دردِدل با شعر مولانا و آهنگ بلوز
«همه دنیا و بخصوص مردم ایران به چیزی احتیاج دارند که بهشان انرژی بدهد». رعنا فرحان، نوازنده و خواننده ایرانیِ جاز و بلوز که فارغ‌التحصیل دانشگاه تهران و مقیم امروز نیویورک است، این‌را در گفتگویی تلفنی از نیویورک می‌گوید.
او اضافه می‌کند: «شعرهای مولانا هم به همین علت در همه جای دنیا گل کرده و به زبان‌های مختلف ترجمه شده».
خود رعنا هم از همین شعرهای مولانا را استفاده کرده و با موسیقی جاز و بلوزی که مثل هر جوان ایرانی با آن‌ها بزرگ شده پیوند داده و از استودیوش در هارلمِ نیویورک ترانه‌هایی می‌سازد که به گفته ی خودش «سعی می‌کند آپلیفتینگ (Uplifting) باشند»، جوری که انگار «دردِدل» می‌کند. رعنا، که حضور اخیرش در فیلم «گربه‌های ایرانی» بهمن قبادی به شهرتش افزوده از نمادهای موسیقی زیرزمینی ایران شناخته می‌شود. او هفته آینده به تورنتو می‌آید تا در سالن «اپرا هاوس» برایمان اجرا کند. به همین مناسبت تلفنی پای صحبتش نشستم و گپ کوتاهی در مورد کار و زندگی و سفرش به تورنتو داشتیم.
رعنا می‌گوید که قبلا در برنامه عید انجمن فردوسی در تورنتو برنامه اجرا کرده است و بسیار خوشحال است که این بار برای کنسرتی کامل به این شهر می‌آید: «من خیلی خوشحالم که ما به تورنتو می‌آییم. گروهم که از بچه‌های خیلی خوب نیویورک هستند، خیلی خوشحال هستند. تورنتویی‌ها همیشه خیلی از ما استقبال کردند و خیلی خوشحالیم که باز هم بیاییم و هیجان‌زده هستیم که آن‌جا برسیم و همه‌را ببینیم و فکر می‌کنم شب خیلی خوبی داشته باشیم».
به زندگی رعنا برمی‌گردیم. او بیست سالی هست که در آمریکا زندگی می‌کند، اما از جای جای موسیقی و حرف‌هایش معلوم است که هنرش در تهران پا گرفته، همان‌جایی که هزاران نفر با موسیقی غربی بزرگ می‌شوند: »من از سال‌های ۱۹۹۰ در آمریکا زندگی می‌کنم، اما در تهران به دنیا آمدم و بزرگ شدم و مدرسه رفتم. در دانشکده هنرهای زیبا درس خواندم و از بچگی علاقه بسیاری به موسیقی بخصوص موسیقی غربی و بلوز داشتم. از بچگی هم کمی گیتار یاد گرفتم و تا جایی که می‌شد می‌زدیم. آن موقع‌ها برادرم گروه زیرزمینی داشت».
رعنا می‌گوید که همیشه آرزو داشته در نیویورک زندگی کند. نیویورک از آن شهرهایی بوده که برای نسل او و هم‌تیپ‌های اوی آن‌روزهای تهران مدینه فاضله‌ای از نوع هنری به حساب می‌آمده. رعنا این اقبال را داشت تا به این آرزو جامه عمل بپوشاند: »همیشه دوست داشتم مسافرت کنم و در جای دیگری زندگی کنم. بخصوص همیشه دلم می‌خواست به نیویورک بروم. زمانی رسید که در ایران دیگر کار کردن در موسیقی و هنر بسیار محدود شد و این دو در کنار هم باعث شد به خارج از ایران بروم. نیویورک همیشه برای من جایی بود که راجع به آن زیاد می‌خواندم و تمام هنرمندان و نوازنده‌هایی که دوست داشتم آن‌جا می‌زدند، نیویورک شهر اندی وارهول بود، شهر موسیقی، شهر تمام گروه‌های اروپایی که آن‌جا می‌زدند».
اگر دیدن بعضی شهرها به اندازه رویایشان زیبا نیست، نیویورک هیچوقت رعنا را مایوس نکرده: «از وقتی آمده‌ام علاقه‌ام بیشتر و بیشتر هم شده».
«نیویورک یک انرژی مخصوصی درون خود دارد… هر کسی که واقعا می‌خواهد چیزی را به صورتی جدی بگیرد و می‌خواهد در رشته خودش تحقیق کند و کاری بکند، می‌آید نیویورک، بخصوص در موسیقی و هنر. موسیقی جوری با نیویورک آمیخته شده. یعنی در خیابان هم که راه می‌روی همه جا صدای موسیقی و ساکسیفون می‌آید.»
«جلوی بعضی چیزها را نمی‌توان گرفت»
صحبت به ایران برمی‌گردد و این‌که موسیقی زیرزمینی و راک چطور در این کشور اینقدر پا گرفته. رعنا می‌گوید که به نظرش «بچه‌های همه جای دنیا» تحت تاثیر ظهور موسیقی راک قرار گرفته‌اند: «این موسیقی یک جورهایی باعث شده ما بتوانیم با همدیگر رابطه برقرار کنیم و به خاطر تکنولوژی توانسته‌ایم موسیقی همه جای دنیا را بشنویم و جوان‌ها همه با این موسیقی جدید ارتباط برقرار کردند. ایران هم مثل جاهای دیگر. با یا بدون خفقان این موسیقی کار خودش را می‌کند. همین‌طور که می‌بینید در شوروی سابق و چین بچه‌ها هیپ هاپ می‌زدند، رپ می‌زدند، گروه راک داشتند و بلوز می‌خواندند. جلوی بعضی چیزها را نمی‌شود گرفت».
و اما رعنا دوست دارد دوباره به میان این جوانان پرشور برگردد یا نه؟
«خیلی دوست دارم برگردم»
و وقتی فضا باز شود برای موسیقی ایران چه اتفاقی می‌افتد؟
«به نظرم تمام کسانی که امروز زیرزمین می‌زنند و تنهایی روی موسیقی‌شان کار می‌کنند فرصتی پیدا می‌کنند تا با مخاطبینشان ارتباط برقرار کنند و بسیار هیجان‌انگیز می‌شود چون موسیقی دوطرفه است و شنونده قسمت بزرگی از موسیقی ست.»
خودِ رعنا البته پیش از آن‌که فرصت ارتباط بیشتر با شنوندگان ایرانی تهران و شیراز و اصفهان را پیدا کند، همین فرصت را هم در تورنتو و جامعه بزرگ ایرانی دارد. همین است که چنانکه اول صحبتش گفت از آمدن به تورنتو کلی هیجان دارد: «هرگز آن‌جا زندگی نکرده‌ام. فقط دو روز رفتم و همین احساس را داشتم. از همه ایمیل‌ها و واکنش‌هایی که از تورنتو داشتم، همیشه احساس کرده ام مخاطبان در تورنتو با آغوش باز استقبال می‌کنند».
برای باز کردن آغوش‌تان به روی رعنا و موسیقی زیبایش هفته دیگر، شنبه ۲۵ سپتامبر، به سالن «اپرا هاوس» واقع در شماره ۷۳۵ خیابان کوئین شرقی (The Opera House, 735 Queen Street East) بروید. بلیت‌های دم در ۴۰ دلار است، اما بلیت‌های ۳۵ دلاری را می‌توانید از گالری کوئین، پارس ویدئو، سوپر تهران یا کتابفروشی پگاه، سرای بامداد و اکس او سیتی تهیه کنید.
