شهروند ۱۱۸۶
وزیر نفت: ایران از ۵۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی در صنایع نفت و گاز خود استقبال می کند
سخنگوی توتال: اگر در ایران سرمایه گذاری کنیم همه می گویند توتال برای پول همه کاری می کند!
هندلزبلات: ایران به رغم ذخائر کم نظیر نفت و گاز خود، نقش چندان مهمی در بازار انرژی جهان ندارد
وزارت نفت جمهوری اسلامی اخیرا خبر از کشف یک میدان تازه نفتی در نزدیکی اندیمشک و مرز عراق داد. منابع دولتی، ذخائر نفتی این میدان را یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون بشکه برآورد کردند، که حدود یک چهارم آن از نوع نفت مرغوب و سبک با حداکثر ۵ دهم درصد گوگرد است.
نسبت به دقت برآوردهای اعلام شده، هنوز نمی توان با اطمینان خاطر چیزی گفت. پس از کشف یک میدان نفتی، آزمایش های دقیق و پیچیده ای ضروری است تا روشن شود که ذخائر آن چقدر و کیفیت آن چگونه است. همین که منابع دولتی به طور ناگهانی و بدون هیچ پیش زمینه ای برآوردهای خود را از کمیت و کیفیت ذخائر اعلام می کند، سبب می شود که کارشناسان نسبت به دقت این اطلاعات تردید نشان دهند.
غلامحسین نوذری وزیر نفت دولت احمدی نژاد، اخیرا در هر فرصتی از طرح های بلندپروازانه ای خبر داده است که می تواند توجه کنسرن های نفتی را بیش از پیش به سوی ایران جلب کند. برخی از منابع داخلی معتقدند که این بلندپروازی ها، در نهایت یک بازی روانی با بحران انرژی است و این هدف را دنبال می کند، که محافل اقتصادی غرب، نقش ایران را، در کاهش بحران فعلی انرژی، مهمتر از آنچه هست ببینند و در برابر خواست آمریکا، برای تحریم بیشتر ایران مقاومت نشان دهند.
همزمانی خبر کشف میدان تازه نفتی با چند خبر دیگر، به گمانه زنی ها درعرصه بازی روانی جمهوری اسلامی با مخالفان غربی خود بیشتر دامن می زند. در چند هفته اخیر، اعلام شد که ایالات متحده آمریکا نسبت به گشایش دفتر نمایندگی خود در ایران اظهار تمایل کرده است. بعد خبر رسید که یک تیم بسکتبال ایرانی هم برای بازی با یک تیم آمریکائی روانه این کشور است. ضمنا، منابع آمریکائی اعلام کردند که واشنگتن با حمله اسرائیل به مراکز هسته ای ایران موافقت نخواهد کرد.
این در حالی است که گروه های حافظ منافع اسرائیل در آمریکا و اروپا به شدت برای جلب افکار عمومی برای حمله به ایران فعال شده اند. به عنوان نمونه، اوایل جون امسال، رهبران کنگره یهودیان اروپا با سیاستمداران بلندپایه اتحادیه اروپا در بروکسل به رایزنی نشستند. روزنامه چپگرای یونگه ولت که در برلین منتشر می شود و مخالف سیاست های اسرائیل است، گزارش داد که رهبران کنگره یهودیان، تمام تلاش خود را کرده اند تا سیاستمداران اتحادیه اروپا را، به ضرورت انهدام مراکز هسته ای ایران مجاب کنند.
بازی روانی با بحران انرژی؟
رهبران جمهوری اسلامی می دانند که کشورهای صنعتی غرب، تاب تحمل افزایش پایدار بهای فرآورده های نفتی را ندارند و چشم پوشی از منابع نفت و گاز ایران نیز، برای آن ها آسان نیست.
با توجه به این واقعیت است که اخیرا، تبلیغات جمهوری اسلامی بر سر منابع نفت و گاز ایران و طرح های عظیم بهره برداری و توسعه آن ها، به شدت گسترش یافته است.
روزهای نخست ماه جون امسال، کنگره جهانی نفت با حضور رهبران اوپک و برخی از رهبران سیاسی و اقتصادی اتحادیه اروپا، در مادرید تشکیل شد. هدف این کنفرانس، یافتن راهکارهائی برای کاهش بحران انرژی بود. بحرانی که سبب شده است ضریب رشد اقتصادی بیشتر کشورهای صنعتی به زیر یک درصد کاهش یابد. بخشی از کاهش رشد اقتصادی، ناشی از بحران مستغلات آمریکا است، اما بحران انرژی، نقشی بسیار مخرب تر در اقتصاد کشورهای صنعتی بازی می کند.
غلامحسین نوذری وزیر نفت جمهوری اسلامی، یکی از سیاستمدارانی بود که در کنگره جهانی نفت مادرید شرکت داشت. او این فرصت را مغتنم شمرد تا با اشاره به طرح های بلندپروازانه، دهان کنسرن ها و دولت های غربی آسیب دیده از بحران انرژی را آب بیاندازد و آن ها را متوجه شانس های بزرگی کند که برای سرمایه گذاری در ایران دارند.
نوذری گفت که جمهوری اسلامی ایران قصد دارد ۱۰۰ میلیارد دلار در پالایشگاه ها، خطوط لوله و میدان های جدید نفت و گاز سرمایه گذاری کند. وی سرمایه گذاران غربی را به مشارکت در این طرح ها دعوت کرد و گفت که نیمی از ۱۰۰ میلیارد دلار را دولت تامین می کند و بقیه آن می بایست از طریق سرمایه های خارجی تامین شود. وزیر نفت جمهوری اسلامی، همچنین اعلام کرد که برنامه خصوصی سازی صنایع نفت و گاز در ایران ادامه خواهد یافت.
در تفسیر سخنان نوذری، همان زمان، روزنامه هندلزبلات نوشت: “به رغم بحران شدید انرژی، تحریم های بین المللی مانع از ورود کنسرن های غربی به ایران می شوند، اما روسیه، چین و هند آماده همکاری با ایران هستند”.
یک ماه بعد، نه تنها پیش بینی مفسر هندلزبلات در زمینه پرهیز کنسرن های غربی از سرمایه گذاری در ایران درست از آب درآمد، بلکه حتی توتال فرانسه نیز، که مقدمات سرمایه گذاری بزرگش در صنعت نفت و گاز فراهم شده بود، اعلام انصراف کرد. سخنگوی این کنسرن گفت: “اگر در شرایط فعلی در ایران سرمایه گذاری کنیم، همه خواهند گفت که توتال برای پول هرکاری می کند”.
همزمان با انصراف توتال فرانسه، کنسرن انگلیسی هلندی “رویال داچ شل” نیز، که قرارداد بهره برداری از بلوک سیزدهم حوزه پارس جنوبی را قبلا با ایران امضا کرده بود، تصمیم گرفت از اجرای قرارداد خودداری کند. این کنسرن، هم اکنون سرگرم چانه زنی با ایران است، تا فعالیت خود را به حوزه ای دیگر منتقل کند. حوزه ای که آغاز فعالیت در آن، به چند سال دیگر موکول شود. هدف کنسرن آن است که ببیند سرانجام، مناسبات جمهوری اسلامی با جهان غرب به کجا می کشد.
ذخائر نفت و گاز ایران
وزارت نفت ایران مجموعه ذخائر نفت کشور را ۱۳۸ میلیارد بشکه تخمین می زند. این یک ششم ذخائر نفت سراسر جهان است و ایران را، پس از عربستان سعودی در جایگاه دوم قرار می دهد، اما آژانس انرژی ایالات متحده آمریکا معتقد است که ذخائر ایران کمتر از کانادا است و این کشور در ردیف سوم قرار می گیرد. منابع دولتی ایران، ذخائر گاز کشور را نیز ۲۸ میلیارد و ۱۰۰ میلیون متر مکعب برآورد می کنند که در این مورد اطلاعات آن ها با منابع آمریکائی یکسان است.
با این همه، هندلزبلات می نویسد: “ایران در حال حاضر نقش چندان مهمی در بازار انرژی جهان ایفا نمی کند. این از یک سو ناشی از موقعیت سیاسی ایران و از سوی دیگر ناشی از مصرف بالای داخلی این کشور است. یارانه های دولتی برای بنزین و گاز آنقدر هست که انگیزه ای برای صرفه جوئی باقی نمی گذارد. به این دلیل، ایران خود وارد کننده این فرآورده ها است”.
برنامه ده ساله ایران
وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران، در کنگره جهانی نفت مادرید، کوشید جزئیات برنامه ده ساله کشور را به آگاهی رسانه های خارجی برساند تا از این طریق، سرمایه گذاران خارجی به همکاری ترغیب شوند. به گفته وی، در این برنامه، گسترش زیرساخت های شبکه گاز سراسر کشور و ایجاد پالایشگاه های تازه ای پیش بینی شده است که در صورت تحقق می توانند تولید روزانه نفت ایران را تا سال ۲۰۱۴ به ۵ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه برسانند. این، تازه ۷۰۰ هزار بشکه کمتر از تولید نفت ایران در سال های آستانه انقلاب اسلامی است! اما با توجه به تحریم های بین المللی، هیچکدام از این طرح ها، در شرایط فعلی تحقق پذیر به نظر نمی رسند.
در عین حال، اعلام علاقه آمریکا به گشایش دفتر نمایندگی در ایران و اعزام تیم بسکتبال ایران به آمریکا، نشان می دهند که در پشت پرده، دست هائی نیز در تلاش بهبود مناسبات ایران و آمریکا هستند. این، خود می تواند سبب نگرانی اسرائیل باشد که می ترسد جمهوری اسلامی تا یک سال دیگر نخستین کلاهک هسته ای خود را بسازد. آمریکا و اسرائیل بارها اعلام کرده اند که یک ایران اتمی را به هیچ قیمتی نمی پذیرند.
صف آرائی محافل اقتصادی در برابر محافل سیاسی؟
جمهوری اسلامی، یک ماه پس از کنگره جهانی نفت، با اعلام خبر کشف میدان تازه ای در اندیمشک، احتمالا می خواهد محافل اقتصادی را، در برابر دولت های غربی قرار دهد تا از تحریم گسترده تر ایران خودداری کنند. هم اکنون نیز، بسیاری از محافل اقتصادی غرب، مخالف گسترش تحریم ایران هستند، زیرا از این طریق صنعت و تجارت غرب هر روز بیشتر از ایران دور می شود و راه را برای نفوذ افزون تر چین و روسیه هموار می کند. سیاستمداران اروپائی، هنوز امیدوارند که آخرین مذاکرات خاویر سولانا مسئول روابط خارجی اتحادیه اروپا، با ایران به نتیجه برسد. وزیر خارجه آلمان، تهدید کرده است که اگر مذاکرات اخیر راه به جائی نبرد، تصمیم نهائی به عهده شورای امنیت سازمان ملل متحد گذاشته خواهد شد.
شورای امنیت، تاکنون سه قطعنامه علیه ایران تصویب کرده و در قطعنامه چهارم احتمالا تنگناهای بسیار شدیدتری را برای جمهوری اسلامی ایجاد خواهد کرد. برخی از محافل آمریکائی و اروپائی معتقدند که با توجه به گرانی و تورم غیرقابل تحمل فعلی در ایران، تشدید فشارها ممکن است به شورش مردم علیه دولت بیانجامد و جمهوری اسلامی را مجبور به تعدیل سیاست های داخلی و بین المللی خود کند.
