شهروند ۱۲۳۴ پنجشنبه ۱۸ جون ۲۰۰۹
ایران روزهای پرالتهابی را از سر می‌گذراند. پس از تظاهرات چند میلیونی روز دوشنبه (۲۵ خرداد) معترضان به تقلب در انتخابات، مراکز قدرت که از خروش بی‌نظیر مردم به وحشت افتاده بودند، کوشیدند برای مهار اوضاع، ترفند تازه‌ای به کار ببندند. در تظاهرات روز دوشنبه، گرو‌ه‌هائی از تظاهرکنندگان اعلام کرده بودند که روز بعد (سه شنبه ۲۶ خرداد) در میدان ولی‌عصر (مصدق) گرد می‌‌آیند تا از آنجا، برای اعتراض به سیاست‌های یک‌جانبه صدا و سیمای جمهوری اسلامی، به جام جم بروند. اما سازمان تبلیغات اسلامی، ساعاتی بعد “مخالفان خشونت” را به همایش در همین میدان فراخواند. مخالفان احمدی نژاد قرار بود ساعت ۵ بعدازظهر در میدان ولی‌عصر جمع شوند، سازمان تبلیغات اسلامی، همایش طرفداران دولت را، برای ساعت ۴ فراخواند.
نقش یک جانبه صدا و سیما
سیمای جمهوری اسلامی، که در تمام روزهای پرالتهاب کوشیده بود اعتراضات مردمی را کوچک جلوه دهد، بلافاصله تمام امکانات خود را در خدمت فراخوان سازمان تبلیغات اسلامی قرار داد. سایت‌های خبری نزدیک به میرحسین موسوی، پیش از ظهر روز سه شنبه، هشدار دادند که بر اساس اطلاعات کسب شده از منابع موثق، ۵ هزار شخصی پوش از میان اوباش تجهیز شده‌اند تا تظاهرات مخالفان را به خاک و خون بکشند. به همین دلیل، ساعاتی پیش از برگزاری همایش میدان ولی‌عصر، میرحسین موسوی از هواداران خود خواست که برای حفظ جان خود از تجمع در این میدان خودداری کنند، در عین حال، دکتر علیرضا بهشتی مشاور ارشد موسوی، در یک تماس تلفنی با بخش فارسی رادیو آلمان گفت: «آقای موسوی کنترلی بر حرکات خودجوش مردم ندارد و اگر عده‌ای بخواهند به صورت خودجوش کاری بکنند، ایشان نمی‌تواند مانع آن شود».
رادیو پیام، در ساعاتی که هواداران بسیج شده احمدی‌نژاد می‌رفتند تا همایش خود را در میدان ولی‌عصر آغاز کنند، چند بار اعلام کرد که موسوی نیز از هواداران خود خواسته است که هماهنگ با دیگران در میدان ولی‌عصر جمع شوند. اما تارنمای “سلام مهر” که به ستادهای فراگیر ملی میرحسین موسوی تعلق دارد، پخش این خبرها را توطئه‌ای برای کشاندن مردم به دام چماقداران دانست و از مردم خواست که فریب این‌گونه پیام‌ها را نخورند.
حصرخانگی خبرنگاران خارجی!
در همین روز، نشانه‌های دیگری نیز از وجود طرح‌های تازه‌ای برای سرکوب جنبش مردمی آشکار شد. مثلا وزارت ارشاد اسلامی با صدور بخشنامه‌ای تاکید کرد که خبرنگاران و خبرگزاری‌های خارجی حق انتشار هیچ گزارشی را، که به تایید رسمی این وزارتخانه نرسیده باشد، ندارند. قبلا به خبرنگاران خارجی گفته شده بود که حق حضور در میدان ولی‌عصر و گزارش دادن از رخدادهای این محل را ندارند و تنها حق کار در دفاتر خودشان را دارند. همین موضوع، نشان می‌داد که قصد دارند اولا انعکاس رویدادها را در کنترل خود داشته باشند و ثانیا اگر طرح سرکوب اجرا شد، خبرنگاران خارجی امکان انعکاس مستقیم آن را پیدا نکنند. خشک‌اندیشانی که بر دستگاه‌های تبلیغاتی حکومت تهران نظارت دارند، هنوز در نیافته‌اند که با توجه به وجود شبکه جهانی اینترنت و تلفن‌های همراه مجهز به دوربین عکاسی، دیگر پخش اطلاعات در انحصار خبرنگاران حرفه‌ای و شبکه‌های خبری نیست، بلکه هر شهروند، تنها با دسترسی به اینترنت و در اختیار داشتن یک دوربین کوچک دیجیتال می‌تواند جهان را در جریان رویدادها قرار دهد.
انتقاد اصولگرایان معتدل از تلویزیون
بامداد روز سه شنبه، سایت تحلیلی خبری “عصر ایران”که به گروه‌های معتدل‌تر جناح اصولگرایان تعلق دارد، در واکنش به اقدامات سازمان تبلیغات اسلامی و صدا و سیما، مقاله‌ای منتشر کرد که درخور تعمق بود. این نشریه الکترونیکی، ضمن انتقاد از صدا و سیمای جمهوری اسلامی، چنین نوشت: «با توجه به این که نه برای تجمع ساعت ۴ و نه برای گردهمائی ساعت ۵ مجوز صادر شده است، هردوی این اجتماعات غیرقانونی هستند. لذا برای رسانه‌های متعلق به دولت ناشایست است که دعوت به تجمع غیرقانونی کنند». این نشریه، در مقاله خود افزود: «… اعلام تجمع همزمان و هم مکان، آن هم در این شرایط حساس و شکننده، نمی‌تواند اقدامی در راستای امنیت ملی و حفظ آرامش جامعه باشد. بنابراین، هدف طراحان تجمع ساعت چهار جای ابهام و پرسش دارد».
هوشیاری مردم
مردم هوشیار تهران، خطر بزرگی را که در سرراهشان قرار داشت درک کردند و میدان ولی عصر را به پشتیبانان رئیس‌جمهور به قول خودشان دروغگو و بی‌ادب سپردند. اما حاضر نشدند میدان را کاملا خالی کنند. آن‌ها، حرکت را از میدان ونک و چند نقطه دیگر به سمت مرکز صدا و سیما، دانشگاه تهران و میدان آزادی آغاز کردند. در آخرین لحظات برگزاری همایش طرفداران دولت، خبرگزاری آلمان گزارش داد که دهها هزار نفر از معترضان به انتخابات، از شمال شهر راهی محل تلویزیون دولتی شده‌اند. آن‌ها به این وسیله پیام موسوی را که خواستار لغو برنامه تظاهرات شده بود رد کردند. تظاهرکنندگان به عنوان نشانه عزاداری برای قربانیان روز قبل، لباس سیاه پوشیدند. هزاران نفر نیز در میدان آزادی و برابر دانشگاه تهران به تحصن نشستند.
اطلاعیه تاریخی منتظری
همزمان شایع شد که آیت‌الله منتظری سه روز عزای عمومی اعلام کرده است. ساعاتی پیش از پخش این شایعه، آیت‌الله منتظری در یک بیانیه مهم اعلام کرده بود که در انتخابات تقلب بزرگی شده است و آنچه به نام اسلام رخ میدهد، می‌تواند اعتماد مردم را از دین سلب کند. آیت‌الله منتظری، در این پیام ضمنا اعلام کرده بود که اصطلاح “مامور و معذور” در فقه اسلام جائی ندارد و به این بهانه هیچ ماموری حق ندارد علیه مردم اقدام کند. همکاران من از اجتماع برابر تلویزیون گزارش دادند که فائزه هاشمی رفسنجانی پیام پدرش را به جمعیت رسانده و گفته است که آقای هاشمی با معترضان همراه است. در همین روز از تهران خبری رسید که می‌گفت عده‌ای می‌خواسته‌اند با هاشمی رفسنجانی دیدار کنند، اما ماموران امنیتی مستقر پیرامون خانه وی مانع از این دیدار شده‌اند. تائید صحت و سقم این خبر، در لحظات پرشتاب عملی نبود.
تعداد کشته شدگان روز دوشنبه
منابع دولتی ایران بامداد روز سه شنبه تایید کردند که روز دوشنبه هفت نفر در تهران کشته شده‌اند، اما خبرگزاری‌های خارجی تعداد قربانیان را ۱۵ نفر اعلام کردند. نزدیک شامگاه، بیمارستان‌های تهران خبر دادند که تعداد کشته شدگان دست کم ۸ نفر بوده است. صبح سه شنبه، نیروهای امنیتی رژیم، سعید حجاریان تئوریسین اصلاحات و بنیانگذار وزارت اطلاعات، محمد‌علی ابطحی معاون محمد خاتمی در دوران ریاست جمهوری و چندتن دیگر از چهره‌های جبهه اصلاح‌طلبی را بازداشت کردند.
یک نمایش رسواکننده
بسیاری از ناظران امور ایران ابراز عقیده کرده‌اند که تجمع هواداران احمدی‌نژاد، همزمان با همایش هواداران موسوی و سایر معترضان به وضعیت موجود، خود بر خشم مخالفان افزود و دولت احمدی‌نژاد را از آنچه که هست رسواتر کرد. به ویژه که تعداد حاضران در این نمایش دولتی، با هیچ متر و معیاری قابل مقایسه با تعداد شرکت‌کنندگان در تظاهرات عظیم و استثنائی یک روز پیش از آن نبود. به عقیده آن‌ها، بهتر این بود که وزارت کشور قانونا اجازه دو تظاهرات جداگانه را در دو نقطه متفاوت و دو تاریخ متفاوت صادر می‌کرد. در این صورت، به لحاظ رسمی روشن می‌شد که توازن نیروهای موافق دولت فعلی و مخالف انتخابات چگونه است. البته همین ناظران گفته‌اند که احمدی‌نژاد و حامیانش به خوبی می‌دانستند که در این صورت بازنده خواهند بود، زیرا طرفداران رئیس‌جمهور فعلی در تهران و شهرهای بزرگ زیاد نیستند و او تنها از پشتیبانی روستائیان و حاشیه‌نشینانی برخوردار است که به دلیل ناآگاهی و عدم استفاده از وسایل ارتباط جمعی نوین، ضرورت تغییر را تشخیص نمی‌دهند و از سوی احمدی‌نژاد با صدقه و عوام‌فریبی جادو شده‌اند.
