هفته‌ی گذشته بنا به رفراندومی که به ابتکار حزب مردم سوئیس و اتحادیه فدرال دموکراتیک در این کشور برگزار شده است، از این پس ساختن مناره‌ها
شهروند ۱۲۵۹ ـ ۱۰ دسامبر ۲۰۰۹
هفته‌ی گذشته بنا به رفراندومی که به ابتکار حزب مردم سوئیس و اتحادیه فدرال دموکراتیک در این کشور برگزار شده است، از این پس ساختن مناره‌ها در کشور سوئیس ممنوع می‌شود. این رفراندوم در روز ۲۹ نوامبر برگزار شد و در آن ۵۷.۵ درصد مردم با رای مثبت، ساختن مناره‌ها در سوئیس را ممنوع کردند. تنها چهار کانتون از ۲۶ کانتون کشور، که بیشتر در بخش‌های فرانسوی‌زبانِ سوئیس بودند، رای منفی دادند. با این حساب از این پس ساختن مناره‌های اسلامی در این کشور ممنوع است، اما چهار مناره‌ی قبلی در زوریخ، ژنو، وینترتور و وانگن بی اولتن دست‌نخورده باقی می‌مانند.
پیش از این شورای فدرال سوئیس، که بالاترین مقام حاکم بر این کشور است، از مردم خواسته بود در این رفراندوم رای منفی بدهند. میشلین کالمی ری، وزیر امور خارجه‌ی سوئیس، که هفته‌ی گذشته به خاطر دیدار وزرای امور خارجه سازمان امنیت و همکاری اروپا در آتن به سر می‌برد پس از شنیدن خبر گفت: "ما خیلی نگران این رفراندوم هستیم. واقعیت جوامع ما در اروپا و تمام جهان این است که هر گونه محدودیتی بر زیست مشترک فرهنگ‌ها و مذاهب مختلف، امنیت خودمان را هم به خطر می‌اندازد".
در این میان، سازمان ملل این ممنوعیت جدید را "به روشنی تبعیض‌آمیز" و به شدت جدایی‌کننده خوانده است. ناوی پیلای، رئیس حقوق بشر سازمان ملل، گفته است این محصول "هراس‌افکنی ضدخارجی" بوده است. تاثیر دیگر این ممنوعیت این است که گردشگران ثروتمند عرب را که همه ساله درآمد مهمی به شهرهایی همچون ژنو می‌آورند دفع می‌کند و همچنین تلاش‌های سوئیس در مداخله به عنوان کشوری بیطرف در تخاصم اسرائیل و فلسطین را زیر سئوال می‌برد.
از طرف دیگر سایر راست‌گرایان افراطی و مهاجرستیز در اروپا، همچون گرت ویلدرز، نماینده‌ی مجلس هلند، از این گفتند که تلاش می‌کنند همین قانون را در کشورهای خود نیز پیاده کنند.
سوئیسِ کوچک و بیطرف را باید نزدیک‌ترین نمونه‌ی جهان به "دموکراسی مستقیم" دانست. در سوئیس برگزاری رفراندوم برای تغییر هر قانونی (از جمله قانون اساسی) به سادگی میسر است. اما این قانون دموکراتیک هفته‌ی گذشته باعث اتفاقی تلخ شد. در رویدادی تلخ شاهد بودیم رفراندومی در مورد ساختن مناره‌ها برگزار شد و ساخت آن‌ها ممنوع شد. این حرکت حمله‌ای بی‌سابقه به مهاجران این کشور است که مدت‌هاست زیر ضرب هستند و خبر از رواج احساسات خارجی‌ستیز و نژادپرستانه در این کشور می‌دهد.
مدافعان این ممنوعیت به دو مسئله اشاره می‌کنند یکی رای عمومی و دموکراتیک مردم سوئیس به آن و دیگری این‌که مناره‌ها می‌توانستند جلوی تصویر فرهنگی دولت سوئیس را بگیرند و در ضمن نماد "بنیادگرایی" به شمار می‌آیند و نه صرفا مهاجران مسلمان.
از دومی شروع می‌کنیم: این استدلالی پوچ و مضحک است چرا که در کشوری با این همه کوه و کمر و البته کلیسا، تابه حال تنها چهار مناره وجود داشته است، اما حتی اگر سراسر این کشور را نیز مناره‌ها گرفته بودند این حقی به کسی برای ممنوعیت آن نمی‌دهد. با هیچ استدلالی از "تصویر" و "فرهنگ" یک کشور نمی‌توان جلوی مردم را برای ساختن بناهای مذهبی که دوست دارند گرفت. حداکثر در بعضی نقاط می‌شد از مقررات معمولی شهرداری برای ساختن بناهای بلند یا خارج از شکل که به تصویر محلات تاریخی ضربه می‌زنند استفاده کرد، اما ممنوعیت کلی یک نوع بنای خاص مذهبی بی شک نشان از خارجی‌ستیزی و مسلمان‌ستیزی است.
در مورد "رای دموکراتیک" هم باید یادآوری کرد که رای دادن مردم به عملی خارجی‌ستیزانه و غیرانسانی آن‌را توجیه نمی‌کند. ارزش‌های انسانی ریشه در هفت هزار سال تاریخ و آرمان‌های بشری دارند و نه رای دموکراتیک حوزه‌ای مشخص. همانطور که رای مثبت مردم آمریکا (در نظرسنجی‌ها) به مجازات اعدام توجیه کاهش قبح انجام آن در این کشور نمی‌شود. از طرف دیگر تقاضا برای نوعی جلوگیری بنیادین که به مردم اجازه ندهد بعضی حقوق را تحت هیچ شرایطی زیر سئوال ببرند نیز غیردموکراتیک و غیراصولی و غیرواقع‌گرایانه است. باید توجه کرد که خود این قانون و تاثیرات آن اهمیت چندانی ندارد. جالب اینجاست که گزارش‌های متعدد نشان می‌دهد که مراکز اسلامی سوئیس اصلا کسب و کار پررونقی نداشته‌اند و هزاران مسلمان این کشور احتمالا با نفس این‌که دیگر قرار نیست مناره‌ای ساخته شود مشکلی نخواهند داشت.
اما رای مثبت مردم سوئیس به این رفراندوم، به همراه این واقعیت که حزب پوپولیست راست‌گرا و مهاجرستیزِ سی.وی.پی (حزب مردم سوئیس) بزرگترین حزب مجلس این کشور است نشان از افزایش خارجی‌ستیزی در این کشور می‌دهد و این پاسخی اجتماعی می‌طلبد. ریشه‌های ویروسِ نژادپرستی و مشخصا مسلمان‌ستیزی است که باید در سوئیس و سایر کشورهای اروپایی خشکانده شوند و این بدون جدال‌هایی بزرگتر صورت نمی‌گیرد.
در پاسخ به این رفراندوم، باید این حرکت را محکوم کرد و بر حق تمام مردم سوئیس برای پرستش آزادانه و ساختن مساجد و سایر بناهای مذهبی تاکید کرد. سازمان‌های بین‌المللی بیشماری که در ژنو دفتر دارند باید ضمن محکومیت این حرکت، اعلام کنند که حضور حزب مردم سوئیس به عنوان بزرگترین حزب این کشور نشانه‌ی شرم است. در ضمن باید تاکید کرد که این حرکت بیش از هر کس به نفع بنیادگرایان اسلامی است که می‌توانند از احساس بیگانگی جوانان نسل جدیدتر در سوئیس استفاده کنند و نیروی سپاه خود را تقویت بخشند.
