شماره ۱۲۱۸ ـ پنجشنبه ۲۶ فوریه ۲۰۰۹
نت تسایتونگ
سفر اخیر گرهارد شرودر صدراعظم پیشین آلمان به تهران، پیشاپیش زمینه ساز گمانه زنی های گوناگونی در محافل سیاسی شد. برخی با اشاره به این که شرودر اکنون در خدمت کنسرن گازپروم روسیه است، حدس زدند که این سفر می تواند مرتبط با همکاری های گازی ایران و روسیه باشد، بعضی ها او را ناقل پیامی از سوی باراک اوباما دانستند و گروهی هم حدس زدند که او ماموریت محرمانه ای از سوی کشورهای گروه پنج به اضافه یک دارد.
کدامیک از این گمانه زنی ها می تواند درست تر باشد؟ شاید گزارش خبرگزاری آلمان که روز یکشنبه ۲۲ فوریه در روزنامه اینترنتی “نت تسایتونگ” آلمان چاپ شد، بتواند تا حدودی به این پرسش پاسخ دهد. برگردان فارسی متن کامل این گزارش را می خوانید.
شرورد در نهایت قرار بود به عنوان میهمان پروفسور مجید سمیعی جراح اعصاب ایرانی به ایران سفر کند، یک بنیاد علمی را افتتاح کند، کلنگ ساختمان کلینیک دانشگاهی مغز و اعصاب رشت را به زمین بزند، از شهر تاریخی اصفهان دیدار کند و به خانه بازگردد. صدراعظم پیشین آلمان پروفسور سمیعی را از زمانی که در هانوور زندگی می کرد، می شناسد.
اما این دیدار به یک حرکت سیاسی تبدیل شد که هم در تهران و هم در برلین توجه زیادی برانگیخت. زیرا، شرودر در یک روز تقریبا همه نخبگان سیاسی کشور را، به اضافه محمود احمدی نژاد رئیس جمهور و رقیب انتخاباتی او محمد خاتمی ملاقات کرد. علیرضا شیخ عطار سفیر جمهوری اسلامی در برلین، در این مورد گفت: “طبیعی است که شخصیتی مثل آقای شرودر حتی در یک سفر خصوصی هم از گفت و گوهای سیاسی رهائی نداشته باشد”.
دفتر شرودر، پیش از سفر وی اعلام کرده بود که این یک سفر غیرسیاسی است. با این همه هیچکس حاضر نبود این موضوع را قبول کند، زیرا قرار همه دیدارها، پیش از ورود شرودر به تهران گذاشته شده بود. خود شرودر هم پنهان نکرده بود که از گفت و گوهای سیاسی استقبال می کند.
فرستاده اوباما؟
برای رسانه های ایران، شرودر پیشاپیش فرستاده باراک اوباما رئیس جمهور جدید آمریکا و یا دست کم مامور غیررسمی آنگلا مرکل صدراعظم آلمان به حساب می آمد. همه تلاش های صدراعظم پیشین برای تکذیب این موضوع، در نهایت تنها به گمانه زنی های بیشتر درباره یک ماموریت محرمانه منتهی شد. بویژه از آنجا که مقامات ایرانی کوشیدند این دیدار را نشانه بهبود مناسبات خود با آلمان و غرب تفسیر کنند.
درباره گفت وگوهای شرودر با اعضای هیئت دولت، در ایران هیچ گزارشی منتشر نشد. دیدار با احمدی نژاد، نزدیک بود به خاطر سخنرانی شرودر در اتاق صنعت و تجارت ایران لغو شود. شرودر در این سخنرانی احمدی نژاد را به خاطر اظهارات ضداسرائیلی او و تکذیب هولوکاست مورد انتقاد قرار داد. شرودر گفت:”هولوکاست یک واقعیت تاریخی است و انکار این جنایت بی سابقه بی معنا است”. در واکنش به این انتقاد، طرف ایرانی از شرودر و جهان غرب خواست که با معیارهای دوگانه با تنش خاورمیانه برخورد نکنند و تهاجمات اسرائیل، از جمله حمله نظامی اخیر این کشور به باریکه غزه را نیز محکوم کنند.
سفیر جمهوری اسلامی در برلین، در این مورد به خبرگزاری آلمان گفت: “مناسبات دو کشور مهم تر از آن است که موضوعی مثل هولوکاست بر آن سایه بیافکند”. یک منبع مطلع در تهران گفت: “سخنرانی شرودر اصلا از پیش برنامه ریزی نشده بود، اما وقتی قصد دیدار او با احمدی نژاد با انتقادات زیادی از آلمان روبرو شد، این سخنرانی را آماده کرد”. احمدی نژاد از این که در کشور خودش مورد انتقاد صدراعظم پیشین آلمان قرار می گیرد، خشنود نبود. به همین دلیل، دیدار شرودر و احمدی نژاد انجام شد، اما در فضائی ناآرام و سرد.
خاطرات دوران مشترک
در مقابل دیدار شرودر با خاتمی کیفیتی کاملا متفاوت داشت. آن ها از صمیم قلب با یکدیگر چاق سلامتی کردند، درباره دورانی که هر دو مصدر کار بودند به تفصیل حرف زدند و بارها خندیدند. حتی کمی هم به زبان آلمانی صحبت شد. خاتمی، قبل از انقلاب اسلامی سال ۱۹۷۹ مدتی متولی مسجد مسلمانان هامبورگ بود. در پایان، خاتمی یک دیوان شعر ایرانی را به عنوان هدیه تقدیم شرودر کرد.
خاتمی که قرار است در انتخابات ۱۲ جون به عنوان نماینده مخالفان اصلاح طلب به رقابت با احمدی نژاد بپردازد، گفت: “زمانی که هر دوی ما مصدر کار بودیم، مناسبات میان ایران و آلمان بسیار خوب بود و حتی ما می کوشیدیم برای مناقشه هسته ای هم یک راه حل دیپلماتیک بیابیم”.
توصیه شرودر به ایران
شرودر در بدو ورود به تهران گفت که او در واقع ماموریتی ندارد، اما به نتیجه سفرش امیدوار است. او به رهبران ایران توصیه کرد که دست دراز شده دولت اوباما را بفشارند تا بتوانند دوران تازه ای را در مناسبات خود با غرب آغاز کنند. صدراعظم پیشین آلمان در پایان سفرش گفت: “آمادگی هست، اما نه آنقدر که من آرزو می کردم”.
ناظران سیاسی بر این عقیده اند که سفر شرودر در نهایت امر نتیجه تازه ای نداشته است، زیرا تهران هم مایل به آغاز یک دوران تازه در مناسبات خود با غرب هست، اما این تمایل نه سفارش شرودر را درباره به رسمیت شناختن حق حاکمیت اسرائیل در بر می گیرد و نه تعلیق برنامه غنی سازی اورانیوم را.
