به مناسبت هفتادوهفتمین سال تأسیس دانشگاه تهران

فرح طاهری

تجلیل از بزرگان ایران زمین در زمان حیاتشان رسم پسندیده ای ست که مدتی ست ایرانیان گوشه و کنار جهان و همچنین درون کشور به آن می پردازند.

روز شنبه ۱۱ جون ۲۰۱۱ در سالن اجتماعات شهرداری سابق نورت یورک، به همت نشریه مهرگان، سمیناری برای تجلیل و تقدیر از پرفسور رضا برپا شد.

پرفسور رضا در حال سخنرانی در مراسم میهمانی هتل نواتل و صحنه هایی از همایش تجلیل از پرفسور رضا

 

در این مراسم، امیر مهیم گردانندگی برنامه را برعهده داشت و دکتر محمدابراهیم باستانی پاریزی، استاد محمدعلی اسلامی ندوشن، دکتر محمد تاج دولتی، دکتر عزت مصلی نژاد، دکتر خاطره شیبانی، سهیل پارسا، ساسان قهرمان هر یک به کوتاهی در مورد پرفسور رضا و نقش و تاثیر شخصیت های برجسته در فرهنگ ایران زمین گفتند.  

برنامه با سرود “ای ایران” شروع شد و سپس، آقای مهیم زندگی نامه ی  پرفسور رضا را خواند.  

 

دکتر فضل‌الله رضا متولد ۱۲۹۳ خورشیدی در رشت، مهندس برق، استاد دانشگاه و سفیر سابق ایران در کانادا و یونسکو بوده است.  

او تحصیلات ابتدایی را در رشت به پایان برد و دیپلم را در تهران و لیسانس خود را در رشته مهندسی برق از دانشگاه تهران گرفت. در سال ۱۳۲۴ مدرک فوق لیسانس را از دانشگاه کلمبیای آمریکا و دکترای خود را در رشته مهندسی برق از دانشگاه مؤسسه تکنولوژی نیویورک (دانشگاه نیویورک فعلی) گرفت. او دومین رئیس دانشگاه صنعتی آریامهر (شریف فعلی) بود و همچنین چندین دوره رئیس دانشگاه تهران.

طی سال‌های ۱۳۲۹ تا ۱۳۳۴ عضو گروه مهندسی برق دانشکده مهندسی  دانشگاه کاتولیک آمریکا و سپس دانشگاه ام آی تی در بوستون بود و بین سال‌های ۱۳۳۳ تا ۱۳۴۷ در گروه مهندسی دانشگاه سیراکیوز در  ایالت نیویورک عضویت داشت. پروفسور رضا در سال‌های ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۳ استاد مهمان در دانشگاه‌های مرکزی سوئیس، کپنهاگ دانمارک و  پاریس بوده است.

سخنرانان مراسم تجلیل از پرفسور رضا

 

پروفسور رضا از سال ۱۳۵۷ تاکنون استاد دانشگاه‌های کنکوردیا  و مک گیل در مونترال کبک (کانادا). او همچنین رییس افتخاری کنفرانس مهندسی برق ایران، استاد افتخاری دانشگاه تربیت مدرس، رییس انجمن علمی ایرانیان در آمریکای شمالی، رییس گسترش زبان و ادب فارسی و مشاور و همکار فعال مؤسسات علمی و ادبی فراوانی بوده است. پروفسور رضا یکی از پایه‌گذاران  نظریه اطلاعات و  مخابرات در جهان است.

از آثار علمی او می توان به : تحلیل شبکه‌های برق، تئوری اطلاعات، فضاهای خطی، برگ بی برگی، حدیث آرزومندی، مهجوری و مشتاقی، پژوهشی در اندیشه‌های فردوسی، دیده‌ها و اندیشه‌ها، نگاهی به شاهنامه، محمد اقبال، هندسه عملی و علمی و …. اشاره کرد.

 

وقتی به  آثار پرفسور رضا نگاه می کنیم می بینیم که در کنار تحلیل شبکه های برق به شاهنامه ی فردوسی پرداخته است و همین است که استاد ندوشن در سخنان خود می گوید: تاریخ ایران در دوران بعد از اسلام، شاهد شخصیت های منحصر بفرد و دوگانه ای بوده است که هم عالم بوده اند و هم ادیب. این شخصیت ها هم در بخشی از علوم سرآمد بوده اند و هم در عرصه ادبیات منشائ اثر بوده اند. برخی ازاین  شخصیت ها ، عبارتند از ابن سینا، خیام، رازی، شیخ بهایی و …

استاد ندوشن می افزاید: در دوران معاصر نیز از گونه شخصیت ها افرادی چون دکتر رضا، دکتر هشترودی و یا پروفسور صادقی (جراح قلب ساکت سوئیس) را داشته ایم. سئوال این است چرا و چگونه در ایران چنین شخصیت هایی پرورده می شوند؟ در پاسخ به این سئوال می توان گفت که سرنوشت ایران به ادبیات آن وابسته است. در واقع فرهیختگان ایران نتوانسته اند سرنوشت خود را از ادبیات جدا کنند. ادبیات همواره زبان حال مصائب ناشی از کشمکش ها، هجوم ها، و دشواری های  اجتماعی سیاسی شده است. ادبیات همواره موجب تسلای مردم بوده است.

صحنه هایی از مراسم تجلیل از پرفسور رضا

 

چنین سخنانی را دکتر عزت مصلی نژاد نیز گفت. او از دکتر مصطفی رحیمی یاد کرد که بر رابطه ی بین علم و هنر تاکید می ورزید و می گفت جامعه فاقد هنر و ادبیات جامعه ای است فاقد روح و به شدت کسالت بار.

مصلی نژاد از چند تن که در جهان و ایران با احاطه به علوم متفاوت بین رشته های مختلف دانش بشری پیوند ایجاد کرده اند نام برد. ارسطو، ابونصر فارابی، محمد بن زکریای رازی،  ابوعلی سینا، ولتر، و …   

مصلی نژاد افزود: در ایران معاصر انسان های چند ساحتی کم داشته ایم.

او از استاد حسین گل گلاب،  دکترکیقبادی  و دکتر غلامعباس مصلی نژاد نیز یاد کرد که جزو چنین افرادی بودند تا رسید به استاد فرزانه پروفسور فضل الله رضا  و افزود: پرفسور رضا از انگشت شمار انسان های چند بعدی قرن ماست. او ویژگی های برجسته ی همه این دانشمندان بزرگوار را به تنهایی در خود جمع کرده است: از الکترونیک تا سیستم های مخابراتی، ریاضیات، کامپیوتر، شعر، میراث فرهنگ ایرانی، حافظ شناسی، فردوسی شناسی، مولوی شناسی

پروفسور رضا طی ده ها نوشته از جمله کتاب “برگ بی برگی” بر هویت ایران و ایرانی تأکید ورزیده است. انسان های چند ساحتی مانند پروفسور رضا ملات هایی هستند که رشته های مختلف علم و هنر را به هم پیوند می دهند. میراث دکتر رضا تا قرن ها چون مشعلی فرا راه جامعه ی بشری خواهد درخشید.

 

در این مراسم پیام دکتر رضا مریدی نماینده ایرانی تبار مجلس انتاریو به مناسبت همایش تجلیل از پروفسور فضل اله رضا توسط حجت گلپایگانی خوانده شد.

در این پیام، دکتر مریدی مناسبت هفتاد و  هفتمین  سالگرد  تاسیس دانشگاه تهران و حضور پروفسور فضل اله رضا در تورنتو را برای خوشامدگویی به ایشان مغتنم شمرده بود.

دکتر باستانی پاریزی هم در سخنانش به تاسیس دانشگاه تهران اشاره کرد و نقش و تأثیر این دانشگاه در ایران. دکتر تاج دولتی، دکتر خاطره شیبانی، سهیل پارسا و ساسان قهرمان نیز که از شخصیت های شناخته شده ی ادبیات و هنر و روزنامه نگاری و دانشگاهی انتاریو هستند، با اشاره بر اینکه افتخار آشنایی از نزدیک با پرفسور رضا را نداشته اند، ولی بر تاثیر و اهمیت وجود چنین افرادی در جامعه تأکید کردند و چنین مراسمی را نشان از به دیده گرفتن تلاش های این افراد دانستند.

در پایان این مراسم فرداد فرشته هوش، مدیر نشریه مهرگان، از حضور سخنرانان و شرکت کنندگان در مراسم سپاسگزاری کرد.

گفتنی ست بیش از ۳۰۰ تن از ایرانیان در این مراسم شرکت کرده بودند.

 

در ادامه ی این همایش، عصر روز بعد، یعنی یکشنبه ۱۲ جون مراسم میهمانی شام در بزرگداشت پرفسور رضا، در هتل نواتل برگزار شد که پرفسور رضا نیز در این مراسم حضور داشت و سخنانی ایراد کرد.

او ضمن سپاس از برگزارکنندگان مراسم، همایش را در تجلیل از دانشگاه تهران و خدمتگزاران آن خواند و گفت: این همایش در تجلیل از دانشگاه تهران و دانشگاهیانش، از نمونه های پر برکت پیوند دوستی و تعامل فرهنگی و دانشی و فناوری میان ایران و کاناداست.

پرفسور رضا با اشاره به تعداد کثیر ایرانیان در کانادا گفت: اکنون در حدود سیصدهزار تن ایرانی در کشور کانادا به سر می برند. این گروه مانند گروه بیش از یک میلیون نفر ایرانی که در همسایگی ما در کشور آمریکا زندگی می کنند، از نظر تحصیلات دانشگاهی و کارآفرینی، دو اقلیت ممتاز را در کانادا و آمریکا تشکیل می دهند، زیرا با مردم کشورهای میزبان همکاری و همزیستی ممتاز دارند.

مراسم میهمانی همراه بود با موسیقی مانلی جمال (آهنگساز و نوازنده ی گیتار) و وحید منجی (آهنگساز، نوازنده گیتار و خواننده) و نقالی توسط ساسان قهرمان.  دو تابلو از چهره ی پرفسور رضا، یکی از کارهای هنرمند گرافیست، مهدی پوریان، و دیگری  پرتره ی نقاشی شده پرفسور رضا کار هنرمند نقاش کمال داداشی  به ایشان تقدیم شد.