تنهایی مردی که میلیونها نفر را با هم آشنا کرد!
شبکه اجتماعی
کارگردان: دیوید فینچر
فیلمنامه: آرن سورکین بر اساس کتاب (بیلیونرهای تصادفی۲۰۰۹ ) نوشته بن مزریش
موسیقی: ترنت رزنور، اتیکوس رز
مدیر فیلمبرداری: جف کروننود
تدوین:کرگ باکسر، انگس وال
بازیگران: جس آیزنبرگ، رونی مارا، برایان بارتر، آندریا گارفیلد، آرمی همر، جاش پنس…
محصول: ۲۰۱۰ ، آمریکا
خلاصه داستان:
مارک زاکربرگ (جس آیزنبرگ) دانشجوی برنامه نویسی هاروارد، پس از درگیری با دوست دخترش اریکا (رونی مارا) به خوابگاهش برمی گردد و با نفرتی که از دخترها به دل گرفته تصمیم می گیرد با هک کردن سایت دانشگاه به فایل دختران خوابگاه دست پیدا کند. او با اینکار سایتی به نام “فیس مش” را راه می اندازد و عکس و مشخصات دخترهای خوابگاه را روی صفحه سایت ثبت کرده و از بازدیدکنندگان می خواهد که به جذاب ترین دختر سایت رای بدهند. این سایت در عرض دو ساعت ۲۲۰۰۰ بازدیدکننده پیدا می کند. طوری که در سیستم کامپیوتری دانشگاه اختلال به وجود آورده و مسئولان سیستم را به عکس العمل وامی دارد. اگرچه این کار مشکلات قانونی برای مارک به وجود می آورد، اما با پیشنهادهایی از سوی برادران دوقلوی وینکلوس مواجه شده و با تلاش و پیگیری فراوان درهای تجارت را به روی او باز می کند. مارک با تاسیس سایت”فیس بوک” به شهرت و ثروتی غیر منتظره دست پیدا می کند، اما با شکایت هایی از سوی رقبا و دوستان قدیمی اش نیز مواجه می شود….
***
شبکه اجتماعی فیلمی درباره ی تاسیس و راه اندازی فیس بوک توسط مارک زوکربرگ جوانترین میلیاردر دنیا می باشد. در تاریخ سینما فیلم های بیشماری در مورد افراد مشهور در زمینه های سیاسی، هنری، ورزشی، ادبی، اجتماعی، علمی و تجاری ساخته شده است. اگرچه بسته به نوع حرفه مشاهیر، جذابیت های داستان زندگی شان نیز متفاوت است، اما در کل دیدن فیلمی از افراد موفق فارغ از دوست داشتن و نداشتن شخص آنها دارای جذابیت های پنهانی می باشد.
شبکه اجتماعی فیلمی است که بیشتر بر محور دیالوگ استوار است. به همین خاطر نیز فراز و فرودهای داستان چشمگیر نیست و در حکم جرقه هایی برای تنوع و رهایی از خشکی گفتگوها ست و از لحاظ روایت دارای ساختاری کلاسیک است. خیلی از منتقدان فیلم را با همشهری کین ساخته اورسن ولز مقایسه کرده اند. شاید یکی از دلایل مهم مطرح شدن شبکه اجتماعی ذات دشوار به تصویر کشیدن زندگی یک برنامه نویس کامپیوتر و حرفه خشک و بی روح آن باشد. و درست به همین خاطر است که کار فیلمنامه نویس شبکه اجتماعی برجسته می شود و قابل توجه کارشناسان سینما که به این دشواری واقفند. یکی ازموفقترین فیلم های سال گذشته از زندگی مشاهیر “شکست ناپذیر” بود که بر اساس زندگینامه نلسون ماندلا رهبرآفریقای جنوبی توسط کلینت ایستوود به زیبایی به تصویرکشیده شده بود.
شبکه اجتماعی تا نیمه های فیلم روان و پر تنش پیش می رود، اما از آن پس دچار نوعی یکنواختی می شود و کارگردان تلاش کرده تا با مهارت و هوشمندی و با کمک تدوینگران خبره اش “باکسر و وال” از این دام رها شود.
برای شناخت بیشتر شخصیت های متعدد اصلی و فرعی، دیدن دوباره فیلم کمک موثری خواهد بود. از آنجا که شبکه اجتماعی همانطور که اشاره شد فیلمی دیالوگ محور است، درک گفتگوهای فیلم در ارتباط برقرار کردن با داستان و شناخت شخصیت ها نقش بسیار مهمی دارد. یکی از کاستی های فیلم با توجه به محوریت داستان بر روی زندگی موسس فیس بوک، نپرداختن به زندگی خانوادگی مارک زوکربرگ است. شاید سکانس هایی از نوع ارتباط او با خانواده اش حتی در حد یک آشنایی مختصر رابطه نزدیکتر و ملموس تری بین او و تماشاگر برقرار می ساخت و ابعاد دیگری از زندگی شخصی او که در داستان فیلم با صفاتی چون: مغرور، خودشیفته، لجباز و منزوی و غیر اجتماعی توصیف شده را به تصویر می کشید.
یکی از ویژگی های فیلمنامه استفاده از عناصر اصلی و همه آشنای درام مثل: عشق، غرور، حسد، کینه، ثروت و طمع در تشکیل داستانی ترغیب کننده از یک شخصیت موفق در کسب ثروت و ناموفق در روابط عاطفی و اجتماعی است. حال اینکه چقدر روایت طرفداران مارک زوکربرگ مبنی بر عدم وفاداری به زندگی و شخصیت واقعی موسس فیس بوک واقعیت دارد یا خیر با عملکرد صرفا حرفه ای فیلمنامه نویس برای نوشتن فیلمنامه ای سینمایی و دراماتیک چالش برانگیز خواهد بود.
شبکه اجتماعی در پوستر تبلیغاتی خود تصویری از مارک زوکربرگ (جس آیزنبرگ) را با شعار:” شما نمی توانید ۵۰۰ میلیون دوست داشته باشید بدون اینکه چند دشمن برای خود نتراشید” مزین ساخته و با این جمله در واقع ذهن را به سمت تماشای فیلمی پرسشگرانه سوق می دهد و رفته رفته با دنبال کردن داستان به لایه های پنهانی از ظواهر شخصیت های موفق و ثروتمند دست پیدا می کنیم. تنهایی مردی که ۵۰۰ میلیون انسان از ۲۰۷ کشور جهان را در یک شبکه دوستی با خود متصل کرده یکی از این لایه هاست. در نوشته پایانی فیلم نیز به این آمار اشاره شده و قیمت کنونی سایت فیس بوک را ۲۵ بیلیون دلار تخمین زده است.
جامعه منتقدان آمریکا متشکل از ۱۱۰ منتقد و محقق سینما در رای گیری خود جوایز بهترین فیلم، کارگردان، بازیگر نقش اول و فیلمنامه اقتباسی را به شبکه اجتماعی اهدا کردند. شبکه اجتماعی از فیلم های محبوب منتقدان و از شانس های بزرگ اسکار است و به خاطر انتخاب سوژه خاص خود و با محبوبیت فیس بوک در جهان و سیاست های همیشگی آکادمی اسکار بخت اینکه از ضعف هایش چشم پوشی شود و جوایز متعددی کسب کند، را دارد.
درباره کارگردان:
دیوید فینچر متولد ۱۹۶۲ در شهر دنور آمریکاست. با اینکه از کودکی با دوربین هشت میلی متری فیلم های تجربی می ساخت و بعدها هم دستیاری کارگردان های مطرحی را داشته، اما فعالیت های اصلی اش را با ساخت ویدیو موزیک های پر هزینه ادامه داد و در این حرفه برای هنرمندان مشهوری چون: مدونا، پائولا عبدل، جرج مایکل، مایکل جکسون و گروه رولینگ استون ویدیوهای درخشانی را کارگردانی کرد.
در سال ۱۹۹۵ با فیلم سینمایی “هفت” به سرعت در مجامع جهانی به خاطر سبک و سیاق و ساختار سینمایی اش مطرح شد. پس از آن بین سالهای۱۹۹۷ تا ۲۰۰۲ با سه فیلم موفق و مطرح دیگر : بازی، باشگاه رزم و اتاق وحشت به کارگردانی دارای امضای منحصر به فرد خود تبدیل شد. در سال ۲۰۰۷ فیلم نه چندان موفق “زودیاک” را ساخت و یکسال بعد فیلم خوش ساخت “مورد عجیب بنجامین باتن” را با بازی برد پیت به روی پرده برد. شبکه اجتماعی تازه ترین اثر فینچر است.
* عارف محمدی فارغ التحصیل ادبیات فارسی و سینما از ایران و مددکاری اجتماعی از کالج جورج براون در کانادا است . به عنوان منقد فیلم با رسانه های ایرانی چون شهروند و رادیو زمانه همکاری داشته و مدت ده سال است که برنامه تلویزیونی فیلم و سینما را تهیه و اجرا می کند. مستند سازی از دیگر فعالیت های او در زمینه سینماست.
