شهروند ۱۱۷۸ ـ ۲۲ می ۱۳۸۷
در نوشته ی پیشین راجع به اهمیت ویژگیها و مهارت های مدیران بحث کرده و به تشریح آنها پرداختیم. در این هفته به بیان و تفصیل “شایستگی های مدیریتی” و نقش آن در اداره یک سازمان در دنیای امروز میپردازیم.

شایستگی های مدیریتی”Management competencies”

بررسی های اخیر نشان میدهد که برای تعیین حدود مسئولیت و وظایف شغلی و موقعیت مدیران، بایستی به جایگاه “شایستگی های مدیریتی” اهمیت خاصی قائل شد. چرا که این موضوع شامل مجموعه ای از توانائی ها، مهارت ها و دانش مدیریتی است که در انجام اثربخش فعالیت های ایشان در کسب نتایج قابل قبول حائز توجه است.

بر اساس مطالعات انجام شده در یکی از مراکز مطالعات مدیریت انگلیس به نام MCI(Management Charter Initiate)، بسیاری از شایستگی های مدیریتی به صورت استاندارد و بر اساس اصول ژنریک قابل بیان و تشریح است.

بر اساس نتایج حاصل از MCI، اغلب توانمندی ها و موفقیت های مدیران به دانش ایشان مرتبط نبوده، بلکه به توانائی انجام اثربخش امور توسط ایشان بستگی دارد.

بر این مبنا میتوان استانداردهای شایستگی مدیریتی را تعیین و در دو گروه طبقه بندی کرد. برخی از این استانداردها به مدیران رده بالا (Management I) و برخی دیگر به مدیران میانی (Management II) اطلاق دارد. با وجود آنکه بسیاری از استاندارد های شایستگی (بویژه برای مدیران ارشد)، هنوز تبیین نشده است، اما یافته های جدید حاکی از آن است که “قابلیت تبادل اطلاعات برای حل مسائل و اتخاذ تصمیمات صحیح” از کلیدی ترین شایستگی های مدیران در ارائه یک عملکرد موفق، بخصوص در سازمان ها و مجموعه های با خلاقیت و کارآفرین محسوب میشود.

بر اساس مدل MCI میتوان شایستگی های مدیران میانی را به صورت جدول زیر تعریف و تفکیک کرد :

همان طوری که در این جدول قابل مشاهده است، یکی از زمینه های شایستگی مدیران، موضوع استخدام و انتخاب کارکنان یک سازمان است. توسعه موفقیت آمیز این شایستگی، منوط به تعریف نیازهای آتی سازمان به کارکنان و همچنین تعیین مشخصات و ویژگیهای آنان توسط مدیران در جهت جذب نیروهای کارآمد و توانا، و چگونگی انتخاب ایشان با توجه به ضرورتهای سازمانی و گروهی آینده میباشد.

استاندارد ارائه شده توسط MCI در واقع به نوعی معیارهای گزینش و انتخاب کارکنان (بویژه در سطح مدیران) را جهت برآورده کردن نیازهای آتی سازمان مشخص می کند. این استاندارد از سوی بسیاری از کشورها مورد استقبال قرار گرفته است، به طوری که موسسه مدیریت استرالیا (Australian Institute of Management) در حال حاضر این استاندارد را به کار گرفته است. همچنین مرکز توسعه مدیریت هنگ کنگ (Management Development Center of Hong Kong) نیز پس از جدا شدن این کشور از چین، در جهت کمک به فرایند توسعه مدیران وکسب توانمندی های لازم برای انعطاف و تحرک بیشتر ایشان در عرصه جهانی، از این مدل و استاندارد استفاده می کند.

در کانادا نیز ASC (Alliance of Sector Councils) که سازمانی است که نمایندگان بخش های مختلف در صنعت از قبیل کسب وکار (business) ، شوراهای کارگری و موسسات آموزشی را در جهت تجزیه و تحلیل موضوعات گوناگون شامل میشود، اخیراً در جهت تشریح و تبیین شایستگی های مدیریتی در کسب و کارهای کوچک (small business) اقداماتی را در قالب پروژه به انجام رسانده است. این پروژه شامل مواردی از شایستگی ها از قبیل قابلیت های برنامه ریزی کسب و کار (business planning)، بازاریابی، تکنولوژی کامپیوتر و مدیریت منابع انسانی است.

با توجه به اهمیت همسو شدن مدیران با تغییرات و تحولات محیطی (بویژه در ابعاد جهانی)، در مطالب آینده به تاثیرات ناشی از تغییرات جهانی بر روی مدیران خواهیم پرداخت.

مجید جانفرسا مشاور ارشد سیستم های مدیریت است

ایمیل نویسنده: janfarsa@yahoo.com