شهروند ۱۱۷۷
نوزادانی که کمتر از ۱۲ ساعت در شبانه روز می خوابند دو برابر دیگران در سن ۳ سالگی به عارضه چاقی دچار می شوند و چاقی زیاد در چنین سنی موجب بروز بیماریهای مختلف در میانسالی و بزرگسالی می شود. جالب اینکه قبلا گزارش شده بود که کم خوابی و بدخوابی در کودکان و نوجوانان، چاقی بیش از حد آنها را در جوانی و میانسالی موجب می شود و این دو پروژه تحقیقاتی به وضوح ثابت می کنند که بین کم خوابی و بدخوابی در کودکان و ازدیاد وزن رابطه ای غیرقابل انکار وجود دارد و والدین باید از این نظر توجه مخصوص داشته باشند و علت یا علل کم خوابی را جستجو کرده و در جلوگیری آن اقدام کنند.
در این پروژه تحقیقات ۹۱۵ مادر زیر پوشش قرار گرفته و از آنها در مورد خواب و چند و چون آن در فرزندانشان در سن ۶ ماهگی و سالهای اول و دوم زندگی سئوالاتی به عمل آمده است. نتایج این بررسی نشان می دهد کودکانی که کمتر از ۱۲ ساعت در شبانه روز بخوابند امکان ازدیاد وزن آنها دو برابر آنهایی است که هر روز ۱۲ ساعت می خوابند. در ضمن آنهایی که کمتر از ۱۲ ساعت می خوابند و هر روز حدود دو ساعت هم پای تلویزیون می نشینند ۶ برابر دیگران در معرض بروز چاقی و ازدیاد وزن غیرطبیعی قرار دارند. به عبارت دیگر نداشتن حرکت جسمی و بی خوابی در کودکان عوامل بسیار مهم ازدیاد وزن می باشد. در ضمن نباید فراموش کرد که کودکان در موقع بیداری مسلما بیشتر از آن دسته ای که ساعت ها در خواب هستند غذا می خورند و این عادت خود سبب ازدیاد وزن می شود.
این یافته جالب نشان می دهد که با تنظیم ساعتهای خواب کودکان و توجه در کیفیت و کمیت رژیم غذایی آنها می توان از بروز چاقی جلوگیری کرد و از بسیاری از بیماریهای مزمن در سنین بالاتر پیشگیری کرد. به وضوح ثابت شده است که زیادی وزن در دختران کم سن و سال باعث ازدیاد بروز سرطان سینه در بزرگسالی می شود و همین علت در پسران سبب بالا رفتن رقم سرطان پروستات در سالهای بعد زندگی می گردد.
مصرف هورمون استروژن و بیماری خوش خیم سینه
ده ها مطالعه علمی رابطه مصرف هورمون استروژن را در موقع یائسگی با سرطان سینه گزارش کرده اند. برای اولین بار گروه تحقیقاتی دانشکده پزشکی آلبرت انیشتن در نیویورک با بررسی حدود ۱۱ هزار نفر از خانم هایی که سنین بعد از یائسگی را می گذرانیده اند و با مقایسه با گروهی از خانم ها که به عنوان شاهد انتخاب شده بودند دریافتند که مصرف هورمون استروژن که در موقع یائسگی مصرف می شود امکان بروز بیماری خوش خیم سینه را هم تا دو برابر افزایش می دهد. این بررسی که به مدت ۷ سال به طول انجامیده ثابت می کند که مصرف درازمدت هورمون استروژن به هر صورت برای سلامتی مفید نیست و این پزشک معالج است که باید تصمیم بگیرد و به دقت ضرر و منفعت تجویز این هورمون را محاسبه کند. اگر فقط به خاطر عوارض یائسگی از قبیل گر گرفتن و مبتلا شدن به پوکی استخوان و غیره شخص به خوردن هورمون مبادرت می کند باید عوارض جانبی خطرناک دیگر هورمون را هم در نظر گیرد و دانسته و ندانسته چشم را فدای ابرو نکند.
افسردگی بیماری آلزایمرز را به دنبال خواهد داشت
قبلا گزارش شده که افسردگی دنباله دار و بدون درمان یکی از عوامل مهم بروز و پیشرفت بیماری آلزایمرز است. این بار پژوهشگران اروپایی طی بررسی جالب علمی گزارش می کنند که امکان بروز بیماری آلزایمرز در افرادی که به عارضه افسردگی دچار هستند بیشتر از دو برابر افراد معمولی است، زیرا افسردگی سبب تغییرات غیرقابل برگشتی بر روی مغز و اعصاب شده و زمینه را برای فراموشی آماده می سازد. به عبارت دیگر افسردگی درازمدت موجب چروکیده شدن قسمت هایی از مغز می شود که در حقیقت زمینه ایست برای بروز پیشرفت بیماری آلزایمرز. هنوز دانشمندان به وضوح نمی دانند که آیا افسردگی به تنهایی نقش مهمی در بروز عارضه فراموشی دارد یا عوامل دیگری که عارضه افسردگی را به وجود می آورند می توانند در این زمینه موثر باشند. به همین جهت تحقیقات دامنه دارتری در این زمینه مورد نیاز است تا چند و چون رابطه افسردگی و بیماری آلزایمرز را ثابت نماید.
در این بررسی علمی تعداد ۴۸۶ نفر افراد مسن تر از ۶۰ سال که به عارضه فراموشی و بیماری آلزایمرز دچار نبوده اند به دقت مطالعه شده اند. پس از ۶ سال پیگیری۳۳ نفر از افراد تحت مطالعه به بیماری آلزایمرز دچار شده اند. پس از تجزیه و تحلیل کلیه مدارک موجود درباره نحوه زندگی، تغذیه و سوابق عارضه افسردگی آنها معلوم شد که افرادی که به عارضه افسردگی دچار هستند ۵/۲ برابر افرادی که این عارضه را ندارند، به بیماری آلزایمرز دچار می شوند و جالب اینکه افرادی که قبل از سن ۶۰ سالگی دچار عارضه افسردگی بودند امکان بروز بیماری آلزایمرز در آنها چهار برابر دیگران گزارش شده است.
دانشمندان و پژوهشگران این پروژه تحقیقاتی باور دارند که در افراد مبتلا به عارضه افسردگی نه تنها سلولهای مغز به تدریج چروکیده می شوند، بلکه مقداری از سلولها نیز از دست می روند که در نتیجه قدرت مغز را در ضبط و نگهداری خاطره کاهش می دهد و به تدریج شخص به عارضه فراموشی مطلق یا بیماری آلزایمرز دچار می شود.
به طور کلی این یافته جدید توصیه می نماید که در درمان و جلوگیری عارضه افسردگی باید اقدام کرد و نگذاشت این عارضه کهن و مزمن شود، زیرا فردی که به این بیماری دچار است قادر به کار و ادامه زندگی طبیعی نیست و به علت عوارض بیماری اش توجهی به کیفیت زندگی خود ندارد و هر روز بیشتر و بیشتر گوشه گیر شده و به علت عدم توجه به تغذیه و بهداشت خود دچار بیماریهای زیادی می شود که آلزایمرز یکی از آنها خواهد بود.
داروی خوراکی موثر برای درمان بیماری MS
اولین داروی خوراکی که می تواند حرکت بیماری MS را کنترل کند توسط پژوهشگران ایتالیایی با موفقیت آزمایش شد. این داروی جدید که FTY720 نام دارد بر روی ۲۸۱ نفر از افرادی که به بیماری MS دچار بودند تجربه و معلوم شد که سبب جلوگیری از حمله مجدد بیماری در حدود ۵۰ درصد از بیماران می شود که رقمی است چشمگیر. جالب اینکه ۸۹ درصد از بیماران تا ۳ سال پس از درمان کاملا بهبود یافته و ۷۵ درصد هم ضایعه جدیدی بر روی دستگاه عصبی آنها بروز ننموده که توسط آزمایش MRI تایید شده است. عوارض جانبی این دارو هم ناچیز گزارش شده و درصدی از آنها به عارضه سردرد و نشانه هایی چون سرماخوردگی دچار شده اند.
گزارش اولیه این بررسی مهم امیدوارکننده است و دانشمندان در نظر دارند این دارو را بر روی عده زیادتری از بیماران تجربه کرده و تحقیقات خود را کامل نمایند. در چند دهه اخیر میزان بروز بیماری خسته کننده و پیچیده MS افزایش یافته و داروی استاندارد و موثری برای پیشگیری یا درمان آن وجود ندارد. حال با آزمایش اولین داروی خوراکی بیماری MS می توان امیدوار بود که این بیماری به زودی قابل پیشگیری و درمان پذیر شود.
بعضی از کلینیک های دندانپزشکی مرکز آلودگی های فلز جیوه هستند
ژورنال علمی علوم محیط زیست گزارش کرده که در مطب های دندانپزشکی که هنوز از جیوه برای پر کردن دندانها استفاده و یا برای خالی کردن جیوه دندانها اقدام می کنند، محیط با مقدار زیادی از جیوه آلوده است. پژوهشگران دانشگاه ایلینویز با جمع آوری و تجزیه آبی که بیماران برای شستن دهان خود استفاده کرده بودند معلوم ساختند که مقدار زیادی جیوه از نوع Methylated در آن وجود دارد. این فلز در بدن می تواند سبب بسیاری از ناهنجاریها مانند از کار افتادن کلیه ها، صدمه مغز و اعصاب و به عقیده عده زیادی باعث بروز و یا پیشرفت بیماری MS گردد. در سالهای گذشته اکثر دندانپزشکان، مخصوصا از کشورهای جهان سوم از جیوه برای پر کردن دندانها استفاده می کردند. چند سالی است که مصرف آن در کشورهای صنعتی کاهش یافته، ولی هنوز درصد بالایی از مردم در دهان خود چند دندانی که با جیوه پر شده است دارند و مرتبا مقداری از این فلز در موقع غذا خوردن وارد دستگاه گوارش شده و اعضا بدن را آلوده می کند.
در حال حاضر اکثر آبهای رودخانه های اطراف شهرهای بزرگ به جیوه آلوده هستند، زیرا به صورتهای مختلف وارد آبهای زیرزمینی و رودخانه ها می شوند. قسمت اعظم جیوه محیط زیست به وسیله زباله های کارخانجات سنگین به وجود می آید و پس از وارد شدن به زنجیره غذایی و محیط زیست وارد بدن انسان شده به تدریج مسمومیت های خطرناکی را به وجود می آورد که گاهی تشخیص آن مشکل است.
پژوهشگران این پروژه تحقیقاتی معتقدند که فقط در آمریکا هر ساله حدود ۱۱ پاند جیوه از طریق کلینیک های دندانپزشکی و آبی که بیماران با آن دندانها و دهان خود را شستشو می دهند به آبهای زیرزمینی و رودخانه ها وارد می شود که می تواند خطرات غیرقابل جبرانی را برای حیواناتی که در رودخانه ها و دریاها زندگی می کنند به وجود آورند و در ضمن سبب مسمومیت انسان شوند. همچنین کارخانه های صنایع سنگین که از ذغال سنگ برای تولید انرژی استفاده می کنند هر ساله در آمریکا حدود ۵۰ تن جیوه به محیط زیست از قبیل آب و هوا و خاک می ریزند که ضرر و زیان آن غیرقابل محاسبه است.
اخبار کوتاه پزشکی
ـ معدل سن در آمریکا به بالاترین رقم خود رسیده و این رقم در حال حاضر حدود ۷۸ سال می باشد، که نسبت به سال ۱۹۵۵ به بیش از ۸ سال افزایش یافته و این به علت پیشرفتهای علم پزشکی و علوم وابسته در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری ها است.
ـ روزی فقط ۳۰ دقیقه ورزش و یا راه رفتن امکان مرگ و میر را تا ۵۰ درصد کاهش می دهد. این حاصل بررسی درازمدت بر روی بیشتر از ۱۵ هزار نفریست که در یکی از مراکز تحقیقاتی آمریکا انجام گرفته است و به وضوح نشانگر رابطه ورزش و سلامتی است.
ـ بی غذایی و روزه طولانی امکان بروز سکته مغزی را افزایش می دهد. بررسی در تهران و در موقع ماه رمضان که پنج سال متوالی به درازا کشیده معلوم ساخته که سکته مغزی در چنین ماهی در افرادی که روزه دارند سه برابر اوقات دیگر است. نتایج این بررسی در نیمه اپریل این سال در یک کنفرانس علمی در شیکاگو گزارش شده است.
* دکتر پرویز قدیریان استاد دانشگاه مونتریال در تغذیه و استاد دانشگاه مک گیل در سرطان شناسی و کارشناس سازمان بهداشت جهانی است.
EPIDEMIOSEARCH@yahoo.com
