فتق جابجایی یک عضو یا بخشی از یک اندام از طریق باز شدن طبیعی شکاف در بدن است. ما در این جا از فتق کشاله ران صحبت می کنیم. فتق کشاله ران (اینگوینال) نوعی از فتق‌های شکمی است که در ناحیه کشاله ران (محل تلاقی زیر شکم با ران) زمانی رخ می‌دهد که روده‌ها یا بافت اطراف آن به کانال مغبنی یا اینگوینال فشار وارد می‌کنند و موجب برآمدگی در کشاله ران و درد هنگام فعالیت می‌شود.
فتق اینگوینال شایع ترین نوع فتق است معمولا یک طرف بدن به آن دچار می شود. اما فتق کشاله ران دو طرفه هم وجود دارد.
سوراخ یا شکاف طبیعی اینگوینال در سطح چین خوردگی (تا محل تا شدن) کشاله ران قرار دارد و اجازه می دهد تا کوردون اسپرماتیک در مردها و رباط گرد رحم در بانوان عبور کند.
این محل توسط عضلات شکم مثل عضله عرضی(ترانس ورس) احاطه شده که می توانند قطر دهانه را شل کرده و اندازه آن را زیادتر کنند. این گونه است که قسمت هایی از اندام های گوارشی می توانند از این دهانه عبور کرده و یک حجم توده مانند قابل مشاهده در کشاله ران به وجود آید. یک هرنی اینگینال که به صورت برجستگی در کشاله ران دیده می شود گاهی اوقات دردناک است و معمولا در حالت ایستاده بیشتر قابل دیدن است. حجم آن بویژه هنگام سرفه کردن، خم شدن به جلو یا بلند کردن یک جسم سنگین، یا به مرور زمان افزایش می یابد. افزایش فشار در شکم می تواند بخشی از روده کوچک یا روده بزرگ را بیرون بیاورد و هنگام راه رفتن می تواند آزاردهنده باشد و باعث اختلال در فعالیت روده و یبوست بشود. اگر اندازه آن افزایش یابد و بافت های اطراف را فشرده کند گاهی اوقات در مردها درد و تورم در بیضه و اطراف آن ایجاد می کند.
با وجود این عوارض بسیار جدی هرنی اینگینال خطرناک نیست و حجم آن قابل کم شدن است وبا یک فشار ساده اجازه می دهد که بخشی از اندام جابجا شده داخل حفره شکمی شود.
انواع فتق کشاله ران
این فتق معمولا در سنین پائین و یا پیری زندگی انسان رخ می دهد. در نزد نوزادان- کانال Peritoneum vaginal که در هر دو سکس وجود دارد و قبل از زایمان از بین می رود، ممکن است پایدار باشد و باعث ایجاد فتق بشود. توده کوچکی در کشاله ران قابل مشاهده است، بخصوص وقتی کودک گریه می کند. البته این بیشتر در پسرها دیده می شود. در دخترها وقتی کودک بزرگتر می شود، فتق کشاله ران می تواند به عنوان مثال در صورت ضعف عضلات ایجاد شود و منطقه ضعیف شده ممکن است اجازه عبور بیشتری از احشاء داخلی را بدهد.
تشخیص
معاینه بالینی ساده برای تشخیص فتق کشاله ران کافی است. پزشک عمومی می تواند یک توده را در کشاله ران تشخیص دهد که بویژه در هنگام سرفه کردن بیمار قابل مشاهده است. اگر فتق قابل تقلیل باشد می توان به سادگی احشاء را به داخل حفره شکمی به محل اصلی آن ها وارد کرد- کوچک کردن فتق در حالت دراز کشیدن به راحتی انجام می شود. پزشک هم چنین در مورد درد و سایر سیمپتوم ها از بیمار سئوالاتی می پرسد.
عوارض جدی
عمده ترین عارضه فتق کشاله ران پیچ خوردن روده است که می تواند خطرناک باشد. قسمتی از روده گیر می کند و دیگر نمی تواند وارد حفره شکمی بشود. در این صورت فتق ممکن است قرمز و بنفش یا خیلی تیره به نظر برسد. درد شدید ظاهر می شود و حالت تهوع و استفراغ ایجاد می شود. عبور مواد داخل روده دیگر ممکن نیست- هنگامی که بخشی از روده به علت بسته شدن رگها دیگر به آن خون نرسد، بافت روده می تواند بمیرد و نکروزه شود- انسداد روده یا پریتونیت ممکن است ظاهر شود- در این صورت یک عمل جراحی سریع لازم می شود بنابراین یک مشاوره پزشکی باید در اسرع وقت انجام گیرد.
علل
همیشه علت فتق اینگوینال مشخص نیست – ضعف عضلات- افزایش فشار در داخل شکم مثلا بر اثر اضافه وزن یا سرفه های مزمن می توانند مسئول ایجاد آن باشند.
سیمپتوم های هرنی کشاله ران
اغلب بدون هیچ سیمپتوم می تواند پیشرفت کند و علائم زیر را ایجاد کند:
تورم در کشاله ران
درد: بخصوص هنگام خم شدن- حمل یک چیز سنگین- فشار یا سرفه
احساس سوزش
در صورت گیر کردن روده یا پیچ خوردن روده
درد بسیار شدید
حالت تهوع
استفراغ
عدم وجود مدفوع
چه کسانی در معرض خطر هستند
مردها بیشتر از بانوان مبتلا می شوند با این حال فتق کشاله ران می تواند در هر دو جنس و در هر سنی از زندگی دیده شود. مردها بیشتر در خطرند زیرا در رحم مادر بیضه ها در شکم تولید می شوند و سپس از کانال اینگانال عبور می کنند و درست پس از تولد این مجرا فقط اجازه عبور کوردون(طناب) اسپرماتیک را می دهد. بنابراین منطقه ای از ضعف در این جا وجود دارد که این ناحیه ضعیف می تواند در معرض ایجاد فتق قرار گیرد. اگر یکی از والدین به آن مبتلا شده باشند، احتمال ایجاد فتق خیلی بیشتر است.
عوامل خطر
عواملی که در ایجاد فتق موثر هستند زیادند. می توان چند تای آن را نام برد: اضافه وزن- یبوست- شغل هایی که باید چیزهای سنگین را حمل کرد- سرفه های مزمن- اشکال در ادرار کردن- بارداری هم فشار زیادی به دیواره شکم وارد می کند- شیرخواران نارس بیش از نوزادان به موقع به دنیا آمده در تأثیر فتق مغبنی قرار دارند. سرانجام فردی که از یک طرف دچار فتق شده در معرض ابتلا به فتق در طرف دیگر هم هست.
پیشگیری
پیشگیری از فتق مغبنی دشوار است. با وجود این، امکان این که گاهی بعضی از عوامل خطر را کم کرد هست. مثل سرفه یا محدود کردن یبوست با درمان آنها. مثلا برای یبوست پیشنهاد کرد که فیبر بیشتری خورده شود که در میوه ها و سبزی جات و غلات کامل وجود دارد. وزن سالم نیز مهم است. همچنین متوقف کردن سیگار کشیدن که می تواند باعث سرفه های مزمن شود. لازم است برای پیشگیری از ایجاد فتق حمل اشیاء سنگینی را که باعث افزایش فشار به عضلات شکم می شود را محدود کرد. برای جلوگیری از عود مجدد تا شش ماه پس از عمل جراحی از برداشتن اشیای سنگین خودداری کنید. بعضی از فتق های به اصطلاح کاهش پذیر فقط نیاز به دستکاری ساده و سپس نظارت دارند. برای سایر فتق های پیشرفته تر تنها گزینه عمل جراحی است.
چندین تکنیک عمل جراحی وجود دارد. جراحی باز که جراح شکم را باز می کند یا با لاپاروسکوپی (یک تکنیک با حداقل تهاجم که فقط به سه برش نیاز دارد). لاپاروسکوپی چندین مزیت دارد: بیمار بهتربهبود می یابد- کمتر رنج می برد- فقط یک جای زخم کوچک باقی می ماند و بیمار مدت کمتری در بیمارستان می ماند. این روش مخصوصا برای فتق های دو طرفه یا عودکننده به کار برده می شود و نیاز به بی هوشی عمومی دارد و میزان عود بیماری بیشتر از جراحی با شکم باز است.
هرتکنیکی که انتخاب شود، این انتخاب با توجه به وضع بیمار، سن- وضعیت عمومی و سایر آسیب شناسی های وی انجام می شود. پزشک جراح قسمت های خارج شده را به داخل حفره شکمی به محل اولیه خود وارد می کند سپس نوعی تور که به آن پلاک یا هرنیوپلاستی می گویند برای این که اعضای داخلی نتوانند همان مسیر را طی کرده و ایجاد فتق دوباره بکنند در حفره شکمی نصب می کند. بنابراین محل این دریچه بهتر بسته می شود. وزارت بهداشت فرانسه استفاده و نصب آن را برای جلوگیری از عود مجدد بدون توجه به نوع تکنیک عمل جراحی انتخاب شده، توصیه می کند. عوارض ناشی از عمل جراحی نادر است فعالیت بدنی معمولا می تواند یک ماه پس از عمل از سر گرفته شود.
