شهروند- آرش عزیزی: نه مهاجرند و نه پناهجو. جهان سومی هم نیستند.
خانوادهی پل کمپتون، شهروند کانادا، که در لیمای پرو، زندگی و تدریس میکند از همه لحاظ شبیه خانواده های معمول کانادایی است. اما تغییراتی که دولت مدتی پیش در قوانین شهروندی ایجاد کرد باعث شده یکی از فرزندان او کانادایی باشد و دیگری، نه.
یکشنبهی هفتهی گذشته کمپتون که سه سال است برای کسب شهروندی کانادا برای پسر کوچکش تلاش میکند موضوع گزارش مفصلی از کندین پرس بود.
کمپتونِ ۴۲ ساله که اصلیتش به انتاریو باز میگردد میگوید اینقدر از سر و کله زدن با سیاستمداران و بوروکراتها خسته شده که میخواهد برای کسب اطمینان از امنیت پسرش برای شهروندی بریتانیا اقدام کند. اما احساس او این است که با این کار مجبور شده بخشی از هویت کاناداییاش را کنار بگذارد.
قضیه به سال ۲۰۰۹ بر میگردد. در این سال بود که دولت تغییراتی در «قانون شهروندی» به وجود آورد که باعث شد خیلی از کسانی که پدر و مادر کانادایی داشتند و متولد خارج بودند بتوانند شهروندی کشور را به دست بیاورند. در عین حال اما کسانی که هم خود و هم والدینشان متولد کشوری به جز کانادا بودند از شهروندی محروم شدند.
مشکل به اینجا بر میگردد که کمپتون متولد اسکاتلند است چرا که پدر و مادرش هنگام ازدواج و سپس به دنیا آوردن او در این کشور تحصیل میکردند. پسر دوم او نیز خارج از کشور به دنیا آمده است، اما درست چهار ماه پس از اینکه دولت قانون محدودیت یک نسلی شهروندی برای افراد متولد خارج از کشور را اعمال کرد.
در نتیجه پسر اول کمپتون، که او نیز متولد خارج است، چون پیش از این تغییر قوانین متولد شده شهروندی کانادا را دارد اما پسر کوچکترش، ماتئو، که اکنون ۳ ساله است، نه.
کمپتون از لیمای پرو با کندین پرس گفتگو کرد و گفت: «کاری که دولت کرده در واقع این است که میگوید پسر تو کانادایی نیست و برای ما اهمیتی ندارد.»
جالب اینجا است که خود کمپتون گرچه متولد اسکاتلند است، از همان نوزادی در کانادا بزرگ شده و تا اوایل دههی سوم زندگی خود در اینجا بوده. او میگوید: «انگار کاناداییهایی که خارج متولد شدند و خارج کار کردند کار اشتباهی انجام دادهاند. معنیاش این نیست که من کمتر کانادایی هستم… من در کانادا بزرگ شدم، در کانادا مالیات دادم، هنوز دارم وام دانشجوییام در کانادا را پرداخت میکنم.»
خانواده فقط زمانی از تغییر مقررات باخبر شد که تلاش کرد برای ماتئو گذرنامهی کانادایی بگیرد و درخواستش رد شد.
ماتئو اکنون به لطف شهروندیِ پرویی مادرش، گذرنامهی پرو را دریافت کرده است، اما این تفاوت ملیت بین دو کودک خانواده باعث دردسرهای بسیاری شده است. مثلا پسر بزرگتر، استفانو، میتواند به راحتی به کانادا سفر کند اما ماتئو باید هر بار ویزای توریستی دریافت کند.
مهمتر از آن دانستن اینکه یکی از پسران خانواده کانادایی نیست باعث احساس عدم امنیت شده است. با اینکه خانواده مشکلی با زندگی در پرو ندارد، نگرانی اینکه در موارد اضطراری چه اتفاقی بیافتد سر جای خودش هست.
وزارت شهروندی و مهاجرت کانادا به رسانهها گفته متوجه مشکلات هست اما تنها راهحلی که ارائه میکند مربوط به زمان بازگشت خانواده به کانادا میشود.
نانسی کارون، سخنگوی وزارتخانه، گفت خانواده پس از بازگشت به کانادا میتواند از طریق «حمایت» (اسپانسر) برای فرزند خود درخواست اقامت دائم کند. آنگاه، به طور استثنا و بدون طی زمان معمولی، میتوانند بلافاصله برای او تقاضای شهروندی کنند.
کارون گفت اگر کودک بدون دولت مانده بود یا خانواده به شدت دچار محدودیت سفر بود، خانواده میتواند تقاضای شهروندی بر اساس دلایل «بشردوستانه» انجام دهد.
سخنگوی وزارت شهروندی تاکید کرد اعطای شهروندی با حکمِ وزیر تنها در موارد «دشواری غیرمعمولی» یا در پاداش برای خدمات «استثنایی» برای کانادا صورت میگیرد.