گروه دوستداران نسرین ستوده یک نمایش ویژه از فیلم نسرین را در روز ۱۸ دسامبر در آمریکا و کانادا برگزار می کنند. به همین مناسبت، امیر سلطانی و آذر خونانی اکبری از اعضای این گروه، گفت و گویی را با کارگردان و تهیه کننده این فیلم، جف کافمن و مارشا راس، انجام داده اند که در زیر می خوانید. در عطف به نام ها در پرسش و پاسخ، اسامی کوچک استفاده شده اند. پاسخ های کارگردان و تهیه کننده نیز به صورت مشترک آورده شده است.
امیر: شما فیلم های دیگری هم ساخته اید، تفاوت این فیلم با آن فیلم ها چیست؟
جف و مارشا: از وقتی که ساختن فیلم های مستند را شروع کردیم، بدون اینکه منظورمان این گونه باشد، این فیلم ها از جنبه ی موضوعی با هم اشتراک پیدا کرده اند. فیلم «ساووُی کینگ» درباره تاثیر دگرگونه سازانه جاز و رقص سوئینگ دهه ۱۹۳۰ است که بنابر نگاه “چیک وب”، درامر (تبل زن) و رهبر گروه ساخته شده است.
فیلم «وضعیت ازدواج» در باره جنبش مساوات ازدواج است که به وسیله سه زن وکیل در اوایل سالهای ۱۹۹۰ شکل گرفت و موجب تغییر در زندگی میلیون ها نفر شد.
فیلم «پدر جوزف» چهره یک کشیش اهل هائیتی را به تصویر می کشد که دهها سال زندگی اش را وقف قدرت بخشی به زنان در کشور فقیرش کرده است.
فیلم «هر حرکت زندگی» درباره پیشگامی “ترنس مک نالی”، یک نمایشنامه نویس و کوشنده حقوق برابری افراد “ال جی بی تی کیو” (هم جنس گرایان، دو جنسیتی ها، ترانس سکشوال ها و ترانس جنسیت ها) است.
مشابه فیلم نسرین، این فیلم ها درباره شخصیت هایی است که با دور هم آوردن مردم و کمک آنها موجب پیشرفت جامعه شده اند. البته فیلم نسرین، چالش های ویژه خودش را داشت. به دلیل فیلم قبلی جف درباره دانشگاه زیرزمینی بهایی ها در ایران، ما نمی توانستیم به ایران سفر کنیم و حتی اگر هم می توانستیم، امکان اینکه بدون جلب نظر ماموران از نسرین فیلم برداری کنیم وجود نداشت. بنابراین ساختن این فیلم از راه دور و در همکاری با فیلم سازهای توانای داخل ایران صورت گرفت. آنها برای این فیلم برداری جان خود را به خطر انداختند. از ای نروی، کارمان هم دشواری و پیچیدگی داشت و هم موجب سرشادی ما شد. آنچه فیلم «نسرین» را متفاوت از بقیه فیلم هایمان می کند، این است که بر اثر ساختنش، میان ما و نسرین و همسرش، رضا، دوستی بوجود آمد و موجب پیوستن ما به کارزار آزادی نسرین از زندان گشت. «نسرین» فقط برای ما یک فیلم نیست، انجام یک وظیفه و ماموریت اخلاقی است.
آذر: من مطمئن هستم که خیلی از ایرانی ها الان و مثل خود نسرین در اول کارتان، مایلند بدانند که چرا موضوع نسرین؟ چه انگیزه ای موجب شد که شما تصمیم گرفتید فیلم نسرین را بسازید؟
جف و مارشا: در سال ۲۰۱۱، جف در همکاری با سازمان «عفو بین الملل» یک فیلم کوتاه مستند بنام «آموزش زیر آتش» در باره ستم نسبت به پیروان مذهب بهایی در ایران ساخت. در مدتی که جف مشغول ساختن این فیلم بود، او داستانهایی درباره بسیاری از ایرانی هایی که به همسایه های بهایی خود کمک می کردند شنید و سخت تحت تاثیر قرار گرفت. ساختن آن فیلم هم در همکاری با زنان و مردانی در داخل و بیرون از ایران بود که موجب درک ژرفتری از ارج و منزلت فرهنگ غنی و گوناگون ایران شد. درگذر سالها، ایده پرداختن به موضوع های مشابهی از منظر دیگری در ارتباط با ایران همواره پی گیر ما بود. شروع کار ما در ساختن فیلم نسرین بر می گردد به دوره ای که توأم شد با اعلام فرمان ممنوعیت ورود مسلمان ها به آمریکا بوسیله رئیس جمهور کنونی آمریکا، دونالد ترامپ (ژانویه ۲۰۱۷). مبنای این فرمان یک کوشش زشت بینانه برای اهریمن سازی اسلام و به منظور ایجاد فشار برای درگیری با ایران بود. ما می خواستیم که داستان نسرین ستوده را به تصویر بکشیم چون او تبلور دموکراسی، دادخواهی، شهامت سیاسی، و قدرت زنان در شکل دادن به جامعه به سمت ترقی است؛ او به داشتن حق و فرصت مساوی برای همه مردم با هر دین یا مرامی و به دفاع از حقوق آنها باوری ژرف دارد. همچنین او یک زن جنگنده و مقاوم و در عین حال با مزه است که از پشتیبانی عاشقانه همسرش چه در خانه و چه در ارتباط با حرفه اش برخوردار است. او در خدمت کردن به دیگران همواره خودش را به خطر انداخته است. همه این موارد، او را تبدیل به سوژه بزرگی برای فیلم کرده است، یک سرمشق الهام بخش برای مردم در همه جا.
امیر: تا بحال فیلم شما تاثیری قوی به بار آورده است. به نظر شما ایرانیان مهاجر چه نقشی در فزونی بخشیدن به تماشای این فیلم می توانند داشته باشند؟
جف و مارشا: نقش ایرانیان مهاجر در موفقیت و تاثیر این فیلم اساسی است چون این فیلم تماما در جهت پشتیبانی از نسرین و سایر کوشندگان در معرض خطر ایران است. ما از همه خوانندگان خواهش می کنیم که به تارنمای مربوط به فیلم بروند:
ما امیدوارم که شمار هر چه بیشتری از ایرانیان بتوانند به ما در نمایش ویژه فیلم نسرین که به وسیله گروه دوستداران نسرین در تاریخ ۱۸ دسامبر در کانادا و آمریکا برگزارمی شود به وسیله این لینک ها شرکت کنند:
>>BUY TICKETS<< Canada
>>BUY TICKETS<< USA
در اواخر ژانویه ۲۰۲۱ فیلم نسرین بوسیله سرویس های پخش آنی یا زنده (استریمینگ) آمازون و آی تون در دسترس همگان خواهد بود. لطفا اقوام و دوستان خود را تشویق کنید که برای دیدن فیلم به شما بپیوندند. ممنونیم.
آذر: به نظر شما چرا فیلم و داستان مبارزه نسرین برای مردم جهان دارای اهمیت است؟
جف و مارشا: الهام بخش نسرین مهاتما گاندی، نلسون ماندلا و دیگر مبارزان شجاعی بوده اند که تلاششان بر مبنای تغییر و ترقی مسالمت آمیز و احترام متقابل بوده است. از این روی، سرمشق خود نسرین می تواند الهام بخش نسل دیگری از کوشندگان حقوق بشر در گوشه کنار جهان باشد. او همچنین می تواند کسی باشد که موجب تغییر بنیادین در کشورش با تاثیر جهانی باشد. امروز ما در یک شرایط زمانی بسرمی بریم که دموکراسی و حقوق اساسی مورد هجوم قرار گرفته اند و به واپس زده شده اند. نسرین نمایانگر راهی مثبت به جلو برای مردم دنیاست.
امیر: کشور آلمان و نیز بسیاری از سازمان ها بین المللی از مبارزه نسرین برای حقوق بشر پشتیبانی کرده اند. به چه شکل دیگری فیلم شما در مورد نسرین و سایر زندانیان سیاسی در ایران بر میزان آگاهی عمومی می افزاید؟
جف و مارشا: ما خوشحالیم که فیلم نسرین در کارزار جهانی برای آزادی نسرین و سایر مدافعان حقوق بشر ایران یک مرکزیت پیدا کرده است. اخیرا فیلم نسرین برای یک نمایش ویژه در فستیوال بین المللی حقوق بشر نورنبرگ به پرده آمد و همچنین در فستیوال های فیلم حقوق بشر برلین و بهداشت جهانی. گزیده هایی از فیلم برای کمیته حقوق بشر پارلمان اروپا و سازمان نوبل آلترناتیو سوئد نیز به نمایش در آمد. اینگونه نمایش ها ادامه خواهند داشت.
آذر: آقای جعفر پناهی، فیلم ساز برجسته ایران، از نسرین به عنوان نماد آزادی ایران نام برده است. آیا به نظر شما که حالا یک فیلم از نسرین ساخته اید و تا امروز در بسیاری از جاها آن را نمایش داده اید، نسرین شایسته بودن چنین نمادی است؟
جف و مارشا: آری نسرین نماد آزادی است و نمایانگر راهی نوین به پیش برای ایران است. کریم سجاد پور، پژوهشگر ارشد در بنیاد صلح بین الملل کارنگی، می گوید: «در ایران، نسرین ستوده شباهت نزدیکی به نلسون ماندلا دارد. ستوده در تعهدش نسبت به اصولش با وجود هزینه های شخصی بزرگی که برای آنها پرداخته، ثابت قدم بوده است. یکی از دلایلی که جمهوری اسلامی از او هراس دارد، بنابر این واقعیت است که سرکوب نشدنی است.» و در ارتباط با جعفر پناهی، او دوست و همکار نسرین است و نسرین در فیلم «تاکسی» او حضور دارد و هر دویشان برندگان مشترک جایزه صلح ساخارف هستند. یک قسمت فیلم نسرین مربوط به کمک نسرین به پناهی برای لغو ممنوعیت خروج پناهی به وسیله دولت ایران است. این دیدگاه (نماد آزادی بودن) جالبی درباره نسرین به وسیله یکی از بزرگترین فیلم سازان جهان است.
امیر: کار شما با هم به عنوان یک زوج چگونه است؟
جف و مارشا: ما مسئولیت های مختلفی داریم ولی از این برکت برخورداریم که مشوق و یار همدیگر باشیم، حتی در موقعیت های پر فشار. منظورمان مقایسه خودمان با نسرین و رضا (همسر نسرین) نیست، ولی ما همین گونه همیاری را بین آنها دیده ایم.
امیر: کمی بیشتر درباره نقش رضا خندان، همسر نسرین، بگویید.
جف و مارشا: به نظر مارشا، جوری که رضا از نسرین پشتیبانی می کند، قابل قیاس با پشتیبانی مارتی گینزبرگ از همسرش روت بییدر گینزبرگ (قاضی مشهور دیوان عالی آمریکا که اخیرا درگذشت) است. حرفه رضا طراحی گرافیک است ولی این دو با هم به خاطر تعهد مشترکشان به تلاش اجتماعی آشنا شدند. رضا در بزرگ کردن بچه هایشان و در زمینه اعتراض ها، کارزارهای سیاسی و دوران های زندانی شدن نسرین، یار همسرش بوده است. نسرین و رضا یک تیم دو نفره عاشق هم هستند و بالاتر از محدوده و استثنائات روابط سنتی میان زن و مرد، یار و رفیق همدیگر در دشواری ها و موفقیت ها بوده اند.
امیر: ارتباط میان فیلم شما و حقوق زنان در ایران چیست؟
جف و مارشا: از همان اول که ما درباره ساختن این فیلم با نسرین صحبت کردیم، با هم توافق کردیم که ما با به تصویر در آوردن تجربه وی، داستان ناگفته جنبش با اهمیت زنان ایران را نیز نقل خواهیم کرد. فیلم ما تقدیری از این زنان مبارز است. وقتی که ما شروع به فیلم برداری کردیم، اصلا فکرش را نمی کردیم که از دسامبر ۲۰۱۷ و ادامه آن در سال ۲۰۱۸، اعتراض دختران خیابان انقلاب انرژی جدیدی در جنبش زنان ایران ایجاد کند که بر اثر آن زنان با سن های مختلف روسری های خود را از سر بردارند و با گذاشتن آن بر سر یک چوب مخالفت خود با قانون حجاب اجباری را به نمایش بگذارند. در دفاع از این زنان که مشمول مجازات ده سال زندان بودند، نسرین به صورت وکیل مدافع در صف اول و سخنگوی دفاع از حقوق آنها در آمد. نرگس حسینی، دانشجوی جوان، از جمله این زنان بود که داستانش قدم به قدم در فیلم نسرین موجود است.
آذر: چگونه فیلم شما می تواند موجب اقدام عملی در دفاع از نسرین و سایر زندانیان سیاسی بشود؟ مردم چگونه می توانند کمک کنند؟
جف و مارشا: مردم می توانند به تارنمای فیلم نسرین مراجعه کنند:
در آنجا فرصت هایی برای کمک کردن وجود دارد از جمله امضای یک دادخواست از جانب “انجمن قلم آمریکا” و لینک های دیگری که مربوط به گروههای مدافع حقوق بشر در دنیاست.
همسر نسرین، رضا، بارها گفته است که در حال حاضر یکی از مهمترین کارهایی که مردم در کمک به نسرین و آنچه او برای آن مبارزه می کند، می توانند انجام دهند، دیدن این فیلم به همراه دیگران است تا متوجه آنچه نسرین برای آن می جنگد و اهمیت می دهد، بشوند. رضا می گوید که قدرت فیلم در ایجاد ارتباط میان مردم و آنچه نسرین به دنبالش است، بیش از آنچه او و نسرین در آغاز کار فیلم برداری انتظار داشتند، بوده است.
همچنین از همه خواهش می کنیم که آشنایانشان را تشویق به دیدن این فیلم کنند و در شبکه های اجتماعی از برچسب های زیر استفاده کنند:
@nasrinfilm & #freenasrin
