گروهی از دانشمندان، ژنی را به نام DMPI شناسایی کردند که می تواند در بروز سرطان ریه نقش داشته باشد. در یک بررسی آزمایشگاهی بر روی ۵۱ نمونه از غده های سرطان ریه معلوم شد که ۳۵ درصد از بیماران دارای ژن معیوب DMPI هستند و بدنشان نمی تواند در برابر عوامل بروز سرطان ریه مقاومت نماید و در نتیجه این سرطان در ریه سرانجام می گیرد. این خبر مهم در ۱۵ اکتبر در ژورنال علمی Cancer Cell به چاپ رسیده است که خبریست بسیار مهم، زیرا سرطان ریه نسبت به سایر سرطان ها اولین عامل مرگ و میر در بین زنان و مردان است و هر ساله بی رحمانه کشتار می کند. حال که ژنی شناسایی شده که می تواند در بروز این سرطان خطرناک نقش داشته باشد، مسلما دانشمندان قادر خواهند بود بهتر و واضح تر عملکرد سرطانزاهایی مانند سیگار را در بدن مشخص سازند و در خنثی کردن آنها اقدام نمایند.
رابطه عفونت های دستگاه تنفسی و کمبود ویتامین D
اگر مدام به عفونت های ریه دچار می شوید حتما با پزشک خود مشورت کنید و ببینید که ویتامین D خون شما در چه حدی است، زیرا پژوهشگران فنلاندی ثابت کرده اند که بین کمبود ویتامین D در بدن و بروز بیماری های عفونی ریه رابطه ایست مستقیم. در یک بررسی علمی بر روی ۸۰۰ نفر از مردان جوان در فنلاند، آنها را به چند دسته تقسیم کرده و به هر دسته مقداری معین ویتامین D داده شد و تاثیر آن برای مدتی پیگیری شد. در نتیجه معلوم شد که کمبود ویتامین D زمینه را برای بروز عفونت های دستگاه تنفسی آماده می سازد و آن دسته ای که به وسیله رژیم غذایی و یا از طریق تابش نور آفتاب ویتامین D کافی دریافت می دارند خیلی کمتر و به ندرت به عفونت های ریه دچار می شوند که سینه پهلو و پنومونی یکی از آنها است.
بعضی از مسکن های شیمیایی از بروز سرطان سینه جلوگیری می کند
این هفته پژوهشگران کانادایی در تورنتو اعلان کردند که بعضی از داروهای مسکن که حاوی استروئید نیستند (NSAID) می توانند از بروز سرطان سینه در خانم ها جلوگیری کنند. دکتر Kirsh که سرپرستی تیم تحقیقاتی مورد نظر را به عهده دارد اشاره کرد که پس از تجزیه و تحلیل پرونده های پزشکی، تغذیه و روش زندگی حدود ۳۱۲۵ نفر از بیماران مبتلا به سرطان سینه و مقایسه آن با ۳۰۶۲ نفر از خانمهایی که به این سرطان دچار نبودند متوجه شدند که مصرف داروهای مسکنی که حاوی استروئید نیستند می تواند امکان بروز سرطان سینه را تا حدود ۲۴ درصد کاهش دهد که رقمی است چشمگیر. رقم بروز سرطان سینه در افراد شاهد یا کنترل که به بیماری سرطان دچار نبودند پس از حدود ۷ سال مصرف این دسته از داروها بیشتر مشخص بود. به عبارت دیگر خوردن این دسته از مسکن ها در مدتی کوتاه نمی تواند ثمربخش باشد. یکی از دلایل مهم و قانع کننده رابطه مصرف مسکن های بدون استروئید و پیشگیری سرطان سینه عمل ضد التهاب این داروها است که نه تنها در تخفیف دردها موثر است بلکه بروز این سرطان و شاید انواع دیگر سرطانها را هم کاهش می دهد.
در یکی دو دهه گذشته نقش التهاب بدن یا Inflammation در بروز و پیشرفت بسیاری از سرطانها به کرات مطرح شده و مقالات علمی مستندی در این مورد به چاپ رسیده اند. التهاب بافت های سینه و دستگاه گوارش و حتی غده پروستات به هر دلیلی که باشد می تواند امکان بروز سرطان را در بدن افزایش دهد.
سبزیجات و ماهی از بروز عارضه آسم در کودکان جلوگیری می کند
در یک بررسی علمی بر روی ۴۶۰ کودک در اسپانیا معلوم گردید که رژیم غذایی حاوی مقداری مقداری ماهی و سبزی از جمله گوجه فرنگی و کدو و بادمجان در سنین قبل از ۶ سالگی می تواند امکان بروز عارضه اسم را تا ۶۲ درصد کاهش دهد. در این پروژه همچنین معلوم شد که مصرف میوه در این دسته از کودکان هیچ نقشی در پیشگیری آسم نداشته و فقط مصرف بعضی از سبزیجات و ماهی از این نظر مهم است. شاید انواع مختلف آنتی اکسیدان ها مانند آلفا و بتاکاروتن، ویتامین C و لیکوپن موجود در بعضی از سبزیجات در جلوگیری از بروز عارضه آسم موثر هستند که پژوهش های جدید می توانند چند و چون عملکرد آنها را بهتر معلوم سازند. در مورد رابطه ماهی و عارضه آسم، قبلا هم مطالعات علمی متعددی نقش اسیدهای چرب امگا ۳ را در تخفیف التهاب بدن گزارش کرده و معلوم ساخته اند که امگا ۳ می تواند در جلوگیری عارضه آسم نقش مهمی داشته باشد. ماهی، مخصوصا ماهی پرچرب حاوی مقدار قابل توجهی از اسیدهای چرب امگا ۳ می باشد.
شستن و تمیز نگه داشتن دستها مهمترین روش مبارزه با عوامل عفونت زا
ویروس های سرماخوردگی و دیگر عوامل عفونت زایی که با تماس مستقیم منتقل می شوند، در صورت رعایت بهداشت و تمیز نگه داشتن دستها قادر به انتقال از شخص آلوده به افراد سالم نمی باشند و این روش مهمترین و سالم ترین روش دور ماندن از آلودگی های ویروس و میکربی است. بدون شک یکی از علل مهم و شناخته شده آلوده شدن کودکان به اینگونه عوامل عفونت زا عدم رعایت بهداشت و استفاده از دستهای کثیف و آلوده است.
گروهی از پژوهشگران وابسته به سازمان بهداشت جهانی با تجزیه و تحلیل ۵۱ پروژه تحقیقاتی در مورد رابطه تمیز نگه داشتن دستها و جلوگیری از بروز بیماریهای عفونتی مخصوصا آنفلوآنزا و سرماخوردگی معمولی نتیجه گرفتند که کودکان عوامل بروز بیماریهای مورد بحث را به دیگران، مخصوصا بزرگسالان منتقل می کنند و چون توجهی به تمیز نگه داشتن دستها ندارند بیشتر بیمار شده و آن را به دیگران منتقل می نمایند و گاهی سبب همه گیری برخی از بیماریهای عفونی می شوند.
در قرن گذشته سه مورد اپیدمی خطرناک و کشنده آنفلوآنزا به وقوع پیوسته که یکی از آنها در سال ۱۹۱۸ بود که به آنفلوآنزای اسپانیایی معروف شد و بین ۵۰ تا یکصد میلیون نفر را از بین برد. دومین اپیدمی آنفلوآنزا در سالهای۱۹۵۷ و ۱۹۵۸ به وقوع پیوست و قربانیان بی شماری گرفت. آخرین اپیدمی معروف آنفلوآنزا در سال ۱۹۶۸ بروز کرد که سبب کشتار گروه زیادی شد.
کارشناسان سازمان بهداشت جهانی مدتی است که امکان وقوع اپیدمی خطرناک دیگری را پیش بینی می کنند و معتقدند که این بار ویروس مرغی H5N1 است که نسل بشر را تهدید می کند. در سال گذشته ویروس مرغی سبب مرگ ۲۰۲ نفر گردید، ولی با کشتار میلیونها مرغ و پرنده های دیگر در آسیا و حتی در آمریکای شمالی حرکت این همه گیری متوقف شد. دانشمندان سخت نگران آنند که نوعی ویروس بیماری از حیوان به انسان منتقل شود، زیرا جلوگیری از انتشار آن کار ساده ای نخواهد بود. حال که متاسفانه ویروس مرغی H5N1 قادر است از پرنده به انسان منتقل شود همه دست اندرکاران سیاست و بهداشت کشورهای دنیا از وحشت کشتار دسته جمعی توسط این ویروس هر وقت و هر جا که نشانی از این بیماری را در حیوانات ملاحظه نمایند بی درنگ در از بین بردن آنها اقدام می نمایند تا مانع انتقال این بیماری از حیوان به انسان گردد.
واکسن مالاریا به بازار خواهد آمد
بیماری مالاریا شاید بیشتر از هر نوع بیماریهای عفونی دیگر در چند صد سال گذشته قربانی گرفته و سبب مرگ و میر زودرس بشر شده است. اگرچه رقم بروز آن در چند دهه اخیر مخصوصا در کشورهای صنعتی به شدت کاهش یافته، ولی تا به حال به هر دلیلی دست اندرکاران بهداشت و پزشکی نتوانسته اند واکسن موثری برای این بیماری بسازند.
بررسیهای اولیه واکسن مالاریا امیدوارکننده بوده و دانشمندان پیش بینی می کنند که این واکسن به زودی به بازار خواهد آمد و رقم ابتلا به بیماری را در دنیا مخصوصا در آفریقا تا حدود ۶۵ درصد کاهش می دهد. این واکسن که RTS,S/AS02A, نام دارد بر روی ۲۱۴ کودک آزمایش شده و به طور چشمگیری از فعالیتهای عوامل این بیماری در بدن جلوگیری می کند. این واکسن در کشور موزامبیک مورد آزمایش قرار گرفته و نتایج این بررسی جالب در ژورنال معروف Lancet به چاپ رسیده است.
همانطور که اشاره شد بشر قربانی سنگینی به مالاریا داده و هنوز هر ساله حدود دو میلیون نفر به خاطر مالاریا و عوارض جانبی آن جانشان را از دست می دهند. حال با پیدا شدن واکسن این بیماری باید امیدوار بود که لابراتورهای پزشکی بتوانند با سرمایه گذاری کافی در این زمینه واکسن مورد نیاز کشورهای جهان سوم را که هنوز در معرض خطر این بیماری هستند، در اختیار آنان قرار دهند و این بیماری را هم مانند بعضی دیگر از بیماریهای عفونی مانند فلج اطفال و غیره از میان بردارند.
بیماریهای عفونی در کشورهای جهان سوم و در حال رشد بالاترین رقم مرگ و میر، مخصوصا در کودکان را به خود اختصاص می دهند که به علت عدم دسترسی به پزشک و دارو و محیط زیست سالم در سنین پایین از بین می روند و یا به عوارض جانبی متعددی دچار شده و بیماری آنها مزمن می شود.
اخبار کوتاه پزشکی
ـ افرادی که به Arthritis یا التهاب و درد مفاصل دچار هستند بیشتر از دیگران در معرض خطر بروز بیماری نقرس یا Gout قرار دارند. در یک بررسی علمی بر روی ۵۹۰۰ نفر از بیمارانی که به عارضه التهاب و ورم مفاصل دچار بودند معلوم شد که درصد بالایی از آنها به بیماری نقرس هم دچار بودند.
ـ روزی ۲۰ دقیقه دعا و مناجات و نیایش سبب آرامش روح و جسم شده، اضطراب و نگرانی را از بین می برد. در یک تحقیق علمی پژوهشگران ثابت کردند که وقتی انسان با روحیه تسلیم و رضا و توکل به دعا و مناجات می نشیند بهتر از هر دارویی سبب آرامش جسم و جان او می گردد. این نظریه جدید نیست و بر هر کسی واضح است که جنگیدن با درون خود مشکلاتی غیرقابل جبران به وجود می آورد و توکل کردن و به دعا نشستن سیستم ایمنی را تقویت می کند.
ـ واکسن آنفلوآنزا در افراد مسن موجب پیشگیری از مرگ و میر زودرس می شود. عده ای هنوز به کاربرد نتیجه مثبت واکسن آنفلوآنزا ایمان ندارند و درصد زیادی از همین افراد قربانی این بیماری می گردند. اگرچه اثر واکسن آنفلوآنزا صددرصد نخواهد بود، ولی به طور چشمگیری در سالم ماندن مردم مخصوصا سالمندان و افرادی که به بیماریهای مزمن دچار هستند موثر می باشد.
* دکتر پرویز قدیریان استاد دانشگاه مونتریال در تغذیه و استاد دانشگاه مک گیل در سرطان شناسی و کارشناس سازمان بهداشت جهانی است.
EPIDEMIOSEARCH@yahoo.com
