بیشتر زوجها اختلاف نظر بر سر تربیت بچه ها را تجربه کرده اند. مثلا ممکن است دروغ گفتن بچه برای مادر خیلی هم اهمیت نداشته باشد ولی از نظر پدر این رفتار نابخشودنی باشد. وقتی در موادری این چنینی اختلاف دیدگاه وجود دارد و دو طرف بر نظر خود پافشاری و اصرار دارند اختلاف و درگیری بروز پیدا می کند. نکته مهمی که در این شرایط باید در نظر گرفت این است که انسان ها به لحاظ اصل تفاوت های فردی با هم فرق دارند، لذا ممکن است دیدگاه های کاملا متفاوتی نسبت به امور از جمله رفتار فرزندانشان داشته باشند و این امر کاملا طبیعی و قابل انتظار است. با در نظر گرفتن این نکته باید خاطرنشان کرد که ازدواج یعنی یکی شدن دو نفر با تفاوت در پیشینه خانوادگی، فرهنگی، تحصیلی، باورها، ارزشها، پایگاه اجتماعی و جنبه های فرهنگی که هر کدام می تواند در امر تربیت فرزند تاثیرگذار باشد. عدم توجه به این تفاوت های طبیعی می تواند فرایند فرزندپروری را به سمت تنش سوق داده و به نوبه خود می تواند بر رابطه زناشویی هم تاثیر گذارد و رابطه را به سمت سردی و یا تعارض بکشاند.
جرو بحث پدر و مادر روی بچه ها تاثیر روانی به جای می گذارد
تربیت فرزند بدون جنگ و جدال
۱ـ پشتیبان هم باشید. اصل اول تربیت بدون جنگ و جدال این است که قانونی را با هم توافق کنید و در هر حال به آن پایبند باشید و آن این است که اگر هر اتفاقی بیفتد شما به عنوان پدر و مادر از یکدیگر حمایت کنید و به فرزندتان نشان دهید که یکی هستید، البته این به معنی آن نیست که اختلاف سلیقه ها را نادیده بگیرید، شما می توانید این موارد را زمانی که کودک حضور ندارد به بحث بگذارید. مواظب باشید حس یگانگی شما در نظر کودک نباید هرگز خدشه دار شود. البته اگر والدی کودک را نادیده می گیرد و یا مورد آزار قرار می دهد از این قاعده مستثنا است، در این صورت در اسرع وقت و با قاطعیت باید این رفتار را متوقف کرد.
۲ـ به دنبال رسیدن به نقاط مشترک باشید. مطمئناً نقاط مشترکی بین شما و همسرتان وجود دارد که در صورت تلاش می توانید آنها را پیدا کنید. این را بدانید که فرزند شما دوست ندارد شاهد بگومگوهای شما بر سر او باشد و این امر به او آسیب می رساند. وقتی شما بر سر روش های تربیتی با هم بحث و جدل می کنید به تدریج موضوع اصلی یعنی بچه فراموش می شود و مسایل خودتان اصل می شود، چیزی که اصلا مورد نظر شما نبوده است. لذا فورا جنگ را خاتمه دهید و هرچند موافق هم نباشید، جایی دور از چشم او به دنبال راهی برای وحدت نظر باشید، سپس با روش حل مسئله موضوع را حل کنید تا الگوی خوبی برای فرزندتان در این زمینه باشید.
۳ـ هر بار هرکدام نظر قوی تری دارد اجازه دهید که روش خود را به آزمایش بگذارد. در هر صورت اختلاف را باید به گونه ای دوستانه سامان دهی کرد. لذا هرکدام از شما که خیلی احساس قوی نسبت به نظر خود دارد از طرف مقابل دوستانه خواهش کند که صرفا در این زمینه و این یک بار طرف مقابل را همراهی کند و نتیجه کار را ببیند. همچنین گوشزد کنید که من می دانم که تو موافق نیستی ولی این اجازه را بده که این بار این روش را امتحان کنیم فقط تو مرا پشتیبانی کن یا حداقل مخالفت نکن.
۴ـ در مورد روش های فرزندپروری زمان هایی که آرام هستید تبادل نظر کنید. وقتی آرام هستید بیشتر می توانید به هم گوش کنید و همدیگر را بهتر می فهمید و نیز بیشتر می توانید روی تصمیمات هم تاثیر بگذارید. این نکته را در نظر داشته باشید که همیشه فقط یک نظر صحیح وجود ندارد و ممکن است شما و همسرتان در مورد یک موضوع هر دو دیدگاه درست ولی متفاوتی داشته باشید. قبول این امر باعث می شود که به نظرات هم احترام بگذاریم و فضای شنیدن و شنیده شدن فراهم شود.
۵ ـ با فرزندتان همدلی کنید ولی همسرتان را نفی نکنید. اگر همسرتان روی یک امری مثلا عدم اجازه به فرزند برای شرکت در مهمانی اصرار خاص دارد، با فرزند خود که اکنون ناراحت است همدلی کنید و نشان دهید که احساس او را درک می کنید ولی ضمن همدلی همسرتان را نفی نکنید و او را مورد انتقاد و سرزنش قرار ندهید و به تصمیم گرفته شده احترام بگذارید.
۶ـ تاریخچه خانوادگی همسرتان را بشناسید. مروری بر روابط خانوادگی همسرتان و سبک فرزند پروری والدین او داشته باشید این به شما کمک می کند که دیدگاه های او را بهتر درک کنید. وقتی دریابید که باورهای او ریشه در کجا دارد، کمتر قضاوت گونه برخورد می کنید. به یکدیگر کمک کنید که در مورد مسایل فرهنگی، محیطی، بهداشتی، امنیتی و آموزشی به روز باشید و تغییرات آنها را علی رغم عادات خانوادگی درک کرده بپذیرید. این نکته را به خاطر داشته باشید که روشی که در مورد شما اعمال می شده متعلق به آن زمان و آن مکان است و ممکن است در مورد فرزند شما اینجا و اکنون کارایی نداشته باشد. از تغییر نترسید چرا که گاهی نگرانی از تغییر باعث می شود که به روش هایی بچسبید و اصرار کنید که اکنون قابلیت و اثربخشی خود را از دست داده است.
۷ـ به خودتان وقت بدهید. وقتی متوجه علایم شروع چالش و مشاجره می شوید صرف نظر از بحق بودن یا نبودنتان سعی کنید فضای متشنج را برای جلوگیری از دعوا ترک کنید. قدم بزنید، یک فنجان چای بنوشید، رانندگی کنید، تلویزیون تماشا کنید و بالاخره کاری غیر از دعوا انجام دهید در این صورت به خود و همسرتان فرصت می دهید در محیط آرامتر و به دور از تنش دوباره گفتگو کنید. وقتی برگشتید قوانینی قابل اجرا برای گفتگو وضع کنید و به آن پایبند باشید. مثلا هر کسی حق دارد ۵ دقیقه حرف بزند، توهین و ناسزا و برچسب زنی ممنوع، صدا بالا نرود … سپس در فضایی محترمانه به گفتگوی منطقی پرداخته و نظرات خود را مطرح کنید. داشتن یک قلم و کاغذ کمک می کند که مواقع هیجانی نظر خود را به جای بیان صرفا بنویسید و بعد از ارزیابی مطرح کنید.
۸ ـ گوش دهنده خوبی باشید. گوش دادن کمک می کند به درک متقابل دست یابیم. یکی از اصول گوش دادن درک همدلانه است، لذا ما می پذیریم که هر کسی حق دارد که نظرات، آرزوها و استدلالاتی داشته باشد که برای خودش قابل قبول و منطقی است. اگر فقط چند دقیقه بدون سرزنش، قطع گفتگو و قضاوت، فقط گوش کنید آنگاه می توانید خود را به جای طرف مقابل بگذارید و دیدگاه های او را بفهمید در این صورت حتی در صورت عدم موافقت با نقطه نظر او می توانید بگویید می فهمم چرا تو این نظر را داری ولی این موضوع از نظر من به اندازه تو مهم نیست. در این صورت حداقل هر دو طرف حس می کنند حرفشان را زده اند و از طرف مقابل شنیده و درک شده اند.
۹ ـ از یک مشاور متخصص کمک بگیرید. اگر علی رغم همه تلاشها نتوانستید به توافق برسید ممکن است لازم باشد که از مشاور ورزیده ای که پروانه کار خود را از مراجع ذیصلاح اخذ نموده است کمک بگیرید. در این صورت یاد می گیرید به جای جدال و دعوا، با هم گفتگو کنید.
* دکتر نسترن ادیب راد مشاور خانواده و جوانان در ایران و کانادا، مولف و مترجم پنج جلد کتاب در این زمینه است.
