از ممتازترین خواص جامعه بهایی از لحاظ ترقیّات اجتماعی و اقتصادی جنبه نظام مشورتی آن است. حضرت بهاءالله طرحی را برای تصمیم‌گیری بر اساس هم رأیی و توافق گروهی ابداع فرموده است و خطا نیست اگر بگوئیم هر فرد بهایی به نحوی از انحاء شاگرد مکتب مشورت است. ترقیات اجتماعی و اقتصادی در نظام بهایی اول بار در ایران آشکار شد که بهائیان آن کشور در اوائل قرن بیستم مدارس و درمانگاه‌ها و سایر خدمات اجتماعی از جمله تأسیس اولین مدرسه دخترانه را در کشور تأسیس کردند.
امروزه برنامه‌های رفاه مخصوصاً در آسیا و امریکای لاتین و افریقا بسیار متعدد است و شامل مدارس، درمانگاه‌ها، کلاس‌های بهداشت، برنامه های کشاورزی، جنگل‌بانی، ترک اعتیاد الکلی و خوابگاه‌های کودکان است و رادیوهای بهایی با برنامه‌های خدمات اجتماعی خویش نه تنها از لحاظ علمی به برنامه‌های مذکور کمک می‌کنند بلکه فرهنگ بومیان را نیز حرمت و ترویج می‌نمایند. برنامه‌های رفاه بهایی را محافل روحانی محلی پیشنهاد می‌کنند و از این راه برنامه‌های مذکور بر اساس شرکت عامه مردم در هر محل طرح می‌شود و از این راه می‌توان سرّ موفقیت این برنامه‌ها که بر پای خود ایستاده‌اند را دریافت.
حضرت بهاءالله می‌فرماید که انسان برای پیش بردن تمدن مترقی خلق شده است. دیدگاه بهایی نسبت به آینده چنین است که یک جامعه جهانی در صلح و آرامش بوجود آید که افراد و مجتمعاتش در رفاه و آسایش زیست نمایند و در محیطی که جامعه بسیار نگران تحولات اخلاقی و روحانی است برنامه‌های رفاه اقتصادی و اجتماعی از جمله وسائلی است که بهائیان برای تحقق آمال مذکور بکار می‌برند. بهائیان می‌کوشند که تعالیم حضرت بهاءالله را بر سیر تدریجی بنای تمدنی نوین انطباق بخشند و هر فرد بهایی بالقوه در این مسیر سهمی دارد.
بهائیان در دهکده‌ها و شهرهایی در اطراف جهان سعی‌شان بر این است که طرحی از حیات ارائه دهند که در آن امتزاج شئون روحانی و عملی مجسم شده باشد. چنین مفهومی از برنامه های رفاه اجتماعی مستلزم ایجاد جامعه‌هایی است که در آن موازین روحانی از قبیل عدل و امانت و سخاوت سبب افزایش رفاه مادی گشته و افزایش منابع و ترقی مادی به نوبه خود سبب شود که مساعی روحانی جدیدی در همبستگی و وحدت جامعه‌هایی در داخل و خارج امر بهایی مبذول گردد. حضرت بهاءالله “ترقیات عالم و مقامات امم” و آسایش عباد و صلح در جمیع بلاد را از جمله احکام و اصول الهی شمرده‌اند.
فعالیت های بهائیان در میدان رفاه بر اساس تصمیم‌گیری گروهی و اجراء گروهی از مردم عادی یک ناحیه بوده است و مشورت با تمام افراد جامعه راز موفقیت برنامه‌های رفاهی بهایی است. بکار بردن روش مشورتی غالباً سبب می‌شود که راه حل‌های نوینی برای حل مشکل جامعه و تعدیل بهتر توزیع منابع هر محل گردد و علاوه بر آن افرادی از آن جامعه را از قبیل زنان و اقلیت‌ها که بنا به سنت‌های تاریخی همیشه از شرکت در مرحله تصمیم‌گیری محروم بوده‌اند تشویق و ترغیب به مشارکت می‌نماید. تجربه ثابت کرده است که مشورت از وسائل ضروریه‌ایست که جامعه را برای تولید برنامه های پایدار و تعدیل شده ای در اقداماتش برمی‌انگیزد و او را در خودکفایی و بالا بردن سطح زندگیش مساعدت می‌کند.
امری که از خود برنامه‌ها و اجرایش برای وصول به اهداف معینه بسیار مهمتر است تجهیز کردن مردم است که دست بدست هم دهند و با روشی نوین و باتفاق به اجراء طرحی بپردازند. از نظر آئین بهایی سرچشمه قابلیات و استعدادهایی که برای بافت اجتماعی و اقتصادی و اخلاقی حیات جامعه لازم است باید هم از قلب و هم از مغز انسان باشد. با امتزاج کامل اصول روحانی در برنامه‌های رفاهی آراء و شئون عملی و ارزش‌هایی پدیدار می‌گردد که سبب ترویج اعتماد به نفس و حفظ کرامت انسانی می‌شود. به این ترتیب برنامه‌ها از نیاز به غیر رهایی می‌یابد. حضرت بهاءالله می‌فرماید:” انسان را به مثابه معدن که دارای احجار کریمه است مشاهده نما” و می‌فرماید مقصد افراد و جامعه باید چنان باشد تا اموری را تدبیر کنند که با آن بتوانند جواهر و “احجار کریمه” را که در انسان مستور است استخراج نمایند و هر چه افراد انسان بیشتر استعداد درونی خود را پرورش دهند جامعه آنان نیز تحول می‌پذیرند و مسیر “اصلاح عالم” نیز سرعتی بیشتر می یابد.
از این روی جامعه بهایی امیدوار است که کوشش‌های مختصر کنونی‌اش در راه رفاه اجتماعی و اقتصادی الگویی را برای پرورش استعدادها که به پیشرفت معنوی و مادی منجر خواهد شد مقابل انظار جهانیان بگذارد.
بعضی از برنامه‌های رفاهی بهایی تحت تشکیلاتی بالنسبه دامنه‌دار و با نفوذ اداره می‌شوند و به صورت منظم منابع انسانی را پرورش می‌دهند و تعدادی از اقداماتشان معطوف به مشکلات جامعه های محلی و ناحیه‌ای است که با انضباط و همکاری با آنها مقابله می‌شود. در این دسته از برنامه‌ها از قبیل مدارس بزرگتر نیز مؤسساتی چند وجود دارد که هر چند فقط متمرکز در یک کارند بالقوه می‌توانند در بهبود جامعه‌هایی که در آنند تأثیرات مهمی داشته باشند. تا به حال ۳۱ عدد از این مؤسسات در سراسر عالم تشکیل شده است.
از جمله موازینی که حضرت بهاءالله ۱۷۰ سال پیش برای حضور اتحاد عالم پیشنهاد فرمود این است که یک زبان بینالمللی بوجود آید. اقتصاد جهانی تعدیل و هم آهنگ گردد، تعلیم اجباری متداول شود، معیاری برای حقوق بشر معین گردد، سازمان مرکب جهانی ارتباط و مخابرات بکار افتد و یک نظام بینالمللی برای واحد پول و وزن و اندازه معین شود.
چون بهائیان معتقدند که سازمان ملل متحد به منزله کوشش بزرگی در راه اتحاد جهان محسوب می شود آن را به هر نحو که بتوانند حمایت می‌نمایند. از این روی “جامعه بینالمللی بهایی” با مقام عضو مشاور در شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد ECOSOC و در سازمان صندوق کودکان ملل متحد UNISEF عضویت دارد. دفتر جامعه بینالمللی بهایی در نیویورک و در ژنو تأسیس گشته و بهائیان از بسیاری از نقاط جهان مرتباً در کنفرانس‌ها، کنگره‌ها و سمینارهای مربوط به حیات اجتماعی و اقتصادی کره زمین شرکت می‌کنند. چون بهائیان هم‌کیشان خویش را در بعضی از کشورها در پنجه ظلم گرفتار دیده‌اند توجه‌شان به تعالیم حضرت بهاءالله مربوط به حقوق بشر بیشتر جلب شده است. از این جهت جامعه بینالمللی بهایی در کنفرانس‌های شور سازمان‌های ملل متحد درباره حقوق اقلیت ها، مقام زن، تحریم جنایت، جلوگیری از مواد مخدره، رفاه کودک و خانواده، نهضت‌های ضد تسلیحات با حدّت و حرارتی تمام مشارکت می‌جویند.
احجار کریمه: سنگ‌های قیمتی
خوانندگان عزیز، در صورتیکه مایل به دریافت نسخه ای از مقاله فوق از طریق ایمیل هستید و یا راجع به تعالیم بهائی سؤالی دارید لطفا با ما تماس بگیرید: پیامگیر: ۷۴۰۰-۸۸۲-۹۰۵ ، ایمیل: anyquestionsplease@gmail.com
وب سایت برای برخی از کتابهای فارسی بهائی: www.reference.bahai.org/fa
