاد به این نوع ماده بسیار خطرناک است به زودی باید منتظر فاجعه ای در جامعه بود.
تولید بیشتر، قیمت ارزانتر
بیش از ۴سال است که سیاست‌های کلی نظام در مورد مبارزه با مواد مخدر اعلام شده، اما هنوز قوانین با این سیاست‌ها متناسب نشده و خلاء های زیادی درباره تولید، فروش، عرضه و قاچاق مواد مخدر صنعتی و روانگردان وجود دارد. در حال حاضر اگر فردی با خود چند گرم شیشه حمل کند و توسط پلیس دستگیر شود فقط ۵۰ هزار تومان جریمه نقدی به این فرد تعلق می گیرد. نبود قوانین درباره خرید و فروش شیشه باعث شده که هم سران باند شیشه به راحتی به کار خود ادامه دهند و در موقع دستگیری نیز با قید ضمانت آزاد شوند و هم با توزیع زیاد این ماده در شهرها و کاهش قیمت آن، تعداد بیشتری از جوانان به مصرف آن رو آورند. این در حالی است که قانون مبارزه با مواد مخدر در کمیسیون قضایی مجمع تشخیص مصلحت نظام خاک می خورد و مدت‌هاست که می‌گویند این قانون تا تصویب نهایی راهی ندارد، اما همچنان قاچاقچیان مواد مخدر آزادانه به توزیع و فروش انواع مواد در شهرهای کوچک و بزرگ ادامه می دهند. بر اساس آمار ستاد مبارزه با مواد مخدر روند افزایش تولید و مصرف شیشه به حدی است که در سال ۸۶، ۴۲ کیلوگرم شیشه، در سال ۸۷، ۲۶۵ کیلوگرم، در سال ۸۸، ۹۵۱ کیلوگرم و در ۴۵ روز اول امسال ۲۵۱ کیلوگرم شیشه توسط ماموران نیروی انتظامی کشف شده و تا کنون دو هزار قاچاقچی شیشه نیز دستگیر شده اند که بلافاصله نیز آزاد شده اند.
دعوای نمایشی
اعتیاد بعد از بیکاری دومین معضل جمهوری اسلامی است و هر چه زمان می گذرد تعداد بیشتری گرفتار این معضل می شوند، اما با این وجود تا کنون هیچ مرجع رسمی و قانونگذار کشور برای حل این معضل اقدام اساسی نکرده است. هر کدام از این نهادها دیگری را مقصر می داند دستگاه قضایی خلاء قانونی را متذکر می شود و مجلس درست اجرا نشدن قوانین را گوشزد می کند. از سوی دیگر ستاد مبارزه با مواد مخدر نهاد ریاست جمهوری، تعلل مجمع تشخیص مصلحت نظام را نشانه می گیرد و پلیس مبارزه با مواد مخدر نیروی انتظامی همه این ارگان ها را مسئول می داند.
چندی پیش ، طاها طاهری، جانشین دبیرکل ستاد مبارزه با مواد‌مخدر در مورد روند کند و مشکل ساز تصویب قانون مواد‌مخدر گفت: تاخیر در تصویب این قانون به‌ویژه در مورد مواد‌مخدر صنعتی منجر به سوءاستفاده مجرمان و مخدوش جلوه دادن چهره ایران در میان سایر کشورها شده است.
حمید رضا حسین آبادی رییس پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا هم گفته است؛ در زمانی که اعضای کمیسیون حقوقی مجمع تشخیص مصلحت نظام با حوصله و صبر بسیار قانون تصویب می‌کنند ۲هزار قاچاقچی شیشه در کشور به‌دلیل نبودن قانون آزاد شده‌اند.
برخی شنیده ها
با وجود اینکه دعوای نمایشی مسئولان درباره مبارزه با مواد مخدر صنعتی ادامه دارد، اما اظهارات برخی قاچاقچیان شیشه واقعیت دیگری را پیش رو قرار می دهد. سال ۸۶، سلطان شیشه تهران دستگیر شد و لابراتوارش نیز در مجیدیه تهران پلمپ شد. در آن زمان دو میلیارد تومان او توسط پلیس مصادره شد، اما پس از مدت کوتاهی با قید ضمانت ۷۰۰ میلیون تومانی از زندان آزاد شد و دوباره لابراتوار تولید شیشه اش را راه اندازی کرد. ح-ک، چهره شناخته شده ای برای سران مبارزه با مواد مخدر است. او گاهی برخی از آنها را ملاقات می کند و حتی گاهی اوقات به برخی باج هم می دهد. حتی شایعه ای نیز میان برخی ارباب رسانه ها جریان دارد مبنی بر اینکه برادرزاده یکی از سران پلیس تهران بزرگ توزیع کننده شیشه مناطق شرق و جنوب شرق تهران است و او یکی از کسانی است که باعث شده قیمت شیشه در تهران تا چند برابر کاهش یابد. البته همین کاهش چند برابری قیمت شیشه تعجب کارشناسان این حوزه را برانگیخته تا آنجا که حسن ذبحی معاون قضایی دادستان کل کشور در روزهای نخست آبان گذشته، سخنانی بر زبان راند که همچون بمبی خبری در رسانه‌ها بازتاب یافت. او از کاهش قیمت شیشه به یک‌چهارم قیمت قبلی آن خبر داد و با لحنی غیرمستقیم، این مسئله را به ضعف قوانین نسبت داد، اما بخش نخست سخنان این معاون دادستان کل کشور یعنی اقرار به کاهش ۷۵ درصدی بهای شیشه، نتیجه خوبی برای او نداشت و او از سوی مقامات مافوق خود مورد عتاب و سرزنش قرار گرفت.
انفعال روحانیون
روحانیون و مبلغان دینی که خود را ناجیان دنیا و آخرت مردم قلمداد می کنند تا کنون به غیر از سکوت در برابر چنین معضل اجتماعی اقدام دیگری انجام نداده اند. آنها خود را فقط ناجیان مردم در برابر انتخاب مدل مویشان و یا نوع پوشش زنان جامعه می دانند. سید احمد خاتمی امام جمعه موقت تهران در نماز جمعه اخیر تهران، جامعه روحانیت و حوزه علمیه قم را نگران وضعیت حجاب در کشور دانسته و بر لزوم برخورد با بدحجابی تاکید کرد. با نگاهی به مواضع اجتماعی و فرهنگی جامعه روحانیت، می توان مشاهده کرد که با وجود هشدارهایی که در زمینه قاچاق مواد مخدر صنعتی و افزایش اعتیاد وجود دارد تا کنون هیچ کدام از این روحانیون در مجامع رسمی درباره این معضل هشداری نداده و آن را حرام ندانسته اند. این در حالی است که اگر از بُعد نهی از منکر، مواد مخدر را تحت بررسی قرار دهیم، امروزه هر نوع دخالت در امر تولید، توزیع، مصرف و . . . مواد مخدر به منظور اعتیاد عمل منکر است و بر ناهیان منکر واجب است که در برابر این معضل اجتماعی ایران موضع بگیرند. اگرچه آیت الله خامنه ای گفته است؛ استعمال هرگونه مواد مخدر و استفاده از آن به ملاحظه مضرات معتنی به فردی و اجتماعی که بر آن مترتب است شرعا حرام است مگر در موارد استثنائی.
با وجود کارشکنی هایی که در زمینه های حقوقی و قضایی در مورد مبارزه بامواد مخدر در ایران وجود دارد و بی توجهی مسئولان حکومتی و مبلغان دینی به معضل مواد مخدر صنعتی در کشور می توان دریافت که وجود معتادان بیشتر در جامعه، امنیت روانی بیشتری را نیز برای حاکمان به وجود می آورد و فقط جوانان و خانواده ها هستند که باید با این معضل خانمان سوز دست و پنجه نرم کنند.
