شهروند ۱۱۵۳ ـ ۲۲ نوامبر ۲۰۰۷
اگر می خواهید بدانید کانادا چقدر نفوذ و اعتبار بین المللی دارد هیچ نیازی نیست که به سراسر دنیا سفر کنید و یا گزارشات محرمانه و یا علنی موسسات مطالعاتی را بخوانید، کافی است نگاهی به داستان دردآور چند کانادایی در زندان های کشورهای دیگر بیندازید تا متوجه این حقیقت تلخ شوید که متاسفانه کانادا در بین بسیاری از دولتها (نه ملتها) وزنه ای به حساب نمی آید و دولت هارپر را جدی نمی گیرند.
از “ویلیام سمسون “(۱) که در سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۳ در عربستان سعودی زیر اعدام قرار داشت تا مشارکت آر.سی. ام.پی در دستگیری و استرداد “ماهر آرار” کانادایی سوری تبار به اتهام تروریستی به سوریه در سال ۲۰۰۵، از قتل زهرا کاظمی در زندان اوین در سال۲۰۰۳ به اتهام جاسوسی و حکم اعدام حسین جلیل به اتهام جدائی طلبی در چین که به حبس ابد تقلیل یافته است(۲)؛ این ها تنها گوشه ای، از واقعیت است.
جدیدترین آن مربوط به یک ایرانی کانادایی در کوبا است که ماههاست بلاتکلیف در زندان به سر می برد. صبری رفیع پور در ۱۵ دسامبر ۲۰۰۶ به اتهام رشوه دادن به ماموران کوبا در خانه اش در کوبا دستگیر شده است. او مدت ۳ ماه در زندان انفرادی زیر شکنجه های روانی و فیزیکی قرار داشته است. نسرین باقریان همسر”رفیع پور” می گوید: “آنها وی را با یک شورت در یک سلول انفرادی انداختند که زندانی را یاد زندان “پاپیون” می اندازد. آنها در یک مرحله به مدت ۶ روز از دادن آب به او خودداری می کنند. همچنین چندین بار سر او را به در آهنی می زنند تا از وی اعتراف بگیرند.”
بعد از مدت ۴۵ روز ” جولیا” از کارمندان سفارت کانادا در هاوانا به زندان می آید و به رفیع پور که در انفرادی بوده می گوید، تنها راه خروج از انفرادی و انتقال به بند عمومی امضا ورقه هایی است که مسئولان زندان می خواهند.
بعضی از اتهامات را بپذیر بعضی را نپذیر. بعدا در دادگاه آنها را درست خواهیم کرد.
“رفیع پور”مجبور می شود که اعتراف نامه را امضاکند در حالی که این اعتراف نامه به زبان اسپانیایی بوده که او قادر به خواندن آن نبوده است. متن انگلیسی آن را هم در اختیار وی نگذاشته بودند و برایش شفاها هم ترجمه نکردند.
وقتی نسرین باقریان داستان گرفتاری همسرش را در ماه می برای مسئولان کانون اندیشه، گفت و گو و حقوق بشر بازگو کرد، مسئولان وزارت امورخارجه به او گفته بودند که بدرفتاری در زندانهای کوبا نیست، زیرا کسی از کانادایی ها در این مورد شکایتی نداشته است.
بعد از مدتی تحقیق خبردارشدیم که بر عکس اظهارات مقامات وزارت امور خارجه کانادا، یک کانادایی ۷۲ساله اهل کبک که به اتهام فساد مالی جزئی به ۶ سال زندان محکوم شده بود علیرغم تقاضاهای مکرر برای اعزام به بیمارستان برای مداوا در تاریخ ۳۰ آگوست ۲۰۰۶ در زندان جان می سپرد. دولت کانادا از کوبا درخواست رسمی برای توضیح علت مرگ نکرده است، یعنی نوعی سرپوش گذاشتن بر روی بدرفتاری در زندان با کانادایی ها.
در مورد وضعیت زندانی با بخش کوبای وزارت امور خارجه تماس گرفتم که جوابی گرفته نشد. متوجه شدند که من با نخست وزیر “هارپر” که برای یک جلسه پرسش و پاسخ با خبرنگاران اقلیت های قومی به تورنتو می آمد ملاقات کرده و موضوع زندانی کانادایی ایرانی تبار را مطرح خواهم کرد. تماس گرفتند که ما تا شب شما را در جریان تحولات پرونده قرار خواهیم داد و پرونده را پیگیری خواهیم کرد.
متاسفانه بخش ایران وزارت امور خارجه کانادا هم وضعیت بهتری در پاسخ گویی به سئوالات ندارد.
تقاضا از نخست وزیر
روز ۱۵ جون ۲۰۰۷ در جلسه پرسش و پاسخ نخست وزیر هارپر، با جمعی از خبرنگاران قومی در تورنتو در فرصت کوتاهی که داشتم ضمن تشکر از نخست وزیر برای کمک ۲ میلیون دلاری به تئاتر شهر ریچموندهیل که محل سکونت عده زیادی از ایرانیان است از وی خواستم که در مورد زندانی ایرانی کانادایی در کوبا دخالت کند و پرونده را به مسیر قانونی برگردانده و او را به کانادا بازگرداند. نامه کانون حقوق بشر با جزئیات را به ایشان دادم. در همان محل با مسئول مطبوعاتی نخست وزیر، خانم کارولین اولسون (۳) صحبت کردم که قرار شد موضوع را به او ای میل کنم که همان روز انجام دادم و البته چند روز بعد هم پیگیری کردم.
در تاریخ۱۳ جولای ۲۰۰۷ از دفتر نخست وزیر نامه ای دریافت کردم که این موضوع را به پیتر مک کی وزیر امور خارجه محول کرده است و اطمینان داده شده بود که وی این موضوع را به طور جدی بررسی خواهد کرد.
در این راستا سفارت کانادا مجبور می شود که جدی تر برخورد کند و تقاضای ملاقات می کند. زندانی هم می گوید که برخورد کوبایی ها بهتر شده است.
در ادامه پیگیری موضوع، در اواخر ماه می، با نسرین باقریان، همسر زندانی به اتاوا سفر کردیم و با خانم نانسی مسئول بخش کوبای وزارت امورخارجه دیدار داشتیم. نانسی گفت ما مجاز نیستیم با خبرنگاران صحبت کنیم. ولی به طور مفصل با نسرین باقریان گفتگو کرد. و از آن تاریخ مرتبا در تماس هستند.
شواهد از بهبود وضعیت زندانی در کوبا خبر می داد تا اینکه در اواخر ماه جولای، درست دو روز قبل از اینکه سفارت کانادا با رفیع پور ملاقات کند کوبا به سفارت کانادا خبر می دهد که شهروندی کانادایی رفیع پور را به رسمیت نمی شناسد و او را تبعه جمهوری اسلامی می داند. این در حالی است که از یک طرف صبری رفیع پور مدت طولانی با پاسپورت کانادایی در کوبا اقامت داشته است و از سوی دیگر کانادا شریک چهارم تجاری با کوباست و کانادایی ها در غیاب آمریکایی ها از منابع اصلی درآمد توریستی برای کوبا به شمار می آیند بنابر این نقش کانادا مهم است.
در این بین سفیر جمهوری اسلامی در هاوانا در یک اقدام کم سابقه با مسئولان دادستانی نظامی کوبا ملاقات کرده و رسما تقاضای تحویل رفیع پور را می کند. بر اساس توافقنامه بین کوبا و دولت جمهوری اسلامی ایران هیچ زندانی ایرانی در کوبا در زندان نمی ماند و ظرف ۱۰ روز تحویل ایران می شود.
یکی از مسئولان کوبایی پرونده از طریق واسطه خواهان دریافت ۸۰ هزار دلار رشوه در کشور های کوچک ) (Off Shore شده است.
نسرین باقریان می گوید اتهام همسرش رشوه دادن است، حالا حتی اگر بتوانیم چنین مبلغی را تهیه کنیم که برایمان مقدور نیست چه تضمینی است که پرونده وی سنگین تر نشود. وقتی نسرین باقریان این موضوع را با وزارت امور خارجه کانادا مطرح می کند، مسئول پرونده می گوید این موضوع تازه ای نیست و انعام تلقی می شود.
از سوی دیگر طبق قانون در کوبا، وکیل مدافع بایستی از طرف دولت انتخاب شود. وکیل متهم، خانواده رفیع پور را به سکوت برای حل شدن مسئله دعوت می کند. مقامات وزارت امور خارجه کانادا به شدت از اینکه کوبا به آنان پاسخ نمی دهد ناراحت هستند. آنان می گویند در مواقعی مانند گردباد هفته ها می گذرد تا دولت کوبا اطلاعی در مورد وضعیت کانادایی ها بدهد. در ۷ نوامبر مجددا تقاضای کانادا برای ملاقات با زندانی رد شد. کانادا از دولت کوبا تقاضای به روز کردن موقعیت زندانی را کرده است که قانونا بایستی تا آخر روز به کانادا پاسخ دهند.
نسرین باقریان در تاریخ ۲۵ اکتبر ۲۰۰۷ در سی.بی سی تورنتو با دایان فنلی وزیر مهاجرت گفتگو کرد و او قول داده بود موضوع را دنبال کند که پاسخی نیامده است.
تقاضا از رهبر حزب ان.دی. پی
در ۲۰ جولای ۲۰۰۷ در پرسش و پاسخ با جک لیتون، رهبر حزب نیودمکرات کانادا در مورد پرونده زندانی ایرانی کانادایی و ضعف دولت کانادا در حمایت از شهروند کانادایی را مطرح کردم. وی قول داد که به خانواده وی کمک کند و در این رابطه کریس بال(۴) مسئول دفترش در تورنتو را مسئول پیگیری کرد. چندین نامه و تلفن به وی بعد از ۱۲۰ روز هیچ جوابی در پی نداشت. در نامه ای در تاریخ ۱۰ سپتامبر از عدم پیگیری لیتون در مورد ایرانی کانادایی زندانی و نیز عدم برخورد وی در مورد محدودیت ویزا در سفارت کانادا در تهران انتقاد کردم که هرگز پاسخی داده نشد. هرچند در مهمانی عید فطر وی معذرت خواهی کرد که گرفتار بوده است و چیزی دریافت نکرده است. البته در این مورد نیز با مسئول حقوق بشر حزب در اتاوا ،”وینه مارستون”(۵) ـ نماینده همیلتون ـ در ۹ آگوست در تظاهرات برای آزادی رهبران اتحادیه شرکت واحد در کوئینز پارک هم در خواست کمک کرده بودم.
تقاضا از رهبر حزب لیبرال
در تاریخ ۱۴ اکتبر ۲۰۰۷ زمانی که استفان دیان رهبر حزب لیبرال در تورنتو در جلسه پرسش و پاسخ حضور بهم رسانده بود، موضوع پرونده زندانی را با خانم” سارا بین”(۶) مسئول مطبوعاتی وی مطرح کردم که گفت برایش مدارک را ارسال کنم که کردم. در پیگیری های بعدی” سارا” گفت که دنبال نماینده ای که مخصوص این پرونده باشد، می گردد.
روز بعد از ارسال گزارش من در مورد عدم اقدام رهبران سیاسی کانادا در حمایت از شهروندان کانادا، سارا در ای میلی منتقد سیاست خارجی حزب آقای مک تی گو (۷) را معرفی کرد (بعد از ۳۰ روز) این در حالی بود که در مراسم پیروزی کاتلین وین، وزیر آموزش و پرورش انتاریو، در ۹ اکتبر ۲۰۰۷ با جان گادفری (۸) نماینده دان ولی غربی گفتگوی کوتاهی داشتم که وی گفت در زمینه سیاست خارجی وی تخصص ندارد ولی مایل است که کمک کند.
در مهمانی عید فطر در ۲۱ اکتبر با بوریس رزئنسکی(۹)- نماینده اتوبیکو مرکزی- در این مورد گفتگو کردم. بعداً هم با دفتر برایان ویلفرت نماینده ریچموند هیل تماس گرفتم که قرار شده است پاسخی در این زمینه بدهد. در ضمن قبلا توسط نسرین باقریان با یاسمن راتنسی(۱۰ ) تماس گرفته و تقاضای کمک شده بود که بی جواب مانده بود.
لوی تملوفسگی (۱۱) تنها نماینده ای که در ای میلش مرا به روین کوتلر (۱۲) منتقد حقوق بشر حزب ارجاع داد که با دفتر وی در مونتریال صحبت کردم اما پاسخی دریافت نشده است.
در همین زمان خبر دیگری به دستم رسید که بین کانادا، کوبا و ایران ارتباط بر قرار میکند.
تعویض سفرای ایران و کانادا؛ زهرا کاظمی و ارتباط کوبایی
یک مقام مشاور در جمهوری اسلامی که برای بهبود روابط ایران و کانادا در اواخر اکتبر به کانادا آمده بود می گفت در عین حالی که دولت احمدی نژاد برای روابط با کانادا اهمیت ویژه قائل است، ولی با توجه به اینکه دولت کانادا استوارنامه “علیرضا نوبری” را به عنوان سفیر نپذیرفته است، جمهوری اسلامی هم استوار نامه سفیر کانادا در تهران را که مدتی است در تهران به سر می برد، تایید نکرده است.
در پاسخ به اینکه با توجه به قتل زهرا کاظمی در زندان برقراری ارتباط سخت خواهد بود، مقام مشاور گفت “جمهوری اسلامی در مورد نحوه قتل وی بد عمل کرد ولی کانادا هم برخوردش سیاسی است. کانادایی های دیگری در دنیا منجمله مصر کشته شدند، ولی کانادا موضعی نگرفته است.” او ادامه داد: ما می دانیم که هارپر زیر فشار کاخ سفید برای عادی نشدن روابط ایران و کاناداست، ولی اگر هارپر بخواهد به این بازیها ادامه بدهد ما هیچ مشکلی برای خروج سفیر کانادا با اولین پرواز از ایران نداریم.
با توجه به پیگیری دولت احمدی نژاد در مورد زندانی ایرانی در کوبا می توان گفت که اگر آنها بتوانند رفیع پور را به ایران بر گردانند و از آنجا به کانادا بفرستند ـ زیرا بر اساس قوانین جمهوری اسلامی جرمی مرتکب نشده است ـ در آن صورت یک برنامه تبلیغاتی را در مورد بی اعتنایی کانادا در مورد سرنوشت کانادایی ها در دیگر کشورها اجرا خواهند کرد و دولت هارپر را زیر فشار خواهند گذاشت.
از سوی دیگر باید در نظر داشت که با توجه به اوضاع نه چندان خوب در افغانستان دولت هارپر بایستی جمهوری اسلامی را در کنار خود داشته باشد و یا حداقل باعث ناخشنودی آنها نشود.
کانادا باید برای ارزشها و اصول بایستد
در روز ۱۱ نوامبر ـ روزD–Day ـ یعنی روزی که هزاران زن و مرد کانادایی یاد سربازانی را که در جنگ جهانی اول و دوم برای آزادی و دموکراسی جنگیدند و جانشان را در مبارزه با فاشیسم دادند، گرامی می دارند، نامه ای به هارپر نخست وزیر نوشتم که ۱۵۰ روز از باخبر شدن شما ـ به عنوان رئیس یک دولت ـ از وضعیت یک زندانی کانادایی می گذرد و موقعیت زندانی نه تنها بهتر نشده که بدتر شده است. نزدیک یک سال است که مقامات دادستانی نظامی کوبا ادعا میکنند که پرونده هنوز تکمیل نشده است.
دولت کانادا وظیفه دارد که در حمایت از کانادایی ها در دیگر کشورها جدی تر و پیگیرتر برخورد کند. در عین حالی که بایستی به استقلال کشورها احترام گذاشت و کانادایی ها هم بایستی به قوانین کشورهایی که به آن سفر می کنند احترام بگذارند، ولی نباید در مورد نقض حقوق بشر دوگانه رفتار کرد؛ در چین از نقض حقوق بشر سخن گفت، ولی در کلمبیا سکوت کرد.
بازنگری در سیاست خارجی کانادا
ضعف دولت کانادا در زمینه سیاست خارجی، اعتبار کانادا در پاسداری از صلح را خدشه دار می کند. برای اعاده اعتماد مردم به دولت در زمینه سیاست خارجی، نیاز به یک بازنگری اساسی و ساختاری ست.
کانادا تاکنون نتوانسته از نعمت چندین ملیتی بودن این کشور استفاده بهینه کند که این امکان را برای نقش جدی و اساسی کانادا در ایجاد جهانی نوین بر مبنای صلح جهانی و ارزشهای انسانی و کمک به مردم در برقراری دموکراسی و حقوق بشر در داخل آن کشورها به وجود خواهد آورد.
کانادا می تواند نقش درجه اولی در حل بحران های جهان از خاورمیانه تا تامیل ها در سری لانکا داشته باشد. متاسفانه هر روزه نقش مستقل کانادا کمتر می شود و به پیروی کورکورانه از آمریکا در افغانستان و خاورمیانه بدل شده است. از آنجا که کانادا کمتر انگیزه های سیاسی و اقتصادی استثمارگرانه صرف در کشورها داشته است از این نظر اعتباری بین مردم (نه دولتها) دارد.
البته تعویض وزاری امورخارجه جوان و کم تجربه و نبودن وزرای کارکشته بر سر کار، به اعتبار جهانی کانادا در بین دولتها لطمه می زند. آنها به این وزرا اطمینان نخواهند کرد.
و از همه مهمتر، برای تغییر در سیاست خارجی کانادا، صدای اقلیت های قومی بایستی در اتاوا شنیده شود. آیا کسی از سیاستمداران کانادایی هست که به خاطر ارزشهای کانادایی بر اساس حقوق بشری به زندانی و خانواده آنان کمک کند؟
پانویس ها:
* متن انگلیسی این مطلب به نخست وزیر و رهبران احزاب به انگلیسی نوشته است و در وب لاگ www.politicofcanada.blogspot.com موجود است.
۱ـ William Sampson به اتهام بمب گذاری در یک ماشین و قتل یک انگلیسی دیگر در جریان اختلاف بر سر فروش قاچاق مشروبات الکلی به مرگ با روش گردن زدن محکوم شد که سرانجام مورد عفو قرار گرفت. او همیشه معتقد بود که بیگناه است و زیر شکنجه اعتراف کرده است. در حقیقت آزادی او مدیون تلاشهای انگلیس برای آزادی پنج انگلیسی هم پرونده ای سیمسون بود. روایتی است که انگلیس حاضر به عقد قرارداد چند میلیارد دلاری اسلحه با عربستان شد. در اعتراض به سخنان سیمسون بعد از آزادی، شاهزاده عبدالله ـ پادشاه فعلی عربستان ـ از سفر برای افتتاح سفارت عربستان در اتاوا خودداری کرد.
دادگاه در کانادا و هم در انگلیس درخواست غرامت از عربستان را رد کردند.
در ۶ نوامبر ۲۰۰۳ ، ویلیام سیمسون که در کمیته مشترک مجلس صحبت می کرد از وزارت امورخارجه کانادا به شدت انتقاد کرد و گفت که دولتمردان کانادا هیچ حمایتی از وی نکردند. در حالیکه او از مردم کانادا برای حمایتشان تشکر کرد و از دولت خواست که کمیسیون حقیقت یاب تشکیل شود .Department, saying officials.
۲ـ حسین جلیل Huseyin Celil در ۲۶ مارچ ۲۰۰۶هنگامی که برای دیدار اقوام خود از کانادا به ازبکستان رفته بود دستگیر و به چین مسترد شد. او ماهها زیر فشار برای اعدام بود. سازمان عفوبین الملل در گزارش ۱۰ آگوست ۲۰۰۶ خود از دولت کانادا خواسته است که در بالاترین سطح دخالت کند.
۳. Carolyn Stewart-Olsen, press Secretary of Harper
۴. Chris Ball, constituency assistant to Jack Layton
۵. Wyene Marston,
Hamilton East-Stoney Creek MP
۶. Sara Bain, Press Secretary for Stephan Dion
۷. Mc Teague Scarborough MP
۸. John Godfrey, MP for Don Valley W.
۹. Boris Wrzesnewsky, MP for Etobicoke Centre
۱۰. Yasmin Ratansi , MP for Don Valley E.
۱۱. Lui Temelkovski, MP for Oak Ridges-Markham
۱۲. Irwin Cotler, MP for
Mount Royal
Mount Royal
ایمیل نویسنده: ssultanpour@yahoo.com
