این مقاله در سه بخش: ویدیو به عنوان یک رسانه، نوشتن به زبان ویدیو، فراگیری فیلمسازی مستند سنگ پایه ای برای  ویدیو نگاری، نوشته شده که بخش های بعدی آن در شماره های آتی انتشار خواهد یافت.

 تصور کنید در حین تماشای یک ویدیو، این امکان را داشته باشید که ادامهٔ فیلم را به دلخواه در هر یک از شخصیت ها یا عناصر آن دنبال کنید. برای مثال، اگر فیلمی درباره شهر تورنتو مشاهده می کنیم و دوربین از روی موزهٔ هنرهای معاصر این شهر عبور می کند، با بردن نشانهٔ موس بر روی موزهٔ نام برده و زدن کلیک، تصاویری که می بینیم با ویدیویی از آن موزه دنبال شود. این امکان ظاهرا ساده تحول بزرگی را در دنیای مجازی رقم خواهد زد که پیامدهای حیرت انگیزی خواهد داشت، چرا که می تواند فضای مجازی را در ابعاد کاملا جدیدی ویدیویی نماید. با به کارگیری چنین امکانی، سایت های اینترنتی می توانند به جای فضاهای پر از متن و گرافیک، یکسره با یک ابرویدیو کلیک بخورند که بخش بزرگی از اجزای مورد نیاز سایت را پوشش داده است. در چنین حالتی، می توان انتظار داشت که حتی متن ها و گرافیک های مورد نیاز، در فریم های طراحی شدهٔ ویدیویی جا بگیرد و وارد کردن یک آدرس اینترنتی مورد نظر یا حتی عکس گرفتن از آن ما را از ابتدا تا انتها در فضایی ویدیویی قرار دهد.

برای این کار، دانشوران علوم کامپیوتر و دیجیتال-ویدیو از مدت ها پیش در صدد بوده اند تا امکانی را شبیه به ابرمتن (hypertext) برای دیجیتال- ویدیو بازآفرینی کنند. ایجاد چنین امکانی- ابرویدیو (hypervideo) – از جمله توسط هر دو غول جهان کامپیوتر اپل و مایکروسافت همچنان در حال پیگیری ست و پیشبینی می شود در آیندهٔ نزدیکی شاهد ورود چنین امکانی به نرم افزارهای پخش و تدوین ویدیوی باشیم.

قابلیت تبدیل ویدیو به یک رسانه امر ناشناخته ای نیست. شبکه های ویدیویی نظیر یوتیوب ((Youtubeو ویمیو (ٰVimeo) و غیره هم اکنون نیز حتی قبل از پیدایش چنین امکان هایی، بخش بزرگی از فضای مجازی در اینترنت را به خود تخصیص داده اند و همچنین روند به شدت رو به افزایشی در پخش کلیپ های کوتاه چند دقیقه ای بر روی سایت ها به چشم می خورد.

ویدیو به لحاظ توانایی منحصر به فرد در بازتاب «فضا» ی یک رویداد به کمک تصاویر قاب بندی شدهٔ پی در پی، حجمی از اطلاعات به هم پیوسته را انتقال می دهد، و به حدی از تاثیر گذاری می رساند که براستی شگفت انگیز است و از آنجا که توان بکارگیری گرافیک، کلام، متن، و موسیقی و غیره را، چه به صورت جداگانه و چه به صورت تلفیقی دارد، می تواند در بسیاری از موارد بر دوش همهٔ آن ها بایستد و علاوه بر عمومی کردن هنر و صنعتی به نام فیلم، در ترکیب با پدیده ای به نام شبکهٔ مجازی، به یک رسانهٔ کیفیتا نوین با تاثیر گذاری عظیم گسترش یابد.

بد نیست برای روشن شدن مطلب نمونه هایی ارائه دهم. هم اکنون با پوشش ویدیویی برای مجموعه منظمی از سخنرانی های نوآورانه با تصاویر سخنران، واکنش مخاطبان، و همهٔ اسلایدها، فیلم ها و جداول و آمارهای پاور پوینت شده در سایتی به نام تد (ted.com) صدها هزار مخاطب در سراسر جهان به حضور در این سخنرانی ها دعوت شده و ارتباط چند جانبه و شبکه ای با آن ها برقرار می شود. تد توانسته با گسترش مراکز سخنرانی به شهرهای بزرگ دنیا و تا محل کار و خانهٔ تک تک علاقمندان، یک فضای نیمه خصوصی شهری به نام سالن سخنرانی را به رسانه ای فراگیر و تاثیر گذار در ابعاد عمومی و جهانی تبدیل کند. پروژه توسعه تد در حال حاضر آن است که برگزاری اینگونه سخنرانی های نوآورانه را نیز مانند مخاطبان آن با بکارگیری فضای مجازی گسترش دهد و فراگیر کند.

در فراگیر کردن سخنرانی به کمک ویدیو، این تنها تجربه نیست. نمونه های دیگری را هم می توان می توان یافت. RSAnimate برای فراگیر کردن سخنرانی ها بوسیلهٔ ویدیو روش دیگری را تجربه کرده است. (با همین نام در یوتیوب کانالی نیز وجود دارد که می توانید کارهای ارائه شده و حجم مراجعه به آن را مشاهده کنید.) اینبار فایلی صوتی یک سخنرانی با ترسیم کاریکاتورهایی پشتیبانی می شوند که در ضبط و در تدوین ویدیویی به نوعی از انیمیش فراروییده اند.

اقدامات مشابه در زمینه‌های مختلف باعث می شود ویدیو علاوه بر مفهوم سنتی اش، بتواند در ترکیب با دیگر رسانه‌ها نقشی محوری و کلیدی بیابد و چشم اندازی تازه در مقابل توسعهٔ فضای مجازی بگذارد. این چشم انداز به همهٔ ما گوشزد می کند که می باید این رسانهٔ در حال عمومی شدن را بشناسیم و نوشتن به زبان ویدیو را همچون بخشی از آموزش عمومی خود فرابگیریم.

 

(بخش دوم – نوشتن به زبان ویدیو)

 

 احمد جواهریان:  مستندساز(CROSSARTFILM.COM)   .