انریکه منیسس عکاسى که انقلاب کوبا را به جهانیان معرفى کرد، در ۶ ژانویه ٢٠١٣ در سن ٨٣ سالگى در مادرید درگذشت.
“رابین هود کوبا، فیدل کاسترو، جنگجو و شاعر” تیتری که روى جلد “پارى ماچ” Paris-Match در ١٩۵٨ همراه با عکس هایى که انریکه منیسس از انقلابیون کوبا گرفته بود، چاپ شد. عکس هاىی که بسیارى از جوانان نسل قبل از من، نسل من و شاید نسل بعد از مرا در چهارگوشه ی جهان مورد تاثیر قرارداد و شیفته کرد.
رابین هود کوبا، فیدل کاسترو، جنگجو و شاعر” تیتری که روى جلد “پارى ماچ”چاپ شده بود
انریکه منیسس اولین خبرنگار عکاس خارجی که در سال ١٩۵٧ به کوه هاى “سیه را مایسترا” کوبا رفت و مدت چهار ماه با انقلابیون کوبا زندگى کرد تا چهره انسانى و از خود گذشته انقلابیونى را که براى سرنگونى دیکتاتورى “باتیستا” بپا خاسته بودند را به تصویر بکشد. در مدت چهار ماه او بیش از ٢٠٠٠ عکس از انقلابیون کوبا گرفت؛ عکس هایی که منیسس را به معروفیت جهانی رساند و علاوه بر “پارى ماچ” در مجلات متعدى در سراسر جهان به چاپ رسید.
مدت اقامت او در کوه های کوبا و ارتباطش با انقلابیون اسم او را طبیعتا در لیست سیاه دولت دیکتاتورى “باتیستا” قرار داد. در پایان چهار ماه زندگى با چریک ها، به محض پائین آمدن از کوه و خروجش از جنگل، ماموران حکومت او را دستگیر و به زندان انداختند. مدت هشت روز تحت آزار و اذیت قرار گرفت، به امید این که فیلم هایش را از او بگیرند، تا شاید بدین وسیله دولت دیکتاتورى بتواند راه چاپ هرگونه تصویر و داستانى درباره انقلابیون را در بیرون از کوبا مسدود کند. خب البته انقلابیون نیز دولت حاکم را خوب می شناختند و قبل از خارج شدن انریکه منیسس از جنگل و جدایی از انقلابیون، فیلم هاى او را لاى زیردامنى دختر جوانى که قرار بود به خارج از کوبا سفر کند، مخفى کردند، و بدین ترتیب فیلم ها به پاریس و به مجله Paris-Match رسید. انریکه پس از هشت روز از زندان آزاد شد، ولى بعد از چاپ عکس ها بود که دولت کوبا او را از کشور اخراج و ممنوع الورود کرد. از عکس هاى به یاد ماندنى گزارش او از کوبا عکسی ست که منیسس با فیدل کاسترو و برادرش رائول کاسترو گرفته. او از خاطره اش درباره آن عکس می گوید؛ “وقتى قرار شد سه نفری عکس بگیریم، کاسترو تصمیم گرفت ریش هاى بلندش را اصلاح کند. که من او را از اصلاح ریشش منع کردم و گفتم با این کارش چهار ماه کار و ٢٠٠٠ عکسى را که گرفته ام، همه را بى معنى و بى استفاده خواهد کرد.”
برای بیش از نیم قرن، منیسس براى مجلات مختلف اسپانیا و اروپا گزارشات مختلفى از چهار گوشه جهان تهیه کرده، از رودیزیا (زیمبابوه کنونی)، انگولا تا بنگلادش، سارایوو و….
١٩۴٧ اولین گزارش خود را وقتى فقط ١٧ ساله بود، درباره مرگ “مانولتا” مشهورترین گاوباز اسپانیا که در سن سى سالگى مرد، تهیه کرد که در مجلات متعددى حتی در امریکایى جنوبی به چاپ رسید.
اما کارش با مجله فرانسوى “پارى ماچ” با گزارشى درباره حمله اسرائیل به نوار غزه و صحراى سینا و کانال سوئز که معروف به جنگ دوم اعراب و اسرائیل در ١٩۵۶بود، شروع شد. بعد از کوبا در سال های ١٩۶٢ و ١٩۶٣به امریکا رفت و شاهد و گزارشگر دو رویداد مهم تاریخ امریکا شد؛ ١- راه پیمایى بزرگ مردم امریکا به رهبری مارتین لوترکینگ براى احقاق حقوق مدنى سیاهپوستان در تاریخ ٢٨ اوت ١٩۶٣ در واشنگتن با سخنرانى جاودانه مارتین لوتر کینگ، که گفت: “من رویایی دارم.”(I have a dream.) ، ٢- ترور جان اف کندى سى و پنجمین رئیس جمهوری امریکا در ٢٢ نوامبر ١٩۶٣، از دیگر گزارشات پر اهمیت دوران خبرنگارى او به حساب مى آیند.
در کنار عکاسى در طول زندگى حرفه ایش او مصاحبه هاى متعددى با شخصیت هاى مهم جهان مانند؛ سالوادور دالى، مارتین لوترکینگ، فیدل کاسترو، کمال عبدالناصر، محمدرضا شاه، حسین پادشاه اردن، دالای لاما، فرح دیبا و محمد على کلى داشته است.
فیدل کاسترو و چه گوارا در کوه های سیه را مایسترا
دوستان انریکه منیسس درباره اش مى گویند؛ “او مهارت و استعداد فوق العاده اى براى حضور در خط مقدم تاریخ حتی قبل از اینکه عکاس جنگى بشود، داشته.” او در ٢١ اکتبر ١٩٢٩ در اسپانیا به دنیا آمد، درست هم زمان با سقوط بازار سهام امریکا و آغاز بحران عمیق اقتصادى در جهان. دوران جنگ داخلى اسپانیا (١٩٣۹-١٩٣۶) بود که خانواده منیسس براى فرار از جنگ داخلى در کشورشان به پاریس رفتند، ولى خیلى طول نکشید که ارتش فاشیست آلمان با اغاز جنگ دوم جهانى (١٩۴۵-١٩۳۹) پاریس را اشغال کرد. منیسس از خاطرات آن دورانش چنین مى گوید: “یازده ساله بودم، که با برادر کوچک و خواهرم سوار آخرین قطار از پاریس که به طرف مرز اسپانیا می رفت، شدیم. تنها دو نان تورتیا براى همه راه داشتیم. قطار لبریز بود از سربازان زخمى فرانسوى، علاوه بر وضع دشوار داخل قطار، سربازان آلمانی هم برای جلوگیرى از رفتن قطار بدون وقفه به موتور قطار شلیک می کردند. “
بعد از جنگ پدر و مادر انریکه او را تشویق مى کردند که دیپلمات شود و بدین منظور او را به دانشکده حقوق در مادرید فرستادند. اما انریکه منیسس به شغل پدرش که خبرنگار بود، علاقه بیشتری داشت و در دوران دانشگاه رشته اش را به خبرنگارى تغییر داد و تنها ده سال بعد از تغییر رشته تحصیلى و تعقیب رویاهایش بود که با سفر به کوبا و گزارش درباره مبارزه انقلابیون کوبا در کوههای “سیرا مایسترا” مهم ترین گزارش دوران خبرنگاریش را تهیه کرد و نامش به عنوان یکی از معروف ترین خبرنگاران دنیا در تاریخ به ثبت رسید.
انریکه منیسس (راست) رائول کاسترو (وسط) و فیدل کاسترو
انریکه منیسس، با وجود اینکه از نسل عکاسانى بود که با فیلم و تاریکخانه عکاس شده بودند، اما یورش تکنولوژی جدید به عکاسى کلاسیک و رشد سریع عکاسى دیجیتال نتوانست با وجود سن و سالش او را مرعوب کند. او به سرعت خودش را با عکاسى جدید و رسانه هاى اجتماعى جدید و اینترنت تطبیق داد. منیسس در ژانویه ٢٠٠٣ با اولین گزارشش کار سایت یا بلاگ اش ـ که در ده سال گذشته بسیار فعال بود ـ را آغاز کرد و در ١۵ نوامبر ٢٠١٢ آخرین گزارشش را نوشت.
١١ ژانویه ٢٠١٣
