صدای امریکا: دوشنبه ۱۷ دی، هشتاد و سومین سالگرد تصویب قانون کشف حجاب توسط مجلس شورای ملی است.

نمایندگان مجلس شورای ملی سال ۱۳۱۴ در چنین روزی قانونی را تصویب کردند که پوشیدن حجاب از جمله چادر، روسری و روبند را برای زنان ممنوع می‌کرد.


بازدید رضاشاه از یک مدرسه، پس از اجرای طرح کشف حجاب. این عکس قدیمی توسط سایت «مهرمیهن» رنگی شده است

این قانون در آن هنگام مخالفت ها و موافقت‌هایی را در پی داشت. پس از جنگ جهانی دوم و بازتر شدن فضای سیاسی اجتماعی در ایران، داشتن یا نداشتن حجاب برای زنان اختیاری شد.

برخی کشف حجاب را ادامه تلاش هایی می دانند که زنان پیش رو از اواخر دوره قاجار آغاز کردند. از قرهالعین به عنوان یکی از زنان پیشرو در دوران ناصر الدین شاه نام برده می شود. با این حال تاریخ نگاران ایران، اتفاق نظر دارند که کشف حجاب در دوران حکومت رضا شاه پهلوی رسمیت یافت.

از اواسط دهه ۱۳۰۰ انتقاد به حجاب دست‌کم در تهران آسان‌تر شده بود. گروه‌های فعال جنبش زنان ایران از حجاب انتقاد می‌کردند. در دوره رضاشاه به تدریج لباس‌های اروپایی زنان به میان مردم آمد.

رضا شاه قانون کشف حجاب را یکباره صادر نکرد. در سال ۱۳۰۸ وقتی امان‌الله خان پادشاه افغانستان به ایران سفر کرد، روحانیون ایران خواستار رعایت حجاب همسر او شدند اما رضا شاه این درخواست را رد کرد.

تلاش ها برای تصویب قانون کشف حجاب یکسال بعد از سفر رضا شاه به ترکیه شدت گرفت. در یکی از مکتوبات، رضا شاه به محمود جم «رئیس‌الوزرا» چنین نوشت: نزدیک دو سال است که این موضوع سخت فکر مرا به خود مشغول داشته‌است، خصوصا از وقتی که به ترکیه رفتم و زن‌های آن‌ها را دیدم که «پیچه» و «حجاب» را دور انداخته و دوش به دوش مردهایشان در کارهای مملکت به آن‌ها کمک می‌کنند، دیگر از هر چه زن چادری است بدم آمده‌است. اصلاً چادر و چاقچور دشمن ترقی و پیشرفت مردم است. درست حکم یک دمل را پیدا کرده که باید با احتیاط به آن نیشتر زد و از بینش برد.

بعد از تصویب این قانون، رضا شاه در ۱۷ دی سال ۱۳۱۴ طی جشن فارغ‌التحصیلی دختران بی‌حجاب در دانشسرای مقدماتی رسما بر کشف حجاب تأکید کرد.

برخی از کارشناسان و فعالان حقوق زنان، قانون کشف حجاب را سرآغاز حضور زنان ایرانی در عرصه‌های اجتماعی، بوجود آمدن یک نسل تحصیل کرده در میان زنان و حضور آنان در پست‌های مدیریتی می دانند.

با این حال، اندکی پس از انقلاب سال ۱۳۵۷، حکومت اسلامی حجاب را اجباری کرد و نداشتن حجاب برای زنان ممنوع شد.