شهروند ـ آرش عزیزی: این یکی از آن‌هایی نیست که در فیلم‌های جنگ سردی پیدا شود.

معمولا تصویری که از فعالیت‌های جاسوس‌های سیا داریم این است که به دنبال رمز فلان تجهیزات اتمی دنبال روس‌ها گشته‌اند.

اما اسنادی که هفته‌ی قبل کندین پرس موفق شد به آن‌ها دست پیدا کند نشان می‌دهد که در بحبوحه‌ی سال‌های جنگ سرد، آژانس جاسوسی آمریکا در ضمن نگران همسایه‌ی شمالی خودش هم بوده است و مرتب در مورد کانادا جاسوسی می‌کرده است.

تحلیل‌های مخفی سازمان سیا از جمله به پیر ترودو، نخست‌وزیر شهیر لیبرالِ کانادا، مشکوک بوده است و طبق اسناد او را فردی می‌دانسته که از یک طرف می‌خواهد از رهبران جهان سوم باشد و از طرف دیگر رهبر کشوری حقیقتا جهانی و صنعتی.

این اسناد برملا شده، که به سال‌های مختلف از دهه‌ی ۵۰ تا ۸۰ مربوط می‌شوند،‌ شامل همه چیز از تحلیل‌های ریز و مفصل اقتصادی تا گمانه‌زنی‌های سیاسی در مورد ترودویی که هر چه باشد یار غارِ فیدل کاسترو بود، می‌شوند.

در این اسناد می‌بینیم که کارشناسان سیا تک تک نقشه‌های موجود کانادا را به دقت تحلیل کرده‌اند و بخصوص روی تولیدات معدنی کشور تمرکز کرده‌اند. علاقه‌ی احتمالی دولت ژاپن به توسعه‌ی چاه‌های نفت آلبرتا و معاملات مختلف کانادا با کشورهای بلوک شرق از دیگر نکاتی بوده که شاخک‌های سیا را تیز کرده است.

چندتا از مفصل‌ترین این تحقیقات اقتصادی در آستانه‌ی دیدار ترودو با رئیس‌جمهور وقت آمریکا، ریچارد نیکسون، در آوریل ۱۹۷۲ انجام شده‌اند. یکی از مقولات موجود در این گزارش‌ها مقاومت ترودو در مقابل افزایش سرمایه‌گذاری خارجی در کشور “علیرغم ادامه‌ی نیاز به منابع افزون تر برای توسعه‌ی بیشتر کانادا”‌ است.

در گزارشی مربوط به چندین سال بعد می‌خوانیم:‌ “از نظر سیاسی، به نظر می‌رسد ترودو اغلب بین خواست رهبری جهان سوم و خواستِ جا کردن خود میان غول‌های صنعتی مشتت است. اما از نظر اقتصادی روشن است که می‌خواهد کانادا تصویر جهان سومی‌اش را کنار بزند.”

استیو هیوئیت، از دانشکده‌ی مطالعات آمریکا و کانادای دانشگاه بیرمنگامِ انگلستان، می‌گوید این تحلیل‌ها را کنار هم که بگذاریم نشان می‌دهد سیا در طولانی مدت به این فکر بوده که اگر جنگی با شوروی در بگیرد، نقش کانادا چه خواهد بود.

در گزارش‌های متعدد شاهد حساسیت سیا به معاملات کانادا با بلوک شرقی‌ها هستیم.

مثلا خرید ۴۵ میلیون دلار گندمِ کانادا توسط شوروی یا فرستادن ۵۶۰ تن آلمینیومِ ساخت کانادا به ایتالیا که به ظن سیا قرار بوده نهایتا به دست چکسلواکی برسد. و البته صادرات قابل توجه کانادا به کوبا در اوایل دهه‌ی ۱۹۶۰ و از جمله در اوج بحران موشکی کوبا.