روغن های گیاهی مانند روغن ذرت و آفتابگردان و زیتون و غیره نام گیاهانی را به همراه دارند که روغن موردنظر از آنها به دست آمده ولی مدتی است که روغن گیاهی به نام کانولا در بازار وجود دارد که معلوم نیست از کجا آمده و چرا اسم کانولا را بر آن گذاشته اند.
کانولا در حقیقت گیاهی است که از نظر ژنتیکی و همتاسازی و غیره توسط دانشمندان کانادایی به وجود آمده است و روغن کانولا از گیاهی به نام Rapeseed به دست می آید که به آن دفع کننده حشرات یا Insect Repellent می گویند. این گیاه از خانواده خردل (Mustard) است و روغن آن در بعضی از کشورهای دنیا مانند هند و ژاپن و چین مصرف می شود. این روغن حاوی مقدار زیادی از اسید چرب Erucic است که سبب بیماری می گردد، به نام Keshan که نوعی بیماری قلبی است.
در سالهای ۱۹۷۰ پژوهشگران و گیاه شناسان کانادایی با مهندسی ژنتیکی و دستکاری های ژنتیکی گیاه Rapeseed جدیدی را به وجود آوردند که اسید چرب Erucic موجود در آن کمتر است که روغن آن به نام کانولا یا Canada Oil در بازار وجود دارد.
با این تاریخچه ی مختصر می پردازیم به خوبیها و بدیهای این روغن نوظهور و به قول معروف بی پدر و مادر که معلوم نیست از چه گیاهی به دست می آید و شواهد موجود نشانگر آنست که این روغن برای تغذیه مناسب نمی باشد. در اینترنت ده ها مقاله ی علمی و مستند دراین باره به چاپ رسیده و نشان می دهد که این روغن ارزان که از گیاهی دستکاری شده از نظر ژنتیکی که ریشه و اصل سالمی ندارد، درست شده نمی بایست بدون مطالعه ی علمی به این سرعت وارد بازار شود و جای روغن های سالم ولی گرانتر را بگیرد.
روغن کانولا از نوع روغنی است که مقدار چربی اشباع شده ی آن ناچیز است ولی مقدار چربی MUSF آن بالا است که در حقیقت باید در سلامتی قلب و عروق موثر باشد. در ضمن روغن کانولا در اصل حاوی مقدار زیادی از اسیدهای چرب امگا ۳ نیز می باشد که متأسفانه در موقع تهیه و گذشتن از مراحل مختلف از بین می رود. روغن کانولا روغنی است بی مزه و فقط در پخت و پز غذا می شود از آن استفاده کرد. در ضمن این روغن در اثر حرارت بالا بوی نامطبوعی را به وجود می آورد که به طور کلی طعم غذا را نامناسب می کند.
یکی از دلایلی که روغن کانولا در مدتی کوتاه تمام بازارهای روغن گیاهی را گرفت، صرفاً به علت ارزان بودن آن بود، زیرا روغن های گیاهی سالم، مانند روغن زیتون جوابگوی جمعیت دنیا نیست و به همین دلیل قیمت آن هم گرانتر است و مسلماً به هم خوردن وضع اقتصاد دنیا و وجود فقر و تنگدستی سبب می گردد که مردم به دنبال غذاهای کم کیفیت ولی ارزان بروند و یا گول تبلیغات کارتل های غذایی را بخورند.
در موقع استخراج روغن کانولا و تهیه ی آن به علت اینکه از اصل از گیاهی سمی به وجود می آید، مواد شیمیایی مختلفی مانند Hexane و روش های پیچیده ای مانند Bleaching ، Degumming و بوزدائی و غیره به کار گرفته می شوند که هرکدام اثرات نامطلوبی را بر روی روغن مورد بحث بجا می گذارند.
در حال حاضر متأسفانه غذاهایی در بازار وجود دارند (مانند سس های سالاد و مایونز و غیره) که در آن روغن کانولا وجود دارد ولی برچسب های آن ادعای به کار رفتن روغن زیتون می کنند. با وجودی که FDA مصرف روغن کانولا را اجازه می دهد ولی مصرف آن را در تهیه غذاهای از پیش تهیه شده کودکان جایز نمی داند.
برای اطلاعات بیشتر در مورد روغن کانولا می توانید به سایت www.snopes.com/canolaoil مراجعه کنید.
غذاهایی که در رقیق شدن خون نقش دارند
عده ی زیادی از مردم به عارضه ی غلیظ بودن خون که سبب لخته شدن آن می شود دچار هستند و مجبورند داروهای مخصوص رقیق کردن خون مصرف نمایند. ویتامین K نقش مهمی در لخته شدن خون داشته و به همین جهت این افراد نباید در خوردن غذاهایی که حاوی مقدار زیادی ویتامینK هستند مانند سبزیجات سبز تیره رنگ زیاده روی کنند. آسپرین و چای خاصیت رقیق کردن خون را دارند. در زیر اسامی غذاهایی که سبب رقیق شدن خون می شوند و از بروز لخته شدن آن در عروق جلوگیری می کنند، نام برده می شود.
گروهی از غذاها طبیعتاً حاوی مقداری Salicylates یا ترکیب آسپرین هستند و مصرف آنها در افرادی که به عارضه لخته شدن یا غلیظ بودن خون دچار هستند، توصیه می گردد. این غذاها عبارتند از:
زردچوبه، فلفل قرمز، زنجبیل، دارچین، شوید، پودر کاری، شیرین بیان و نعناع. در ضمن ترکیبات مواد شیمیایی نگهدارنده ی غذا و افزاینده های غذایی برای طعم و مزه ی غذا هم ممکن است حاوی مقداری از مواد شیمیایی Salicylatesباشند که در نتیجه سبب رقیق شدن خون می شوند. بعضی از میوه جات مانند کشمش، آلو، گیلاس، کرنبری، انواع توت ها، انگور، نارنگی و پرتقال نیز حاوی سالیسیلات هستند و نقش مهمی در رقیق شدن خون دارند. به علاوه عسل، سرکه، مخصوصاً سرکه ی سیب (Cider) نیز مقدار زیادی از این ماده شیمیایی را دارند. افرادی که به عارضه ی رقیق بودن خون دچار هستند باید از مصرف همه موادی که در بالا ذکر شد دوری نموده و یا در مصرف آن زیاده روی نکنند چون مزید بر علت شده و سبب خونریزی می گردند.
اسیدهای چرب امگا ۳ برعکس امگا ۶ رقیق کننده ی خون هستند و ماهی و دانه کتان حاوی مقدار قابل توجهی از اسید چرب می باشند که در رقیق شدن خون نقش دارند. البته نباید فراموش کرد که سیر و پیاز و روغن زیتون نیز از دسته غذاهایی هستند که موجب رقیق شدن خون می شوند. این غذاها نمی توانند جانشین داروهای رقیق کننده ی خون شوند ولی می توانند با مشورت پزشک مقدار آن را کم نمایند.
بهتر است باور کنید
ملین های غذایی مثل آلو و آب آلو و ملین های شیمیایی حرکت غذا را در دستگاه گوارش تسریع نموده و اجازه نمی دهند مواد غذایی موجود در رژیم غذایی به خوبی هضم و جذب شود که در درازمدت سبب بروز عوارضی می شود. مهمتر از همه وقتی مجبورید دارویی را در روز و به همراه رژیم غذایی مصرف کنید اگر مقداری ملین های طبیعی یا شیمیایی به هر دلیلی خورده شود، به علت حرکت تند و سریع غذا در لوله گوارش فرصت کافی به داروی مورد بحث هم داده نمی شود تا جذب بدن گردد که در نتیجه در درمان بیماری مخصوص خلل به وجود خواهد آمد. پس مصرف بی رویه ملین ها بدون مشورت پزشک، مخصوصا در افرادی که مجبور به خوردن داروهای مختلف هستند، جایز نمی باشد.
* دکتر پرویز قدیریان استاد دانشگاه مونتریال در تغذیه و استاد دانشگاه مک گیل در سرطان شناسی و کارشناس سازمان بهداشت جهانی است.
EPIDEMIOSEARCH@yahoo.com
